background image
488
KISIM 9: KRON¾K HASTALI¼I OLAN BEBEK VE ÇOCUK
Q SOLUNUMUN ¶ZLENMES¶
Nab·z Oksimetresi
Birçok tibbi olarak karmaik ve kirilgan ÖSB-
OÇ evde oksijen veya ventilatör destei almak-
tadir, ve güvenlii devam ettirmede ve destek
seviyesinin ayarlanmasinda rehberlik salan-
masinda nabiz oksimetresinden faydalanabilir.
Nabiz oksimetresi alarmi çocuu belirlemek ve
potensiyel olarak müdahale etmek için bakiciyi
uyaracak seviyeye ayarlanmi olmalidir. Sinir-
larin çocuklarin bazal araliina çok yakin ayar-
lanmasi birden fazla alarma ve monitor kulla-
niminin azalmasiyla sonuçlanir. Bakicilar için
ne zaman oksijen destei balanmasi gerektii
(örnein, SpO
2
%90'dan daha az olduunda),
ve ne zaman doktorun çarilmasi gerektii ta-
limatlari not edilmelidir.
Apne Monitörleri
Apne monitörleri, genellikle trakeostomili veya
mekanik ventilatördeki tibbi olarak karmaik ve
kirilgan ÖSBOÇ uykuda veya bir bakici tara-
findan direkt gözlemde deil ise kullanilir. Mo-
nitor ayarlari tipik olarak çocuun yaina ba-
lidir (bakiniz
Tablo 124-2
). Pozitif basinçli ev
ventilatörleri yüksek ve düük inspiratuar ba-
sinç alarmlari ile donatilmi olmasina ramen,
bir apne alarmi cihazin güvenliinde önemli bir
yardimci olabilir. Örnein, ventilatörün düük
basinç alarmi ventilatör devresinde kopukluk,
ventilatör devresi içinde sizinti veya trakeosto-
mi tüpünde dekanülasyon olduunda bakicilari
uyarmak için tasarlanmitir. Bununla birlikte,
düük basinç alarmi dekanülasyondan sonra
küçük trakeostomi tüpündeki yüksek direnç
nedeniyle
18
veya devredeki kopukluktan sonra
tetiklenmeyebilir, çünkü borular yatak takimi
veya elbise tarafindan tikanmi olabilir.
Q HAVAYOLU TEM¶ZLEMES¶
Aspirasyon ve Öksürüëe
Yard·mc· Cihazlar
Trakeostomi tüpü olan ve bol sekresyonu ve
azalmi havayolu temizlenmesi olan dier tibbi
olarak karmaik ve kirilgan ÖSBOÇ'da aralikli
aspirasyon gereklidir. Tainabilir vakum maki-
nalari genellikle yolculuk için kullanilir, ve sa-
bit makinalar evde kullanilir. Mekanik öksürük
yardimci cihaz (içeri üfleyici, diari üfleyici)
nöromüsküler güçsüzlüü olan bireylerde ök-
sürüü uyarmak için kullanilir. Öksürük yar-
dimci cihaz maske veya aizlik yoluyla hava-
yoluna kademeli olarak pozitif basinç uygular,
ardindan hizla negatif basinçla deitirir. Yeni
bir çalima içeri-diari üflemenin güvenli, iyi
tolere edilebilir ve pediatrik müsküler distrofi
kliniinde takip edilen çocuklarin %90'inda
akcier komplikasyonlarini önlemede etkili ol-
duunu göstermitir.
19
Yüksek Frekansl· Göëüs
Kompresyonu
Yüksek frekansli göüs kompresyonu (YFGK)
kistik fibrozisli hastalarda havayolu temizlen-
mesi yardimi için endikedir, ve tekrarlayici
atelektazi veya pnömoniye yol açan pulmoner
sekresyonlarin hareketinin zor olduu dier
tibbi olarak karmaik ve kirilgan ÖSBOÇ'da
artan ekilde kullanilmaktadir.
20
YFGK cihaz-
lari iki parçadan oluur: bir motorla çalian
hava daitim cihazi ve bir iirilebilir yelek.
Hava daitim cihazi hortumlar yoluyla yelee
verilen titreimli hava basinci oluturur. Bu
hareket havayollari içinde bronial salgilarin
hareketine yardimci olacak salinimli etki olu-
turarak yüksek frekansli göüs kompresyonu
üretir. Genellikle YFGK'nun siklii ve basinci
sirasiyla 10-15 Hz ve 4-6 cm su, günde 20 daki-
ka 2-3 kez olarak ayarlanmitir.
Q OKS¶JEN
Kronik akcier hastalii, konjenital kalp has-
talii, nöromüsküler güçsüzlüü veya kronik
solunum yetmezlii (mekanik ventilasyon ile
birlikte veya olmadan) olan tibbi olarak karma-
ik ve kirilgan ÖSBOÇ'da oksijen destei evde
kullanim için yaygin olarak reçete edilir. Genel
kilavuzda hastaneden taburcu etmek için çocu-
a 0.35'e eit veya daha az F
1
O
2
gerekli olmali,
ve bakicilar daha önceden tanimlanmi kabul
edilebilir ev seviyesi saturasyonlarini devam
ettirmek için daha yüksek F
1
O
2
gerektiinde
doktorla temas kurmalidir. Hastanede kariti-
ricilar ve mekanik ventilatörler özel F
1
O
2
sun-
ma kapasitesine sahiptir. Evde istenilen F
1
O
2
ve
salanan %100 oksijen genellikle nazal sonda,
maske, trakeostomi yakasi yoluyla akim hizini
deitirerek elde edilir. Her nefesle içeri giren
havanin miktari çocuk tarafindan alinan gerçek
F
1
O
2
yi belirler. Genel bir kural olarak, nazal
sonda yoluyla oksijen akimi süt çocuklarinda
dakikada 2 litreyi veya daha büyük çocuklarda
3-4 litreyi atiinda, %35 O
2
den daha yüksee
kalibre edilmi venturi tipi kapaklar kullanildi-
inda, soluma aygiti olmayan maskeler kulla-
nildiinda, ve ev ventilatöründe akim dakikada
4 litreyi atiinda F
1
O
2
muhtemelen 0.35'i a-
maktadir. Çocuk hastaneden taburcu edilme-
den önce bir ev ventilatöründe akim ve F
1
O
2
arasindaki ilikinin ölçülmesi faydali olabilir.
Oksijen sikitirilmi gaz olarak veya oksijen
younlatiricidan sivi formda verilir. Sivi oksi-
jen daha kolay tainabilir ve hafif sivi oksijen
tanklari evde muhafaza edilen büyük depolar-
dan yeniden doldurulabilir. Bununla birlikte,
sivi oksijen daha pahali olabilir ve buharla-
tiindan dolayi sikitirilmi oksijen kadar da-
yanmayabilir. Dahasi, sivi oksijen daha souk-
tur ve deriyle temasa girerse yakabilir. Sikiti-
rilmi oksijen silindirlerde mevcuttur, ev kul-
lanimi için büyüklüü küçük tainabilir tank-
larla büyük sabit tanklar arasinda deiir. Bir
oksijen younlatirici yaklaik olarak dakikada
4 litre %100 oksijen salayan elektrikli maki-
nadir. Yüksek akim hizlarinda yüzdesi azalir.
Younlatirici kullanan ailelere güç yetmezlii
durumunda sikitirilmi oksijen silindir yedei
bulundurmalari önerilmektedir. Tüm ailelere
oksijen kullanilmaya balandiinda asla siga-
ra içmemeleri ve dierlerine de sigara içmeleri
için izin vermemeleri hatirlatilmalidir.
Q TRAKEOSTOM¶
Çocuklara çeitli nedenler için trakeostomi
tübü gerektir (
Tablo 124-3
). Trakeostomi tüpü
cerrahi olarak yerletirilir, daha sonra ilk trake-
ostomi tüpü 5-7 gün içinde deitirilene kadar
çocuk genellikle youn bakim ünitesinde izle-
nir. Trakeal insizyonun her tarafina, azi olgun-
lamadan önce yerinden çikarsa, tüpün yeniden
takilmasini kolaylatirmak için "kalici diki"ler
yerletirilir. Erken postoperatif dönemdeki
komplikasyonlar, tüpün kazara dekanülasyonu,
tüpün tikanmasi, enfeksiyon, kanama, ve eer
tüp yanli yerletirilmi ise hatali geçi olutu-
rulmasini içerir. Genel olarak tarkeostomi tüpü
olan çocuklarin %25-%50'sinde sonuçta komp-
Tablo 124-3.
Trakeostomi Endikasyonlar·
Üst solunum
Vokal kord paralizisi
yolu t·kanmas·
Anatomik anomaliler
Mandibuler retro veye mikrognati
Subglottik
stenoz
Üst solunum yolu veya boynun tümör veya malformasyonu
Hemanjiom
Havayolu
malazisi
Laringomalazi
Trakeobronkomalazi
Havayolu korunmas· Aspirasyon
Anatomik
anomaliler
Bulber fonksiyon bozukluöu
Uzun süreli
Kronik akciöer hastal¿ö¿
ventilasyon
Nöromüsküler
güçsüzlük
Torasik iskelet deformiteleri
Beyin sap¿ veya solunum kontrolü anormallikleri