background image
161
Neonatal Mortalite ve Morbidite
Fetal ve perinatal mortalite hizlari, 1990'dan
2004'e kadar yava fakat düzenli olarak azal-
mitir. Fetal mortalite hizlari, 28.gestasyon haf-
tasi veya üzerinde önemli ölçüde azalirken, 20
ve 27 haftalar arasinda bu azalma görülmemi-
tir. 2004 yilinda, 20 hafta veya üzerindeki fetal
ölümlerin yarisi 20 ve 27 gestasyon haftalari
arasinda olmutur.
6
Hamilton,
7,8
neonatal mortalite hizinin
2001-2002'ye kadar düzenli olarak azaldiini,
ancak bu yillarda 1000 canli doumda 4.5'ten
4.7'ye yükseldiini belirtmitir. Bu artiin en
önemli nedeni doum tartisi 750 gramin, özel-
likle de 500 gramin altinda olan bebeklerin do-
um hizindaki artitir ve bu da yardimli üreme
tekniklerine bali olarak çoul gebelikler, pre-
matüre doumlar ve airi düük doum tartili
bebek sayisindaki artia balidir. 2004 yilinda
neonatal mortalite hizi tekrar 1000 canli do-
umda 4.52'ye gerilemitir.
Q IRK
Mortalite hizlarini birkaç kat artiran faktörler
prematürite, prenatal bakimin olmayii, ge-
belikte yetersiz tarti alimi, Afrikali-Amerikali
etnik köken ve yetersiz prenatal bakimdir. Ir-
kin, neonatal mortalitenin önemli bir belirle-
yicisi olduu, Amerika Birleik Devletlerinin
1997 mortalite hizlari ile gösterilebilir; Asyali
ve Pasifik Adali annelerden doan bebeklerin
mortalite hizi 5:1000 canli doum iken, bunu
beyaz (6.0), Amerikali Kizilderili (8.7) ve siyah
(13.7) annelerden doan bebekler izlemek-
tedir. Afrikali-Amerikali kadinlarda preterm
ve çok erken preterm doumlarin daha fazla
olmasi, fetal ve bebek mortalite hizlarinin da
iki kat yüksek olmasini kismen açiklayabilir.
Ancak, preterm doum ve dier gebelik so-
nuçlari arasindaki irksal farkliliklar genellikle
açiklanamaz. Son birkaç on yil içinde perina-
tal mortalite hizlarinda belirgin bir düme olsa
da, prematürite hizi oldukça sabit kalmitir ve
Afrikali-Amerikali bebeklerin mortalite hizi
da beyaz bebeklerden daha yüksek olarak de-
vam etmektedir. Farkli irk/etnik kökene ait
olan topluluklarin perinatal ve neonatal mor-
taliteleri arasindaki göreceli farkliliklar önemli
ölçüde deimemitir. Hispanik olmayan si-
yah yenidoanlarda bebek ölüm hizi (BÖH)
1000 canli doumda 13.6'dir ve bu bebeklerin
hayatin ilk yilinda ölme olasiliklari, Hispanik
olmayan beyaz bebeklere (BÖH 5.7:1000) ve
Hispanik-siyah bebeklere (BÖH 5.65:1000)
göre iki kat daha fazladir. Her ne kadar top-
lam doum kohortu için, siyahlarin mortalite
riski beyazlardan daha yüksek olsa da, doum
tartisi/gestasyon yai küçüldükçe bunun tersi
görülmektedir.
Q ANNEYE A¶T FAKTÖRLER
Bebek ölüm hizlari, prenatal bakimin gebeliin
ilk trimesterinden sonra balatilmasi halinde
ve lise mezunu olmayan ergenlerin ya da 40
ya veya üzerinde, evlenmemi veya gebelikte
sigara içmi kadinlarin bebeklerinde daha yük-
sektir. Bebek ölüm hizi ayrica, erkek bebekler-
de, çoul doumlarda ve preterm veya düük
doum tartili yenidoanlarda da daha yüksek-
tir. Preterm eylemi balatan neden çou zaman
saptanamasa da, perematüre doum için risk
faktörleri arasinda uterus anomalileri, kokain
kullanimina bali ablasyo plasenta da dahil ol-
mak üzere plasental kanamalar, annenin kronik
hastaliklari, çoul gebelikler, erken membran
rüptürü, koriyoamniyonit ve bakteriyel vajino-
zis sayilabilir. Bakteriyel vajinozis, kisa serviks
ve vajinal kanalda fetal fibronektin varlii pre-
term eylemin habercileridir, fakat bakteriyel
vajinozisin tedavisi prematüriteyi önlemede et-
kili olmamitir. Prematüre eylem, doumlarin
%10'undan fazlasinda görülür, ancak bu siklik-
la orantisiz olarak, bebek ölümlerinin yaklaik
üçte ikisinden sorumludur ve hem neonatal
morbiditeye hem de serebral palsi, zeka gerilii,
fiziksel engel, körlük ve sairlik yaninda okula
uyum ve örenmede majör ve minör sorunlar
gibi uzun süreli morbiditeye önemli ölçüde
katkida bulunur
14-16
. Tibbi olarak önlenebilen
ölümlerin ve respiratuar distres sendromuna
bali ölümlerin sayisinda önemli bir azalmak-
la olmakla birlikte, airi düük doum tartisina
bali ölümlerde, dier nedenlere bali ölümlere
göre arti olmutur; asfiksi, doum travmasi, er-
Tablo 41-1.
Hastanelerde Perinatal Bak·m Düzeyleri
Anne Yenidoëan
Temel Bak·m
Düùük riskli hastalar¿n izlem ve bak¿m¿
Saöl¿kl¿ yenidoöan¿n muayene ve bak¿m¿
Sevk için yüksek risk tan¿mlanmas¿
Resusitasyon ve stabilizasyon
Beklenmeyen doöum sorunlar¿n¿n saptanmas¿
Konsültasyon ve sevk protokolleri
ve tedavisi
Anne yan¿nda bak¿m
30 dakika içinde acil sezaryen doöum
Anne-baba/Kardeù ziyareti
Kan bankas¿, anestezi, radyoloji, ultrason
Genel pediatrist (neonatal resusitasyon yapabilen)
Postpartum sorunlar¿n tedavisi
ve laboratuar desteöi
Kad¿n-doöum uzman¿, sertifikal¿ ebe, anesteziyolog
Özel bak·m
Temel bak¿ma ek olarak:
Temel bak¿ma ek olarak:
Maternal-fetal t¿p konusunda deneyimli
Doktorlar, uzman hemùireler, solunum terapistleri,
kad¿n-doöum uzman¿
radyoloji teknisyenleri, laboratuar teknisyenleri ve
Yüksek riskli gebeliklerin bak¿m¿
ekipman
Triyaj, yüksek riskli gebeliklerin sevki
K¿sa süreli sorunlar¿ olan yüksek riskli yenidoöan
(<32 hafta, IUGR, preeklampsi, ciddi
bak¿m¿
anomaliler, koryoamniyonit, annenin
Sevk öncesi stabilizasyon (<1500 gi <32 hafta,
ciddi t¿bbi sorunlar¿)
kritik hasta)
Geri transferleri kabul (iyileùme dönemi)
¶leri-uzmanlaêm·ê bak·m
Temel ve özel bak¿ma ek olarak:
Temel ve özel bak¿ma ek olarak:
Deneyimli perinatolog (24-saat)
<1000g, <28 hafta bak¿m¿, ileri solunum desteöi ve
Yüksek riskli tedavilerin deöerlendirilmesi
ECMO
Annenin ciddi medikal veya obstetrik
Deneyimli neonatolog (24-saat)
hastal¿klar¿n¿n bak¿m¿
Hastanede doöanlar art¿ sevk edilen hastalar
Yüksek riskli perinatal bak¿m (Rh hastal¿ö¿,
Yüksek riskli tedavilerin deöerlendirilmesi
non-immun hidrops, hayat¿ tehdit eden
Tüm pediatrik medikal, radyolojik ve cerrahi
anomaliler) ve cerrahi olanaklar
yan dallar
Araùt¿rma
Operasyon yap¿labilen bir YYBÜ
Toplum eöitimi
Yüksek riskli bebek izlemi
Maternal-fetal t¿p deneyimi olan
Prognoz araùt¿rmas¿
anesteziyolog
Toplum eöitimi
ECMO, ekstrakorporeal membran oksijenatör, IUGR, intrauterin büyüme k¿s¿tl¿l¿ö¿, YYBÜ, yenidoöan yoöun bak¿m ünitesi
American Academy of Pediatrics; American College of Obstericians and Gynecologists; March of dimes Birth Defects Foun-
dation.
Guidelines for Perinatal Care. 6th ed., Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics; 2007.