background image
1350
KISIM 20: Aö¿z Boùluöunun Hastal¿klar¿
Arili aiziçi bakteriyel enfeksiyonlar, siklik-
la kismen sürmü daimi azilardan kaynaklana-
bilir. Perikoronitis olarak da bilinen bu durum,
en sik olarak 16-22 ya grubunda yirmi ya
(üçüncü azi) dileri kismen sürdüünde geliir.
Süren herhangi bir posterior dite perikoro-
nitis görülebilir. Vakalarin çounda sürmekte
olan diin distal yarisini örten dieti ödemli ve
eritemli görünür. lerlemi vakalarda trismus,
ate ve lenfadenopati görülür ve antibiyotik
tedavisi gerekir.
38
Vakalarin çounda birikmi
gida artiklarinin debridmani ve serum fizyo-
lojikle bol irrigasyon, semptomlari hafifl etir.
Ancak hastanin bir dihekimine acilen yönlen-
dirilmesi önerilir.
KAYNAKLAR
Kaynaklar için DVD'ye bakiniz.
BÖLÜM 376
Dental Okluzyon
ve Bunun
Yönlendirilmesi
Richard Bruun ve
Sivabalan Vasudavan
Çeviri: Zafer C. Çehreli
Dental okluzyon, maksiller ve mandibular di-
lerin temas halindeyken karilikli ilikilerini ve
ayni çene içerisindeki dilerin yan dilerle olan
ilikisini tanimlar. Amerikan Pediatrik Dihe-
kimlii Akademisi, dilenme ve okluzyonun
yönlendirilmesinin önemini ve çocuk, ergen ve
erikin salii üzerindeki etkisini tanimaktadir.
Okluzyonun yönlendirilmesi stabil, fonksiyo-
nel ve estetik açidan tatminkar bir kalici dilen-
me elde edilebilmesi amaciyla; bir malokluzyo-
nun doru ve zamaninda tespit edilebilmesinin
yani sira, uygun tedaviyi yapma veya bir uzma-
na yönlendirme becerisini de gerektirir.
1
Pediatrist, rutin pratiinde birçok malok-
luzyonu klinik olarak tespit edebilecek özel bir
konumda bulunmaktadir. Bu bölümde, di ge-
liimi ve normal okluzyon geliiminin evreleri
tanimlanmakta ve çocuklarda en sik görülen
maklokluzyon tipleriyle ilgili temel bilgiler ve-
rilmektedir.
D¾øLENMEN¾N GEL¾øMES¾
Di oluumuyla ilgili en erken belirti, embriyo-
nik hayatin altinci haftasinda görülür. Süt di-
lerinin tomurcuklari, gelimekte olan maksilla
ve mandibuladaki 10'ar spesifik bölgede geliir.
Daha sonra gelecek olan 20 kalici di süt di-
lerinin altinda geliirken, daimi azi dileri süt
dilerinin distalinde sirali bir ekilde geliirler.
Süt dilerinin kalsifikasyonu intrauterin 4. ay
civarinda balar ve tüm di kronlari doumu
takip eden 10. ayda geliimini tamamlar. Daimi
dilerin kalsifikasyonu doumu takiben birinci
azi dii ile balar ve bu süreç üçüncü azilar ha-
riç yedi-sekiz yalar arasinda tamamlanir.
Hem süt, hem de daimi dilerde di sürmesi,
kök geliimi ile ilikilidir. Di kronu dieti için-
den sürmeye baladiinda, di kökü tam uzun-
luunun yarisi veya üçte ikisine ulamitir. Di
sürmesi, karit çenedeki dile kapani gerçek-
leene dek devam eder. Di, yaami boyunca
ainmaya devam ederken; sürme çok daha dü-
ük bir hizla devam ederek dilerin okluzyonda
kalmasini salar. Di sürmesinin nasil gerçek-
letii kesin olarak tanimlanamamitir.
Süt dilerinin dümesi, alttan gelen daimi
dilerdeki kök geliimine paralel olarak gelien
fizyolojik bir süreçtir. Kalici dilerin sürmesi,
osteoklast oluumunu stimüle ederek süt dii
köklerinin rezorpsiyonunu ve takiben düme-
lerini salar. Kizlarda kalici diler erkeklere ki-
yasla daha erken sürerler.
ÇENE ARKLARININ VE
OKLUZYONUN GEL¾ø¾M¾
Q SÜT DENT¶SYONU
Süt dentisyonu, sürmeleri yaklaik 6. ayda ba-
layan ve genellikle 3 yatan önce tamamlanan
20 diten oluur.
1
(
ekil 367-1A
). Her yarim çe-
nede önden arkaya doru bir santral kesici, bir
lateral kesici, bir köpek (kanin) dii ile birinci
ve ikinci azi dileri yer alir. Di sürmesi, çocuk-
tan çocua farkliliklar gösterebilmekle beraber,
genellikle simetrik olarak santral kesici, lateral
kesici, birinci azi, kanin ve ikinci azi siralama-
sini takip eder ve mandibuladaki diler mak-
silladakilere kiyasla daha erken sürerler. deal-
de tüm süt dileri arasinda boluklar olmakla
beraber, azi dileri arasindaki bouklar daimi
birinci azilar sürmeden önce genellikle kapa-
nir. Süt dentisyonda ara boluklarin olmamasi,
dentisyonun ilerideki aamalarinda %50'den
fazla bir olasilikla çapraiklik geliebileceine
iaret eder.
2
Normal okluzyonda maksiller ve mandibu-
lar diler birbirleriyle sagital, transvers ve ver-
tikal düzlemlerde düzgün bir iliki içindedirler.
Maksiller kesici diler ve kaninler, alt kesici
dilerin hafifçe önünde yer alirken (anterior
çapraz kapaniin olmadii, normal overjet),
maksiller azi dilerinin bukkal tüberkülleri,
mandibular azilarin hafifçe bukkalinde, pala-
tal tüberkülleri ise mandibular azilarin çieyici
yüzeylerinin ortasinda kapanacak ekilde ko-
numlanirlar (posterior çapraz kapaniin olma-
dii, normal bukkal overjet). Ayrica maksiller
kesiciler, mandibular kesicileri dikey yönde
hafifçe örtmelidir (normal overbite). Maksiller
ve mandibular kesicilerin orta hatlari yaklaik
olarak ayni seviyede olmali, bu düzlem yüzün
orta hatti (filtrumun ortasina denk gelen böl-
ge) ile örtümeli ve diler kapania gelirken
mandibula yana ve öne doru kaymamalidir
(
ekil 376-2
).
Çenelerin birbirleriyle olan ilikisi ve dolayi-
siyla da okluzyon, kiinin profiline yansirken;
dilerin pozisyonu ve yumuak dokular da pro-
file katkida bulunur. Süt dilenmenin gelitii
dönemde profilin dibükey olmasi normal bir
durum olup, ilerleyen yala beraber mandibu-
lanin maksillaya kisayla daha fazla öne doru
büyümesi ile dibükeylik azalir (Bu durum,
sefalokaudal büyüme gradienti ile tutarlilik
gösterir).
3
Q KARMA DENT¶SYON
Karma dentisyon, süt ve daimi dilerin bir ara-
da bulunduu dönem olup, 6-7 ya arasinda
daimi azi ve kesicilerin sürmesi ile balar (
e-
kil 376-1B
). Genellikle santral kesiciler lateral
kesicilerden, mandibular diler ise maksiller
dilerden daha önce sürmeye balarlar. Sürmü
bir diin simetrii 6 aydan daha uzun bir süre-
ye ramen sürmemise, hastanin dihekimine
yönlendirilmesi gereklidir. Geç sürme, en sik
rastlanilan di sürme anomalisi olup, endokrin
hastaliklar veya Down Sendromu gibi sistemik
problemlerin belirtisi olabilir. Geç sürme, en
siklikla süpernümere diler veya ektopik erüp-
süyon gibi lokal faktörlerden kaynaklanmakta-
dir (
Tablo 376-1
).
4
Daimi birinci azi veya kesiciler sürdükten
sonra, yaklaik 2-3 yil boyunca süt dii kaybi
veya daimi di sürmesi gözlenmez. Kalici (Da-
imi) dilenmeye geçi, 9-11 yalar arasinda
balar ve yaklaik 14 yaa kadar devam eder.
Dilerin sürme sirasi maksilla ve mandibulada
farklilik gösterir. Mandibuladaki sira genellik-
le kanin, birinci premolar, ikinci premolar ve