besinler salanirken, yenidoan yüksek ya
ve daha düük karbohidrat içeren sütle ara-
likli olarak beslenir. Sütten kesme döneminde
erikin tipi beslenmeye geçi daha fazla karbo-
hidrat ve daha az ya içerir. Karacier glukone-
ogenez, ya ve protein metabolizmasinin dü-
zenlenmesi ile bu adaptasyonlarda asil görevi
üstlenen organdir. Gebelik boyunca mitokond-
ri sayisi ve düz-kaba endoplazmik retikulum
miktari artar. Ayrica erikin hepatositinde fötal
hepatosite göre daha fazla metabolik heteroje-
nite mevcuttur. Erikin model, doumdan kisa
bir süre sonra karacierin hakim kan akimi
kaynainin umblikal venöz kandan hepatik
artere geçiiyle geliir. Bu da karacierde her
birinin özgün metabolik ihtiyaçlari olan fonk-
siyonel bölgelerin geliimine imkan verir. Zon
1 (periportal) hepatositleri airlikli olarak glu-
koneogenez, ya asiti oksidasyonu, kolesterol
biyosentezi, safra asiti sekresyonu, üre yapimi
ve ilaçlarin sülfasyonunu gerçekletirirken, 3.
zon (perisantral) hücrelerinde glikoliz, lipo-
genez, ketogenez, glutamin sentezi ve ilaçlarin
glukuronidasyonu gerçekleir.
sinda önemli rol alir. Bu rol fötal hayattan post-
natal hayata geçite ve sütten kesilme dönme-
lerinde deiiklie urar. Glukoz metabolizma-
sindaki ilk basamak glukozun glukoz-6-fosfata
fosforilasyonudur ve fötal karacierde bu esas
olarak glukoza substrat özgünlüü olmayan
hekzokinaz 1 ile gerçekleir. Fötal glukoz kulla-
nimi yaklaik olarak umblikal glukoz alinimina
eittir. Galaktozu fosforile eden hepatik galak-
tokinaz gebeliin sonuna yakin karacierde
hizla artar. Yenidoanda hepatik glukoz alimi
hakkinda az ey bilinmesine ramen yenido-
an kuzulardan elde edilen bilgiler, galakto-
zun karacierde tercihen karbohidrat sentezi
için kullanilirken, glukozun periferal dokulara
daitildiini telkin etmektedir. Sütten kesilme
döneminde karacierde glukoz aliminin art-
masina iki faktör imkan verir. Birincisi yüksek
kapasiteli düük afiniteli, insülinden baimsiz
glukoz taiyicisi GLUT2'nin varliidir. kincisi
ise hepatositte baskin glukoz fosforilasyon en-
zimi olarak hekzokinazin yerini alan ve böylece
glukoz üzerine özgül olarak etki eden ve insü-
linle uyarilan glukokinazdir.
den glukoz sentezidir. Glukoneogenez açliin
ilk 22 saatindeki glukoz üretiminin %64'ünden
sorumludur. Postabsorptif evrede total glukoz
(%50 beyin, %25 splanknik/karacier) olur.
Glukoz kullanimi (ortalama 2 mg/kg/dakika)
karacierden glukoz salinimi ile tam olarak
dengelenir. Karacier glukoz metabolizmasi
çeitli hastalik durumlarinda deiir; örnein
tip 2 diyabette artmi postabsorptif glukoz
üretimi varken karacierde glukoz üretiminin
baskilanmasi bozulmutur.
esas fonksiyonudur; çünkü hepatik divertikül-
deki hücrelerin albumin ürettiinin kanitlari
saptanmitir. Olgun karacier albumin, lipop-
rotein, enzim, koagülasyon proteinleri ve çeit-
li taiyici proteinler gibi ana plazma proteinle-
rinin çounu üretir ve dolaima verir. Her ne
kadar fötal karacier gebeliin üçüncü ayindan
sonra bu proteinleri sentezleyebilme özelliine
sahip olsa da fötal plazma konsantrasyonlari
düüktür. Doumdan sonraki ilk haftada li-
poproteinler artmaya balar ve puberteye ka-
dar stabil kalir. Albumin birkaç ay sonra eri-
kindeki düzeye ulair ve karit olarak esas fötal
plazma proteini olan -fetoproteinde düme
olur. Seruloplazmin ve kompleman faktörleri
erikindeki düzeylere ilk ya içerisinde ulair.
Transferrin düzeyleri doumda düük yeti-
kin araliinda iken daha sonra yavaça normal
erikin düzeylerine ulair.
lenmesi ile ilgili temel organdir.
steroid hormonlarin, D vitamini ve safra tuz-
lari sentezinin öncül molekülüdür. Kolesterol
endoplazmik retikulumda asetil-koenzimA'dan
(asetil-coA) bir dizi enzimatik basamakla
oluur, hiz kisitlayici ve en çok kontrol edilen
reaksiyon HMG-CoA redüktaztir. Endojen ko-
lesterol sentezinin yaninda karacier hergün
tüm lipoprotein siniflariyla ilikili birkaç gram
kolesterolü alir. ilomikron kalintilari, düük
dansiteli lipoproteinler (LDL), çok düük dan-
siteli lipoproteinler (VLDL), LDL reseptörleri
ve LDL reseptör ilikili proteinler tarafindan
tutulur. Yüksek dansiteli lipoproteinler (HDL)
SR-BI denilen çöpçü reseptör tarafindan tu-
tulur. Kolesterolün karacierdeki depo formu
olan kolesteril ester, kolesterol üzerinde hepa-
tik açil-CoA kolesterol transferazin enzimatik
etkisiyle üretilir. Bu madde kolesterol için sabit
bir havuz olarak görev alir.
mi gibi patolojik durumlarda kolesterolün LDL
içinde direk salinimi meydana gelebilir. VLDL
rozomal trigliserit transfer proteinin (MTP)
araciliiyla trigliseritin APOB100 ile kompleks
oluumunu gerektirir. MTP'nin homozigot
mutasyonlari dolaan VLDL ve LDL yokluuy-
la ortaya çikan abetalipoproteineminin temeli-
ni oluturur.
bumla kaybedilir. Günlük kayip 900 mg civa-
rindadir (500 mg safra ve dökülen hücreler ile
fekal kayip, 250 mg emilmeyen safra tuzlari ve
100 mg sebumla) ve diyetle alim veya sentezle
dengelenmelidir.
balar ve çounluu esas olarak palmitik ve ole-
ik asit içeren triaçilgliserol formundadir. Kara-
cier ya asitlerinin salanmasi plasental karni-
tin tarafindan düzenlenir. Erikin karacierinde
ya asiti sentezinde hiz kisitlayici basamak olan
asetil-CoA karboksilazin fötal karacierde dü-
ük olan düzeylerine ramen fötal karacierde
ya asiti sentezi oluur. Fötal dönemde depola-
nan triaçilgliserol doumdan sonra lokal olarak
kullanilir. Yain lizozomal asit lipaz ile yikimi
ve oksidasyonu çevresel dokularin kullanimi
için lokal ATP ve keton cisimcikleri salar. Bu
intrahepatik oksidasyon diyetteki ya asitleri-
nin varlii, hepatositlerdeki enzimatik aktivite
ve hormonal düzenleme ile ayarlanmaktadir.
Uzun ve orta zincirli ya asitleri glukoneoge-
netik öncüllerin salanmasini arttirdii için,
hepatik ya asiti oksidasyonu hepatik glukone-
ogenezin aktivasyonunda da rol alir.
yali karacier hastalii, gebeliin akut yali
karacieri, Hepatit C virusu, karacier trans-
plantasyonu gibi durumlarda görülebilir.
sentezlenir ve insanlardaki esas (primer) safra
asitleridir. Fötal safra çalimalari safra asitleri-
nin 10. gebelik haftasindan itibaren üretildii
ve kenodeoksikolik asitin çounlukta olduu-
nu göstermitir.
bloke eder ve olaandii safra asitlerinin ve
ara metabolitlerinin birikimi ile sonuçlanir. Bu
metabolitlerin bazilari hepatotoksik olabilir.
Dokuz tane doutan safra asit metabolizma
hastalii tanimlanmitir.