background image
1373
Akut, Kronik ya da Siklik Kusmas¿ Olan Çocuöa Yaklaù¿m
uymaz; etkilenen çocuun bulanti ve kusmasi
gün boyunca sürebilir.
15
Kusma içeriinin gö-
rünümü olasi etyoloji hakkinda ipucu verebilir.
Sindirilmemi, asidik olmayan kusma, ma-
teryalin mide içeriiyle karimadii ösefagus
striktürü ya da akalazyayi düündürür. Safrali
kusma bir alarm bulgusudur ve Vater ampul-
lasi distalinde obstrüktif bir lezyon (örn, orta
bairsak volvulusu) düünülmelidir. Akut kilo
kaybini takip eden kusma süperior mezenterik
arter sendromuna bali olabilir. Fiziksel bul-
gularin ya da pozitif test sonuçlarinin olmayii
fonksiyonel kusma ya da nadiren ipeka zehir-
lenmesinden kaynaklanan Munchausen-by-
proxy sendromuna iaret edebilir.
16
Geçirilmi
cerrahi öyküsü (postoperatif yapiikliklar),
ince bairsak malrotasyonu (volvulus
17
), hid-
rosefali (ant disfonksiyonu) ve kistik fibrozis
(distal intestinal obstrüktif sendrom
18
) gibi e-
lik eden durumlarin (ya da komplikasyonlarin)
varlii kusmanin potansiyel nedenlerine yöne-
lik ipuçlari salayabilir.
Tablo 382-1
'de gösterildii gibi en sik kusma
nedenleri ya gruplarina göre farklilik göster-
mektedir. Her yata kusmanin en sik nedenleri
arasinda, akut kusma için gastrointestinal (örn,
viral, bakteriyel ve parazitik gastroenterit) ve
gastrointestinal olmayan enfeksiyonlar (örn,
piyelonefrit, sepsis), kronik kusma için asit-
peptik (örn, gastroösefageal reflü, Helicobacter
pylori gastriti) ve alerjik (örn, mama proteini
duyarlilii, eozinofilik ösefajit) hastaliklar,
ve episodik ve siklik kusma için siklik kusma
sendromu yer almaktadir. Yakinmalari akut
balayan yeni doan, bebek ve oyun çocukla-
rinda gastrointestinal obstrüksiyon ve metabo-
lik bozukluklar akla getirilmelidir. Metabolik
bozukluklar beslenmedeki deiiklikler, uzun
süren açlik dönemleri ya da araya giren has-
taliklardan sonra ortaya çikabilir.
23,24
Oyun
çocuklarinda kronik kusmanin aliilmadik
nedenleri arasinda kronik granülomatöz has-
talia bali antral obstrüksiyon,
25
hipoalbü-
minemiyle ilikili Menetrier gastropatisi
26
ve
subtentoriyal tümörler (örn, serebellar medul-
loblastom, beyin sapi gliomu)
27
yer almaktadir.
Be ile 11 ya arasindaki okul çocuklari akut
apandisit, travmatik duodenal hematom ya da
pankreatit nedeniyle akut kusma yakinmasiyla
bavurabilir. Bu ya grubunda nadir nedenler
arasinda nörolojik (örn, psödotümör serebri,
Chiari malformasyonu) ve renal bozukluklar
(örn, akut hidronefroz)
28
bulunmaktadir. Er-
genlik döneminde gastrointestinal bozukluklar
(örn, akalazya, peptik ülser hastalii), hepato-
biliyer bozukluklar (kolelitiyazis, kolesistit ve
safra kesesi diskinezisi) ve pankreatik hastalik-
lar (pankreatit) küçük çocuklara oranla daha
sik görülmektedir.
29
Ergenlik dönemindeki ge-
beliin ana yakinmasi kusma olabilir. Edinsel
gastroparezi uzun süreli insüline baimli dia-
betes mellitus ya da akut viral hastaliklardan
sonra ortaya çikabilir.
30
Toksinlere maruziyet
sonrasi kusma tüm ya gruplarinda görülebilir
(bakiniz
Tablo 17-2
).
Q TANISAL DE´ERLEND¶RME
Özgül alarm bulgularinin varlii ayrintili bir
deerlendirme yapilmasini gerektirir. Kusma
yakinmasi olan hastanin ilk deerlendirmesi
ekil 382-1
'de verilmitir. Akut kusmasi olan
bir çocukta ilk adim olasi akut enfeksiyonlara
odaklanma ve gastrointestinal olan ve olmayan
cerrahi obstrüksiyonlarin radyolojik olarak
dilanmasidir. Eer kusma materyali kanli ve
safrali deilse tanisal anlamda en yararli iki
deiken çocuun yai ve kusma örüntüsünün
zamansal ilikisidir.
Kronik kusmasi olan çocua tanisal yakla-
im üst gastrointestinal sistemin asit-peptik ve
alerjik hastaliklari ve ampirik olarak asit bas-
kilayici tedavi ve ösefago-gastro-duodenoskopi
etrafinda odaklanmaktadir. Eer öykü regür-
jitasyon tanisina daha çok uyuyorsa deerlen-
dirme Bölüm 394'de tartiildii gibi gastroö-
sefageal reflüye odaklanmalidir. Eer kusma
safraliysa Bölüm 389'da tartiildii gibi, do-
umsal (duodenal atrezi), aralikli (volvulus) ya
da edinsel (cerrahi yapiikliklar) obstrüksiyon
olasilii düünülmelidir. Hematemez mevcutsa
Bölüm 387'de tartiildii gibi, tani ve deer-
lendirme mukozal (gastrik ülser), portal varis
(siroz) ve vasküler lezyonlara (hemanjiyomlar)
yönelik olmalidir.
Q TEDAV¶
Herhangi bir nedene bali olarak akut kusma
yakinmasiyla bavuran çocuk önce dehidratas-
yon açisindan deerlendirilmelidir. Eer air
dehidratasyon (%5-10) mevcutsa acil olarak
damar yolu açilmali ve sivi tedavisi uygulan-
malidir. Hafif dehidratasyonu olan akut kus-
mali hastalarda kisa süreli (6-12 saat) oral re-
hidratasyon sivi eksiklerini karilamada yeterli
olacaktir. Sivi resüsitasyonu devam ederken,
özellikle gastrointestinal obstrüksiyon ya da
Tablo 382-1.
Baêvuru yaê·na Göre Kusman·n Ay·r·c· Tan·s·
Enfeksiyöz
Anatomik
Gastrointestinal
Nörolojik
Metabolik
Diëer
Yenidoëan
Sepsis, menenjit, idrar yolu
enfeksiyonu
Atrezi ve vebler, duplikasyonlar,
malrotasyon/volvulus,
Hirschprung hastal¿ö¿,
mekonyum ileusu, pilor stenozu
Gastroösefageal reflü, aù¿r¿
beslenme, psödoobstrüksiyon
sendromu
Subdural hematom, hidrosefali
Organik asidemiler, amino
asidemiler, üre siklus defektleri,
galaktozemi, hiperkalsemi
Bebek
Gastroenterit, menenjit, otitis media,
solunum yolu enfeksiyonu
Hipertrofik pilor stenozu, inguinal
herni, Hirschprung hastal¿ö¿,
invajinasyon
Gastroösefageal reflü, gastrit
Subdural hematom
Herediter fruktoz intolerans¿, yaö
asidi metabolizmas¿ bozukluklar¿
(MCAD), üremi, konjenital adrenal
hiperplazi
Ruminasyon
Çocuk
Gastroenterit, otitis media,
sinüzit
¾nvajinasyon, inguinal
herni, bezoarlar, kronik
granülomatöz hastal¿k
Gastroözofageal reflü, gastrit,
apandisit, pankreatit, hepatit
Tümör, migren
Diabet mellitus (ketoasidoz)
Siklik kusma sendromu,
toksin yutulmas¿, besin
zehirlenmesi, Munchausen-
by-proxy sendromu
Adolesan
Gastroenterit, sinüzit, solunum
yolu enfeksiyonu
Peptik ülser, inguinal herni,
cerrahi yap¿ù¿kl¿klar,
bezoarlar, süperior
mezenterik arter sendromu
Gastroösefageal reflü, gastrit,
apandisit, pankreatit,
hepatit, safra kesesi
diskinezisi, akalazya
Tümör, migren
Diabet mellitus, akut intermitan
porfiri
Bulimia, gebelik