![]() kalmasina ramen humoral ve sistemik sonuç- lar (ör. Üre döngüsü bozukluunda hiperam- monemi, hepatik glikojenoziste hipoglisemi) dourduu hastaliklari içerir. Bu siniftaki has- taliklar semptomlar açisindan büyük çeitlilik gösterir. Bahsedilen spesifik hastaliklar bu bö- lüm içerisinde daha sonra tartiilacaktir. liklar tanisal açidan üç farkli gruba ayrilabilir. bileiklerin birikimi sonucu akut ya da ilerleyi- ci toksikasyon olumasiyla seyreden KMH'lari kapsar. Bu grupta yer alan KMH'lar; aminoasit katabolizmasi bozukluklari (fenilketonüri, ak- çaaaç urubu idrari hastalii, homosistinüri, tirozinemi vs.), organik asidüriler (metilma- lonik, propionik, izovalerik vs.), konjenital üre döngüsü bozukluklari, eker intoleranslari (ga- laktozemi, kalitsal fruktoz intoleransi), metal intoksikasyonlaridir (Wilson, Menkes, hemok- romatozis ve porfirialar). Bu gruba ait hastalik- lar klinik benzerlikler gösterirler: Embriyoyu ve fetal geliimi etkilemezler, semptomsuz bir dönemleri ve klinik olarak akut (kusma, koma, karacier yetmezlii, tromboembolik komp- likasyonlar vs.) veya kronik (büyüme gerilii, gelime gerilii, ektopia lentis, kardiyomiyopati vs.) semptomlarin gözlendii "intoksikasyon" dönemleri vardir. rumlar akut metabolik ataklari tetikleyebilir. Hastaliin klinii aralikli olarak da geç ba- langiçli ekilde de gözlenebilir. Tani en doru ve yaygin olarak plazma ve idrarda aminoasit, organik asit ve açil-karnitin kromatografisine dayanir. Bu hastaliklarin çou tedavi edilebilir- dir ve toksinin özel diyet uygulamalari, ekstra- korporyal yöntemler veya "temizleyici" ilaçlar (karnitin, sodyum benzoat, penisilamin vs.) ile acil bir ekilde atilmasini gerektirir. GABA ve glisin) yapim ve yikimina ilikin KMH'lar da bu gruba dahil edilebilir, çün- kü birçok ortak karakteristie sahiptirler: ara metabolizma ile ilikili KMH'lardir; tanilari plazma, idrar ve BOS analizlerine (aminoasit, organik asit analizleri vs.) dayanir; ve bazila- ri (ör. 3-fosfogliserat dehidrogenaz eksiklii) iintrauterin dönemde balami olsa bile tedavi edilebilirdir. beyin veya dier dokulardaki enerji üretimi ya da yararlanimindaki kismi ya da tam ek- Bu grup mitokondrial ya da sitoplazmik enerji metabolizmasi bozukluklari olarak ayrilabilir. Mitokondrial bozukluklar daha iddetlidir ve genellikle tedavi edilemezler. Bunlar; konjeni- tal laktik asidemiler (piruvat taiyici bozukluk- lari, piruvat karboksilaz, piruvat dehidrogenaz ve Krebs döngüsü), mitokondrial solunum zin- ciri bozukluklari, ya asidi oksidasyonu (YAO) ve keton cismi metabolizmasi bozukluklaridir. Sitoplazmik enerji metabolizmasi bozukluklari genellikle daha az iddetlidir. Bunlar; glikoliz, glikojen metabolizmasi ve glukoneogenez bo- zukluklari, hiperinsülinizm ve glukoz taiyici bozukluklari (tamamen tedavi edilebilirdir); siklikla tanimlanan kreatinin metabolizma- si bozukluklari (kismen tedavi edilebilirdir); ve pentoz fosfat yolaina ilikin KMH'lardir (tedavi edilemez). Bu grubun yaygin görülen semptomlari; hipoglisemi, hiperlaktatemi, he- patomegali, iddetli yaygin hipotoni, miyopati, kardiyomiyopati, büyüme gerilii, kalp yet- mezlii, dolaim bozukluu, ani bebek ölümü ve beyin tutulumudur. Bazi mitokondrial bo- zukluklar ve pentoz fosfat yolai bozukluklari embriyoya ve fetal geliime etki ederek dismor- fizme, displaziye ve malformasyonlara neden olabilir. Tani zordur; biyopsiler ve hücre kül- türleri gerektiren enzim analizlerine, fonksiyon testlerine ve moleküler analizlere dayanir. kompleks moleküllerin yapim-yikimini bozan hastaliklari kapsar. Semptomlar kalici ve iler- leyicidir, araya giren olaylarla ve besin alimiyla ilikili deildir. Bu grup lizozomal depo bozuk- luklarini, peroksizomal bozukluklari, alfa1- antitripsin eksiklii, karbohidrattan yoksun glikoprotein (CDG) sendromu gibi hücreiçi tainim ve oluum bozukluklarini, safra asidi ve kolesterol sentezi ile ilgili KMH'lari içerir. Neredeyse hiçbiri akut olarak tedavi edilemez; ancak günümüzde bazi lizozomal bozukluklar için enzim replasman tedavileri vardir. litilmasina ramen bir kismi X'e bali resesif, çok az bir kismi da dominant kalitilmaktadir. Gelimi ülkelerde daha az çocuk sayisi nede- niyle çou vaka sporadik olarak ortaya çikar. Akrabalik nadirdir, birçok hasta birleik hete- rozigotdur. Bu durumlarda fenotip daha hafif mutasyonlar tarafindan oluturulur. Maternal olarak kalitilan mitokondrial genomdaki mu- tasyonlar KMH'larin hizla büyüyen bir alt gru- bunu oluturmaktadir; bu bozukluklar nadir Gen ürününün bilinmedii ya da tamamen tanimlanamadii dier genetik hastaliklarla karilatirildiinda, neredeyse tüm KMH'lar esas olarak yönlendirici biyokimyasal profil ve enzimatik bozukluun dorulanmasi ile ta- nimlanabilir. Bu biyokimyasal metodlar tanisal ilemlerin ve hastaliin yönetiminin esasini oluturur. Bu durumlarin çou için antenatal tani olanai vardir. nüri) tüm popülasyonda ya da riskli ailelerde yenidoan taramalari ile saptanir. Bunlardan baka bir metabolik hastalik için olasi dört kli- nik durum vardir: de semptomlar. büyüme gerilii, hipotoni, tekrarlayan en- feksiyonlar, musküler veya nörolojik (mi- yopati, gelime gerilii, nörolojik gerileme, epilepsi). rin, immün ve hematolojik sistem, kemik ve kollajen) spesifik ve sürekli tutulumu. Birçok KMH'lar kardiyomiyopati, hepato- megali, lens dislokasyonu, renal tübülopa- ti, hiperkeratotik plaklar gibi spesifik, izole semptomlarla ortaya çikabilir. line olarak ulaabilirdir. Tüm tedavi edilebilir bozukluklar kalin yazilmitir. Çöküntü yanit spektrumu vardir. KMH'lar solunum güçlüü, hipotoni, zayif emme refleksi, kus- ma, letarji, nöbetler gibi kolaylikla sepsis ya da dier yaygin nedenlere atfedilebilecek spesifik olmayan semptomlarla ortaya çikabilir. Daha önce bir kardein benzer bir KMH'tan dolayi ölümü sepsis, kardiyak yetmezlik veya intra- ventriküler hemorajiye balanmi olabilir. fantta durmaksizin ilerleyen belirgin bir ne- |