hastaliin ciddiyetini etkilemektedir.
BASAMAKLAR SER¾S¾
feksiyon yapmak için çevresel, anatomik, he-
define giri hakki kazanmak için doal immün
mekanizmalarin üstesinden geldikten sonra
izin veren basamaktir. Virus enfekte hücrelere
enfekte artropodun aiz kisimlarinda olduu
gibi enjekte olabilir, damlaciklarla tainabilir,
enfekte konaklar tarafindan fomitler içinde ati-
labilir, ya da serbest virus gibi inhale edilebilir
ya da yutulabilir. Virusun insan vücuduna gi-
rii için 6 taiyici 5 epitelyal yüzeyi içerir: cilt,
konjunktiva, respiratuar, gastrointestinal ve ge-
nitoüriner sistem. Viruslar ayrica anne ve germ
hücre veya gelien fetus ara yüzü araciliiyla da
girebilirler.
modellerine dayali bariyerler (örn. Toll benzeri
resptörler),
dokular viruslar tarafindan aktive edildikle-
rinde içerdikleri dendritik hücrelerle invazyon
için nöbetçi olarak hizmet verdiklerinden aktif
immün organlar olarak bilinir. Lenfositler epi-
telde de bu bariyer düzeyinde koruyucu im-
mün yanit oluturmak için bulunur. Epiteliyal
hücrelerin kendileri de antikor ve komplema-
nin inaktivasyon basamaina virus daha ulaa-
madan hücresel antiviral yanit oluturabilirler.
enfeksiyona kari hücre içi dirençle yüzlee-
bildiinde yayilabilir. Pek çok virus hücreden
hücreye lokal olarak yayilir, bazisi giri bölgesi
ya da yakininda kalir, bazisi da geni yayilim
göstererek viremiye neden olur. Plasenta ya da
germ hatti araciliiyla virus vertikal olarak da
yayilabilir. Herpes virus insan sitomegalovi-
rusu (HCMV), varisella-zoster virusu (VZV),
herpes simpleks virusu (HSV), hepatit B ve C
virusu ve HIV gibi pek çok insan patojeni için
plasenta araciliiyla yayilma önemli bir meka-
nizmadir. nsan endojen retroviruslari insan
genomuna girdiklerinden germ hatti bulai
sonuçlari açisindan insanlarin yeni anlamaya
baladii bir konudur.
tem ya da sinirler araciliiyla olabilir. Santral
için en önemli yayilim yolu viremi esnasinda
kan akim yoludur. Viruslar tipine bali olarak
kendi balarina ya da hücre ilikili olarak do-
laip kan akim yolundan dokulari istila ederler.
Önemli sayida insan virusu periferik sinirlerin
aksonlari araciliiyla yayilip SSS'e tainir.
çoalma için gerekli artlar ve konak özellikleri
arasindaki karilikli etkileimle belirlenir. Bu
özellikler hücresel reseptörleri, doal antiviral
immüniteyi, hücre içi hücresel direnci, immün
ayricaliin bulunmasini
ve MDA5 gibi RNA helikazlarini, TLR 3, TLR7
ve TLR9 gibi Toll benzeri reseptörlerin(TLR)
farkli üyelerini içeren konak yapisi hatirlama
reseptörleri tarafindan düzenlenir. Bunlardan
RIG-I, MDA5 ve TLR3 pek çok virus tarafin-
dan çoalma esnasinda üretilen ve interferon
uyarimini tetikleyen çift sirali RNA tipleri için
alici olarak ilev görürler.
eden viruslarin genomunu parçalayan APOC-
BEC antiviral proteinleri ve retroviruslarin
kilifindan kurtulmasiyla ve bu ekilde baarili
ters transkripsiyonu engelleyen, viral genomun
nükleusa tainmasiyla etkileen TRIM5'dir.
enfeksiyonunun temizlenmesindeki yetersizlik
olarak tanimlanabilir, örnein CD8 T hücrele-
ri MHC sinif 1 molekülleri taiyan hepatosit-
lerden enfeksiyonu temizlemede MHC sinif 1
molekülü taimayan nöronlardan enfeksiyonu
temizlemeye kiyasla daha baarilidir. Daha
önce de belirtildii gibi biz daha çok bilgi edin-
dikçe yapimayi belirleyen konak özelliklerinin
listesi daha da uzamaktadir.
hasara neden olmasi her zaman art deildir.
Enfeksiyonun sonucunu belirleyen deikenler
virusun özellikleri, virulansi belirleyen pek çok
faktör ve konain özellikleri arasindaki kari-
likli etkileime balidir. Viral enfeksiyonlara
hassasiyetin pediatride etkili bir belirleyicisi
yatir. Pek çok viral enfeksiyon genç konaklar-
da daha büyük yatakilere göre daha airdir.
Bu farklilia bir örnek hepatit B virus temasi-
dir. HBV ile enfekte çou erikin enfeksiyon-
dan kurtulurken, temasi olan yenidoanlarin
yüksek bir yüzdede kronik enfeksiyonu vardir.
Pek çok virus için hastalik belirleyicileri tam
olarak anlailamamitir. Büyük kisminda en-
feksiyon virusun enfekte dokudan temizlenip
temizleme çabalarinin konak dokuyu zedeleyip
zedelememesine ve virusun otoimmün yaniti
uyarip uyarmamasina balidir.
viruslar tarafindan ya da hücre içi programli
ölüm yollarinin (apoptoz) tetiklenmesiyle öl-
dürülebilirler. Virusla enfekte hücreler komp-
leman sistemi tarafindan lizisiyle veya NK
hücreleri ya da sitotoksik T hücreleri tarafin-
dan salgilanan etkili moleküller tarafindan da
öldürülebilir. Bazi viruslar immün sistemden
hizla uzaklatirilmalarina ramen ciddi doku
hasarina neden olurlar (örn. variola). Dier
viruslar daha az olarak immün sistem tara-
findan uzaklatirilirlar ve latent, kronik ya da
ilerleyici enfeksiyona neden olurlar (örn. hepa-
tit B). Bazi viruslar farkli hastalarda akut ya da
kalici enfeksiyona neden olurlar (örn. kizamik
akut hastalia da neden olur subakut sklerozan
panensefalite[SSPE] de neden olur). Faydali
immün yanit zamaninda bile, immün sistem
ciddi doku hasarina neden olabilir, pek çok va-
kada virus tarafindan uyarilan patoloji gerçek-
te immün yanit tarafindan oluturulmutur ve
immünopatolojik olarak isimlendirilir.
taklit ya da kalici virus enfeksiyonlari sirasin-
da ortaya çikabilen virus tarafindan uyarilmi
otoimmünitedir. Pek çok virus belli koullarda
konain hayati boyunca süren kalici enfeksi-
yonlara neden olabilirler. Bu tip viruslar bu
baariyi konaa hasar vermeden sadece ken-
di genomlarini koruyarak ve konain immün
yanitlarini istila ederek elde edebilirler. Her-
pesviruslar, örnein sinir sistemi ya da lenfoid
sistemde bireyin hayati boyunca sessiz kalan
latent enfeksiyona ya da özellikle immünsup-
resyon zemininde yeniden aktive olarak HSV
döküntüsü ya da ensefaliti, ya da VZV'ye bali
zostere neden olur. Epstein-Barr virusu (EBV)
ve insan herpesvirus 8 (HHV8) gibi bazi her-
pesviruslar da yeniden aktive olarak sirasiyla
lenfoma ve Kaposi sarkoma neden olabilir.
Kalici enfeksiyona ve kanser geliimine neden
olan dier viruslar hepatit B ve C viruslari, in-
san papilloma 16 ve 18'dir.
konaa yayilim olanai salamak için vücut
sivilarinda youn olarak atilirlar. Kalici olarak
enfekte eden viruslar çok az fakat geçie yeter-
li miktarda atilabilirler. Viruslarin atilim için
kullandiklari stratejiler çeitli çevre koullarin-
da kisa periyotlarda hayatta kalabilme yetenek-
lerine balidir. Geçi için ortak stratejiler vücut