background image
749
???
BÖLÜM 186
¾mmün Sistemin
Gözden Geçirilmesi
Eli M. Eisenstein, Kathleen E. Sullivan
ve Calvin B. Williams
Çeviri: Deniz Çaödaù Ayvaz
nsanda immün sistemin en önemli fonksi-
yonu, dünyadaki sonsuz sayida potansiyel
patojenden korunma salamaktir.
1
Savunma-
nin ilk aamasini cilt ile silyali, mukus kapli
membranlar gibi mekanik bariyerler oluturur.
Bir mikroorganizma bu bariyerlerden birini
geçmeyi baardiinda, onu vücuda zarar ver-
meden ortadan kaldirmak veya etkisiz kilmak
üzere birlikte fonksiyon gören birbirleri ile siki
ilikili karmaik hücre ve çözünür protein ai
ile kari kariya gelir. Bu ain öncül elemanlari
hizli bir cevap salar. Birkaç gün-hafta sonra
mikroorganizmanin benzersiz moleküllerine
kari daha etkili ve özgül immün cevap geliir.
mmün sistemin konak savunmasindaki ro-
lünü etkili ekilde baarmasi için ek olarak iki
görevi yerine getirmesi gereklidir. lki, vücu-
dun kendine kari `otoimmün' cevap olutur-
masini önlemek için kendi kendine kari tole-
ransi salayan (self-tolerans) mekanizmalardir.
kincisi, gereinden fazla veya uzami cevap
zararli olduundan, böyle bir tehdit olduun-
da, immün cevabi `durdurma' yollaridir.
LENFO¾D HÜCRE VE
ORGANLARIN GEL¾ø¾M¾
mmün sistemin ilk gelien öncül hücreleri
gestasyonel yain yaklaik olarak 3. haftasin-
da yolk kesesinde bulunurlar. Bu pluripotent
hematopoietik kök hücreleri (
ekil 186-1
) ges-
tasyonun 5. haftasinda karaciere yerleirler ve
gestasyonun 6. haftasinda hematopoez balar.
Onikinci haftaya kadar hematopoez kemik ili-
ine geçer.
2
Baiiklik hücreleri arasinda büyü-
me, farklilama ve göç için sinyal iletimi büyük
oranda sitokinler ve kemokinler denilen çözü-
nür proteinler ile bunlara karilik gelen resep-
törlerce salanir.
3
Lenfoid öncül hücreler, ya
kemik ilii kökenli B hücreleri olarak ya da ti-
musa geçip T hücreleri olarak olgunlairlar. Ba-
iiklikta önemli rolü olan dier hematopoietik
kökenli hücreler doal öldürücü (NK) hücreler
ve antijen sunan hücrelerdir. Her bir hücre tipi
birbirine benzemeyen birçok molekül eksprese
eder ki bu moleküller geliim ve immün cevap
sirasinda deiim gösterirler. Koreseptörle-
ri, adhezyon moleküllerini, farkli bölgeye göç
için gerekli `homing' moleküllerini, sitokin
reseptörlerini içeren yüzey molekülleri Dünya
Salik Örgütü tarafindan `farklilama dizileri'
(CD) olarak siniflanmitir. Baiiklik hücre-
lerini yüzey özelliklerinin farklilama dizisine
dayanarak belirleme ve tanimlama modern im-
münologlar için vazgeçilmez bir araç olmutur.
Timus, hem endoderm hem ektoderme kati-
lan üçüncü brakial yarik ve üçüncü/dördüncü
brakial potan oluur. Bu bölgedeki embriyo-
nik doku orta hatta birleecek ekilde kaudale
hareket eder ve timusun iki lobunu olutu-
rur. Bu olay birkaç transkripsiyon faktörünün
kontrolü altindadir. TBX1 ana mezenimde
eksprese olan ve faringeal ark ve polari olu-
turan T-box ailesi transkripsiyon faktörüdür.
TBX1 genini etkileyen mutasyon ve delesyon-
lar DiGeorge sendromuna neden olur ve tam
formunda timik agenez görülür.
4
Matür T ve B lenfositler gestasyonun
10-12'inci haftasinda lenf nodlari, müköz
membran-ilikili dokular (MALT), dalak gibi
sekonder lenfoid organlara göç eder. Sekonder
lenfoid organlar, matür lenfositlerin çounun
yerletii ve özgül cevaplar oluturduu yer-
lerdir. Kan kaynakli antijenlere cevap sistemik
dolaimla balantili olan dalakta oluur. Lenf
nodlarindaki lenfositler cilt ve lenfatikler yolu
ile gelen antijenlere yanit verirler. Tonsil, Pe-
yer plaklari ve barsak lamina propriasi, enterik
mukozal yüzey yolu ile giren antijenlere cevap
veren lenfositleri içerirken, akcierde karilai-
lan antijene kari lenfosit cevabi, pulmoner pa-
rankim ve peribronial lenf nodlarinda balar.
DO¼AL BA¼IøIKLIK
Doal savunma mekanizmalari, mekanik ba-
riyerler; makrofajlar, fagositer hücreler ve do-
al öldürücü hücreleri içeren mononükleer
hücrelere ek olarak mikrobisidal özellikteki
proteinleri içerir. Bu mekanizmalarda mikro-
organizmalari tanima ve hizli ekilde balama
kapasitesi ortak özelliktir.
5
Hücresel doal immün cevaplar patojen-
ilikili moleküler paternleri (`PAMP'lar) tani-
yan patern tanima reseptörleri ile tetiklenir.
`PAMP'lar mikroplarda ekprese olan mole-
küler motiflerdir, memeli hücrelerinden kay-
naklanmazlar (
ekil 186-2
). Bunlar arasinda
Drosophila'da bulunan bir reseptöre yapisal
benzerlikleri nedeniyle adlandirilan Toll-
¾mmünolojik Hastal¿klar
KISIM 13
Talal A. Chatila,
Editör
Cans¿n Saçkesen,
K·s·m Çeviri Editörü