background image
BÖLÜM 546
Nörolojiye Giriù
Mustafa Sahin
Çeviri: Ebru Arhan,
K¿v¿lc¿m Gücüyener
nsan beyni 100 milyar nöron ve 100 trilyondan
fazla sinapstan meydana gelir. Sinir sisteminin
uygun fonksiyon görebilmesi için nöronlarin
birbiri ile kusursuz balanti yapmasi çok önem-
lidir. Sinir sistemindeki bazi hücre gruplari ve/
veya balantilarini etkileyen malformasyon ve/
veya disfonksiyon çok deiik nörolojik semp-
tomlarla farkli bulgular verebilir. Nörolojik bir
sorun ile bavuran hastanin muayenesi fonk-
siyon bozukluunun iki esas yönünü anlamayi
salar: Sinir sisteminin hangi bölümleri etki-
lenmitir? Fonksiyon bozukluunun türü ne-
dir? Bu yaklaim sinir sistemi içerisinde fonksi-
yonun lokalizasyonun anlailmasini gerektirir.
Çocuk Nöroloji açisindan bu yaklaim hayatin
erken dönemlerinde sinir sisteminin geliimi-
nin incelenmesi ile anlailabilir.
Son birkaç on yillik dönemdeki çalimalar
nöral geliimin moleküler ve hücresel boyutu-
na iik tutmutur. Halen aydinlatilmasi gereken
bir çok konu bulunsada, bu bölümde normal
insan beyni geliimini anlailmasi için önemli
gelimeler vurgulanacaktir. Bu bölüm 3 ki-
simda düzenlenmitir. lk kisimda nöral tüp
oluumu ve insan santral sinir siteminin ma-
jör alt bölümlerini belirleyen bölgesel yapilar
gözden geçirilecektir. kinci bölümde; serebral
korteksteki nöronlarin uygun balantisi için
gerekli spesifik basamaklar,insan davraniinin
çounluundan sorumlu beyin bölgelerinden
söz edilecektir. Son bölümde insan santral sinir
sisteminin majör bölümleri ve belli bali fonk-
siyonlarindan bahsedilecektir.
Normal nöral geliim çok çeitli basamaklar-
da deerlendirilir. Kronolojik sira ile bu basa-
maklar: nörilasyon, bölgeselleme, nörogenez,
migrasyon, diferensiasyon, apopitoz, akson
yönlendirilmesi, sinaps oluumu/parçalanma
ve myelinizasyondur. Bu 9 basamakta, hücresel
non spesifik ektodermal bileenden sinaps se-
viyesinde ince kesitlere doru geçi yapar.
BEYN¾N øEK¾LLENMES¾
Q NÖR¶LASYON
Sinir sistemi ektodermin nöral tabaka olarak
adlandirilan bir bölgesinden geliir. Gestas-
yonun üçüncü haftasi esnasinda notokord ve
komu mezoderm nöral tabakayi oluturmak
üzere üstteki ektodermi indükler. ndüksiyonu
takiben nöral tabaka; her bir tarafinda nöral
katlantilar olan nöral oluu oluturmak üzere
merkez aksi boyunca invajinasyon gerçekleir.
Üçüncü haftanin sonunda, nöral katlantilar
arka beyin/servikal sinirda birlemeye balar
ve beyin ve spinal kordu oluturan nöral tüp
meydana gelir.
1
Bu aamada füzyon hem rost-
ral hem de kaudal yönde devam eder. Son ola-
rak 26-28. günde sakral bölgeden nöroporun
kapanmasi nöral tüp tamamlanir. Nöral tüp
füzyonu olurken, bazi nöroektodermal hüc-
reler katlantidan ayrilir ve nöral krest(balik)
oluturmak üzere ventral yönde göç eder. Nö-
ral krest dorsal kök ganglionlari, otonomik
sinir sistemi ganglionlari, Schwann hücreleri
meninksler, adrenal medulla ve yüzün bir çok
ana iskelet ve kas bileeninin oluumunu sa-
lar.
Q BÖLGESELLEéME
Bu dönemde hem rostral hem kaudal aks
hemde dorsal-ventral aksdaki segmentas-
yon ve pozisyonel benzerlikler belirlenir.
Nöral tüpün rostral ucunda 3 beyin bölgesi
oluur:prosensefalon (ön beyin), mezensefa-
lon (orta beyin) ve rombensefalon (arka be-
yin). Prosensefalon daha sonra telensefalon
(korteks, bazal ganglionlar, olfaktör sistem) ve
diensefalon (talamus ve hipotalamus) dönüür
ve rombensefalon, metensefalon (pons ve se-
rebellum) ve myelensefalon (medulla) ayrilir.
Telensefalon 2 serebral hemisferi oluturmak
üzere ters döner. Her bir hemisfer neokor-
teksin fonksiyonel ve anatomik alt bölümleri
(motor, somatosensoriyel, görsel,iitsel, vs) gibi
Sinir Sistemi Bozukluklar¿
KISIM 29
Scott L. Pomeroy, Blasie F. D. Bourgeois
Basil T. Darras ve Edward M. Kaye,
Editör
K¿v¿lc¿m Gücüyener,
K·s·m Çeviri Editörü
1
PART
Nöroloji ¾lkeleri