7
¾letiùim
Tablo 3-2.
Dört Al·êkanl·k Modeli
Al·êkanl·k
Baêlang·çta
deëerlendirin
Hastan·n bak·ê
aç·s·n· ortaya
ç·kar·n
Empati kurun
Sonunda
deëerlendirin
Beceriler
H¿zl¿ca rapor oluùturun
Hastan¿n kayg¿lar¿n¿ ortaya
ç¿kar¿n
Görüùmeyi hastayla planlay¿n
Hastan¿n fikirlerini sorun
Özel istekleri ortaya ç¿kar¿n
Hastan¿n hayat¿ üzerindeki
etkiyi aç¿öa ç¿kar¿n
Hastan¿n duygular¿na aç¿k olun
Empatik bir saptama yap¿n
Empatiyi sözsüz olarak belirtin
Tan¿sal bilgi verin
Eöitim verin
Hastay¿ karar verme sürecine
dahil edin
Teknik ve Örnekler
Odadaki herkese kendinizi tan¿t¿n
Bir iliùki kurulana kadar hastaya bay, bayan ve soyad¿n¿ kullanarak
hitap edin
Beklemeyi kabullenin
Hastan¿n iùini kolaylaùt¿rmak için sosyal bir yorum yap¿n veya t¿p d¿ù¿ bir
soru sorun
Önceki görüùme veya sorun hakk¿nda yorum yaparak hastan¿n geçmiù
bilgilerini nakledin
Hastan¿n kültürel altyap¿s¿n¿ düùünerek uygun göz temas¿ ve vücut dili
kullan¿n
Aç¿k uçlu sorularla baùlay¿n
"Bugün neyle ilgili yard¿ma ihtiyac¿n¿z var?"
"... için burda olduöunuzu anl¿yorum. Bunla ilgili bana daha çok bilgi
verebilir misiniz?"
Tercüman kullan¿rken de doörudan hastayla konuùun
Anlad¿ö¿n¿ kontrol etmek için kayg¿lar¿n¿ tekrarlay¿n
Hastan¿n ne beklemesi gerektiöini aç¿klay¿n: "... ile ilgili daha çok
konuùmakla baùlamaya ne dersin? Sonra seni muayene ederim ve
bunu tedavi etmek için olas¿ testler /yollar üzerinden geçeriz. Uygun
olur mu?"
Gerektiöinde önceliklendirin: "X ve Y ile ilgili konuùtuöumuza emin
olal¿m. Ayn¿ zamanda Z ile de ilgili konuùmam¿z¿ istediöini anl¿yorum.
Eöer diöer kayg¿lar¿n¿ deöerlendiremezsek ... yapar¿z."
Hastan¿n bak¿ù aç¿s¿n¿ deöerlendirin:
"Sence sorunun sebebi nedir?"
"Bu sorunla ilgili seni en çok üzen veya endiùelendiren nedir?"
"Hastal¿ö¿n¿n geçmesi için ùimdiye kadar neler yapt¿n?"
Sevilen kiùiler veya toplumdan gelen fikirleri sorun
Hastan¿n tedavi arama amac¿n¿ belirleyin: "Nas¿l yard¿m edebileceöimi
düùünüyorsun?"
øartlar¿ kontrol edin: "Hastal¿k günlük aktiviteni/iùini/aileni nas¿l
etkiliyor?"
Kültürel olarak uygun bir ùekilde vücut dilindeki veya ses tonundaki
deöiùikliklerle cevap verin
K¿sa empatik yorumlar yapmak için f¿rsat kollay¿n: "Gerçekten
endiùelenmiù görünüyorsunuz?"
Hastan¿n sorunu aç¿öa ç¿karmak için gösterdiöi çabay¿ takdir edin
Duraklama, dokunma ve mimikleri kullan¿n
Hastan¿n kendi endiùeleri doörultusunda tan¿y¿ yap¿land¿r¿n
Tetkik ve tedavilerin mant¿ö¿n¿ aç¿klay¿n
Beklenen iyileùme süresini ve olas¿ yan etkileri aç¿klay¿n
Hastan¿n yaùam tarz¿, kültürel deöerleri ve inançlar¿yla uyumlu
seçenekleri tart¿ù¿n
Uygun olduöunda, hastan¿n tercih ettiöi dilde kaynaklar (yaz¿l¿ kaynaklar
gibi) saölay¿n
Tedavi hedeflerini tart¿ù¿n, alternatif iyileùtirici uygulamalara da sayg¿
gösterin
Hastan¿n bu plan¿ uygulama motivasyonunu ve becerisini deöerlendirin
Engelleri ortaya ç¿kar¿n: "Tedavi plan¿yla ilgili karù¿laùabileceöin sorunla-
r¿n nas¿l üstesinden gelebiliriz?"
Hastan¿n önerileri tekrarlamas¿n¿ isteyerek kavray¿ù¿n¿ test edin
Sayg¿l¿ bir ùekilde s¿n¿rlar koyun: "Bu testin senin için ne demek olduöu-
nu anlayabiliyorum. Benim fikrime göre, bu sonuçlar senin belirtile-
rinin tan¿ ve tedavisinde yard¿mc¿ olmayacaö¿ için, onun yerine bunu
öneriyorum."
Faydas·
Hoù karù¿layan bir atmosfer oluùur
Görüùmenin as¿l nedenine çabuk
ulaù¿lmas¿n¿ saölar
Tan¿sal doöruluöu art¿r¿r
Görüùmenin sonundaki "aa bu
arada..." ifadelerini azalt¿r
Program oluùturulmas¿n¿
kolaylaùt¿r¿r
Uyuùmazl¿k potansiyelini azalt¿r
Farkl¿l¿klara sayg¿ duyulur
Sakl¿ endiùeleri ve tan¿sal
ipuçlar¿n¿ ortaya ç¿kar¿r
Alternatif tedavi veya tetkik
isteklerini ortaya ç¿kar¿r
Depresyon ve anksiyete tan¿s¿n¿
geliùtirir
Anlam ve derinlik katar
Daha iyi tan¿sal bilgi ve sonuca yol
açacak güveni oluùturur
S¿n¿r koymay¿ ve "hay¿r" demeyi
kolaylaùt¿r¿r
¾ùbirliöi potansiyelini art¿r¿r
Saöl¿k sonuçlar¿n¿ etkiler
Uyumluluöu iyileùtirir
Geri arama ve tekrar baùvurular¿
azalt¿r
Öz bak¿ma özendirir
(
devam ediyor)