Geliùimsel ve
Davran¿ùsal
Pediatri'ye Giriù
Çeviri: Gülsüm Atay
lii ve hastaliklari hekimlerinin çocukluk ve
ergenlik dönemlerinde hareket, sosyal ve bi-
lisel yeti ve davranilarindaki hizli deiimleri
anlayabilmek amaciyla dayanabilecekleri pedi-
atri bilim alanidir. Çocuk hekimleri, geliim ve
davranila ilgili bilgiler ile çocukluk ve ergen-
lik dönemlerindeki geliim ve davranilardaki
salikli bireysel farkliliklari klinik özellikler
gösteren bir bozukluktan ayirt edebilmektedir-
ler. Bu klinik becerinin kazanilmasinin önemli
bir bileeni geliim dönemlerindeki salikli ge-
liim ve davrani özelliklerinin ayrintili olarak
bilinmesidir.
ningkullanilmayan sinaptik balantilarin
gerilemesi) süreçlerinin önemini anlamayi
salamitir. Doum sonrasi dönemde beyin ge-
liiminin kalitimsal olarak kontrol edildiinin
limcilerin beynin yapisinin çocuun deneyim-
lerinden de etkilendiini belirlemeleri çocuk
salii ve hastaliklari alanindaki uygulamalari
en çok etkileyen bilimsel keif olmutur. Erken
çocukluk döneminde çocuun yetitirilmesi
salikli beyin geliimi ile ilikilidir; çevresel
uyaran yoksunluu beyinin kalitimsal potan-
siyeline tam olarak ulaabilmesini kisitlamak-
tadir. Erken dönemdeki ilikilerin nitelikli ve
sürekli olmasi ile birlikte güvenli ve uyaranlar-
dan zengin bir çevre, salikli beyin geliimini
desteklemektedir.
diatrinin öncüsü olmutur. George Armstrong,
Abraham Jacobi ve C. Aldrich Anderson gibi
pediatrinin öncü bilim adamlarinin çalimala-
rinda, sosyal çevre kavrami içerisinde çocuun
psikososyal alandaki güçlü ve zayif özellikleri
yer almaktadir. Günümüzde çocuk hekimle-
ri pek çok geliimsel gecikme ve davranisal
sorunlari tanima, deerlendirme ve tedavi et-
mekte kanita-dayali teknolojiyi kullanabilmek-
te ve bunun için sinir bilimi, psikoloji, sosyoloji
ve eitim bilimlerinin kuramsal ve gözlemsel
katkilari ile gelitirilen araçlardan yararlanabil-
mektedirler.
yaklaimi kolaylatiran düzenleyici güçtür. Ge-
liimsel ve davranisal pediatri, biyoloji ve çev-
renin sosyal ortamda etkileen ortak etkilerini
del) olmaktadir. Tüm klinik ortamlarda hasta
ile ilgili biyolojik, sosyal ve psikolojik bilgilerin
elde edilmesi amaçlanir. Biyopsikososyal mo-
delde davrani ve geliim birbirine baimlidir.
Pek çok nörogeliimsel durumun fenotipi dav-
ranitan etkilenmekte, davranisal sorunlar be-
yin geliiminden köken almaktadir. Çocuun
geliimsel yetilerinin ve davranilarinin anla-
ilmasi ona etkin salik hizmeti verilebilmesini
salayan bir rehberdir.
geliim ve davranilarinin temel ilkelerinin
aktarilmasinin ardindan beynin olgunlamasi
ile ilgili güncel bilgiler verilmektedir. Davra-
nisal ve geliimsel durumlar normal bireysel
farkliliklardan klinik sorunlara doru uzanan
bir yelpaze çerçevesinde ele alinmaktadir. Bu
önemli kavram günlük klinik uygulamalari
sirasinda çocuk ve ergen geliimi ile ilgili çok
geni deneyimler yaayan çocuk hekimleri-
ne uygulamalarinda rehberlik etmektedir. Bu
bölüm hastaliklara uyum, olumsuz koullarin
etkilerinden korunma ve olumsuz koullara
ramen güçlü olarak geliebilme yetisinin tar-
tiilmasi ile sonlanmaktadir.
Pediatri