background image
145
Aile ve Toplum øiddeti
IPV taramasinin dahil edilmesini önermekte-
dir. Tarama, yeni hasta vizitlerinde, yillik sa-
lam çocuk vizitlerinde yeni bir partner ilikisi
açiklanirsa ya da ilgili belirtiler ortaya çikarsa
yapilmalidir. Somatik ikayetler, davranisal ve
duygusal problemler gibi duygusal stres belirti-
leri ya da belirgin bir fiziksel yaralanma, aile içi
iddet varliinin deerlendirilmesini gerektirir.
Daha küçük çocuklarda, kazanilmi dil, ileti-
im, barsak ve mesane kontrolü geliim basa-
maklarinda gerileme aile içi iddet olasiliini
düündürmelidir. Kimden, ne zaman ve nasil
izlem yapilacainin detaylari
Tablo 36-2
'de
özetlenmitir.
ekil 36-1
IPV saptanan vakalara bir yöne-
tim yaklaimini vermektedir. Güvenlik planla-
masi karmaik ve zaman alici olabilir, pek çok
hekim, etkilenen bakim vereni bir sosyal hiz-
met uzmani ya da avukata yönlendirmektedir.
Klinisyenler IPV taramasi, deerlendirilmesi,
öngörülü rehberlik açisindan klinik protokol
oluturabilir ve aile içi iddet saptanmasi duru-
munda cevap verebilir. Multidisipliner bir ekip
oluturulmasi ya da toplumsal kurulular ile i-
birlii kurulmasi, klinik eitim ve hasta bakimi
için mevcut kaynaklari artirabilir.
Çocuklar "travma-bilinçli" bakim salayan
ve ebeveyn ile çocuun iddet olaylari konu-
sunda güvenli bir ekilde iletiim kurmasina
izin veren özel programlara ya da kapsamli ruh
salii hizmetlerine sevk edildiinde faydala-
nirlar. Sevk, özellikle davrani deiiklii, üç
aydan daha uzun süren belirtiler, air iddete
taniklik, ya da duygusal olarak uygun olmayan
bakici durumlarinda gereklidir. Bu vakalarda,
eyalet çocuk koruma servislerine rapor hazir-
landiinda, rapor IPV durumu hakkinda bil-
gileri içermeli ve çocuk koruma servislerinin
yaniti hem erikin hem de çocuk madurlarin
güvenliini salayacak ekilde düzenlenmeli-
dir.
Pediatri kliniklerinde IPV taramasinin kabul
edilebilirlii yüksektir ve ebeveyn memnuni-
yetinin artmasini salar.
17,18
stismara urayan
birçok ebeveyn kendileri için medikal bakim
aramamasina ramen çocuklari için arayacak-
tir, bu da IPV taramasinin rutin bakima dahil
edilmesini destekleyecektir.
Ebeveynler ve gençler rutin olarak, kardeler
arasindaki anlamazliin doasina ve ekline
göre taranmalidir. Tarama önleme ve erken
tani için deerli bir firsat salar. Anlamazlik
çözümlerinde alternatif yollarin tanitilmasi
önemlidir. Yaralanmaya ya da travma belirtile-
rine neden olan karde iddeti ruh salii uz-
manlarina, aile danimanlarina ya da aile kriz
müdahale merkezine yönlendirilmelidir. Ciddi
kasitli yaralanma ya da tehdit ve tekrarlayan
yaralanmalar ilgili birimlere bildirilmeli ya da
sevk edilmelidir.
PARTNER ø¾DDET¾
Genç partner iddeti, çocukluk döneminde
aile içi iddete maruz kalma ile iddet içerikli
erikin partner ilikisi arasinda köprü olarak
görülebilir. Yakin iliki ergenlik döneminde
kurulur. Ne yazik ki, ergenlerin yaklaik %10-
%25'i fiziksel ve/ya da cinsel partner iddeti
yaadiklarini bildirmitir.
19
Partner iddeti, fiziksel, cinsel, sözel ve duy-
gusal iddeti içerir. Her ne kadar, hem genç
erkekler ve hem de genç kadinlar etkilense
ve fiziksel istismara maruz kalsa da, kadinlar
daha ciddi fiziksel ve cinsel iddete uramak-
tadir. Kadinlar partner iddetine erkeklerden 3
ile 6 kat daha fazla maruz kalmaktadir. Yaam
boyu partner iddeti prevalansi adolesan kiz-
larda bete birdir. Aslinda adolesan kadinlarda
kasitli yaralanmalarin %10'ununda iddeti uy-
gulayan kii partnerdir.
20
Partner iddeti erken
yata balayan cinsel yaam, çok sayida cinsel
partner, kondom kullanilmamasi, alkol ve ilaç
kullanimi gibi riskli salik davranilariyla ili-
kilidir.
21
Partner iddetine urayan gençlerde
aile içi ve toplumsal iddete maruz kalmayi
içeren sosyal olumsuzluk öyküsü, cinsel yolla
geçen enfeksiyonlar ve ergenlik döneminde ge-
belik görülme olasilii daha fazladir.
22
Ayni cins ile ilikisi olan gençler yakin ili-
kilerinde özellikle artmi iddet riski tairlar.
Genç erkeklerde, ayni cinsiyetten erkek partner
sayisi arttikça partner iddeti siklii da artar.
23
iddet duyarlilii sosyal izolasyon ile ilikili
olabilse de, iddet konusunda toplumun ka-
bülü (deer yargilari) yardim aramada zorluk
yaratabilir.
Hamile gençlerin yakin ilikilerinde de id-
det riski belirgin artmitir. Adolesan kadinlarin
tahmini %7 ile %26'sinin hamilelikleri sirasinda
partner ya da aile bireyleri tarafindan iddete
uradii rapor edilmitir. Ne yazik ki, hamile-
lik sirasinda uygulanan iddet devamlilik gös-
termektedir: hamilelik sirasinda iddet gören
gençlerin %75'nin doumdan sonra 2. yilda da
iddete maruz kaldii rapor edilmitir.
24,25
Genç partner iddetinde hem suçlu hem de
madurun, intihar düüncesi, salikla ilikili
düük yaam kalitesi, riskli cinsel davranilar,
yasa dii ilaç kullanimi, antisosyal davrani-
Tablo 36-1.
Yaê ve Geliêim Durumuna göre Aile içi éiddete Tan·k Olunmas·n·n Muhtemel Etkileri
Yaê
Sütçocuöu
Okul öncesi
Okul yaù¿
Adolesan
FTT, büyüme duraklamas¿; PTSD, posttravmatik stres bozukluöu; STI, cinsel yolla geçen enfeksiyonlar.
Fiziksel Fonksiyon
FTT/beslenme
¾rritabilite
Yaralanma
Insomnia
Enürezis
Kabus
Somatik ùikayetler
PTSD
Yaralanma
STIs
Biliêsel
Zay¿f sosyal beceriler
Geliùme geriliöi
Kekeleme
Düùük sözel ve nicel beceriler
Anlaùmazl¿k çözümünde ùiddet
¾mmatürite
Duygusal ve Ruh Saël·ë·
Baölanma bozukluöu
Stress
¾zole olma korkusu
Güvenlik azl¿ö¿ hissi
Aù¿r¿ uyan¿kl¿k (hipervijilans)
Kendini suçlama
Utanç
Suçluluk
Güçsüzlük
Anksiete/korku
Düùük benlik sayg¿s¿
Güvensizlik
Depresyon
¾ntihar düùüncesi ve giriùimi
Davran·êsal
Yeme problemleri
Uyku bozukluklar¿
Aù¿r¿ aölama
Ayr¿l¿k anksiyetesi
Regresyon
Regresyon
Agresyon
Okul reddi
¾çselleùtirilmiù ve d¿ùsallaùt¿r¿lm¿ù
davran¿ùlar
Dersi asma
Tekrar suç iùleme eöilimi
Suçluluk
Madde baö¿ml¿l¿ö¿
Erken cinsel baùlang¿ç