background image
31
Saölam Çocuk Bak¿m¿
mi gözlemleyerek de elde edilir. Gözlem, genel
olarak öretilmemekle birlikte, çocuk ve aile
hakkinda sorular aracilii ile elde edilemeye-
cek önemli bilgiler salayabilir.
Aydinlik Gelecekler her ziyarette çocuk ve
aileyi gözlemlemesi için klinisyene rehberlik
edecek bir soru listesi salamaktadir. Örne-
in, 12. ay ziyaretinde, Ulamak ve Okumak
programinin bir parçasi olarak çocua bir ki-
tap verilerek, klinisyene çocuk aile etkileimini
gözlemesi önerilir. Çocuun kitap ile ne yapti-
ini ve ebeveynlerin nasil yanit verdiini göz-
lemlemek onlarin etkileimi hakkinda önemli
bilgiler salar.
Q F¶Z¶K MUAYENE
Fizik Muayene Süreci
Fiziksel deerlendirme çocuun boyu, kilo-
su, ba çevresi (bebekler ve yeni yürümeye
balayan çocuklar için) ve vital bulgularin
kaydedilmesi ile balar. Bu bilgi genellikle bir
hemire veya klinik yardimci tarafindan topla-
nir. Çocuun boy ve airlii Hastalik Kontrol
Merkezinin büyüme çizelgelerine kaydedilme-
lidir. Bunlara ve özel toplumlar için ek baka
çizelgelere http://www.cdc.gov/growthcharts
ve http://www.who.int/nutrition/media_page/
en adreslerinden eriilebilir. Bu çizelgeler ço-
cuun büyüme persentillerini gösterir. Klinik,
ölçümleri normal kabul edilen sinirlarin üze-
rinde veya altinda olan ve erileri normalden
sapacak ekilde aai inmeye veya yukari çik-
maya balayan çocuklar için bir uyari sistemi
oluturmalidir. Ayrica beslenme yetersizlii
veya airi kilo alma riskinde olan çocuklari tes-
pit etmek için Vücut Kitle ndeksi kaydedilme-
lidir. Beslenme ile ilgili daha detayli bilgi için
Bölüm 28'e bakiniz. Düük kilo alma sorunu
olan çocuklara yaklaimlar Bölüm 30 içinde,
büyüme gerilii ise Bölüm 522 içinde ele alin-
mitir. Airi kilo veya obeziteye yaklaim Bö-
lüm 32 içinde ele alinmitir.
deal olarak, görme ve iitme taramalari,
http://brightfutures.aap.org/pdfs/ AAP%20
Bright%20 Futures %20Periodicity%20
Sched%20101107.pdf adresinde bulunan Ame-
rikan Pediatri Akademisi izlem takviminde
belirtildii üzere dier anemi, kurun zehir-
lenmesi, geliimsel sorunlar ve otizm bulgulari
taramalarinda olduu gibi özel programlanmi
bir ziyaret gerektirir.
Endieli bir çocuu muayene etmek zordur.
Çocuu daha stressiz ve huzurlu hale getire-
cek sakinletirme teknikleri daha doru bir
muayeneye olanak taniyacaktir. Fizik muayene
sirasinda çocuk minimum oranda giyinmi ol-
malidir. Böylece klinisyen muayene için daha
az zaman harcami olur. Klinisyen (1) öyküye,
(2) çocuun yaina ve (3) çocuun tibbi özgeç-
miinde yer alan bilgilere göre muayenenin ne
kadar kapsamli olacaina karar verir. ki yain
altindaki çocuklar salik kontrollerine yil için-
de çok sik gelmi olacaklarindan, daha önce-
ki bulgulari izlemek amaciyla basitçe hedefe
yönelik muayene yapilmasi daha uygundur.
Aydinlik Gelecekler her ziyarette yaa-uygun
yapilmasi gereken önemli fizik muayene öe-
lerini tanimlar.
Tablo 10-3.
¶lk ve Sonraki Ziyaretlerde Öykü Alma (Devam·)
Beslenme/uyku/eliminasyon diyeti (daha büyük çocuklar ve adolesanlar) (devam ediyor.)
Optimum uyku rutini üzerine vurgu yap¿larak uyku düzeni hakk¿ndaki sorular
Gündüz ve gece ¿slatma ve/veya kirletme
Aktivite (formal bir geliùimsel tarama, geliùim basamaklar¿yla ilgili sorular¿n yerini alabilir)
Bebekler ve yeni yürümeye baùlayan çocuklar için, dönüm noktas¿ geliùim basamaklar¿ hakk¿nda sorular
Daha büyük çocuklar ve adolesanlar için, rutin egzersizler ve spor faaliyetleri hakk¿nda sorular
Ekran önünde geçirilen zaman (yürümeye baùlad¿ktan itibaren)
Çocuk kaç saat televizyon izlemektedir? Televizyon izlerken yan¿nda bir yetiùkin var m¿d¿r?
Çocuk ne tür video oyunlar¿ oynamaktad¿r, video oyunu oynamak için ne kadar süre harcamaktad¿r?
Adolesanlar için, aù¿r¿ online etkileùimi var m¿d¿r?
Dil, edebiyat ve matematiksel beceri (resmi bir geliùimsel tarama bunun yerini alabilir)
Aile çocuöa ne s¿kl¿kla kitap okumaktad¿r?
Aile çocuöun dilsel geliùimi hakk¿nda kayg¿ duyuyor mu (ilgileniyor mu)?
Daha büyük çocuklar için, çocuk hangi düzeyde okuma becerisi elde etmiùtir?
Aile çocuöun okuma ve matematikte ilerlemesi hakk¿nda kayg¿ duyuyor mu?
Okulda iùlevsellik (okul öncesinde baùlar)
Ööretmenleri çocuk hakk¿nda neler rapor etmektedir?
Aile okuldaki düzenli veli toplant¿lar¿na kat¿l¿yor mu?
Çocuöun ilgi alanlar¿ ve çocuöun baùar¿l¿ olduöu alanlar nelerdir?
Eöer herhangi bir kayg¿ durumu mevcut ise bunlar¿n üzerinde yeterince durulmuù mudur?
Güvenlik
Ailenin herhangi bir güvenlik kayg¿s¿ var m¿?
Evde silah bulunuyor mu?
Silah üzerinde bir kilit (emniyet) bulunuyor mu?
Evde yang¿n detektörleri var m¿?
Araba koltuklar¿n¿n ve bisiklet kasklar¿n¿n kullan¿m¿ teùvik edilmekte midir?
Tablo 10-4.
4 Yaê Aras· Çocuklarda
Muayenenin Doëruluëunu Artt·rmak için
Sakinleêtirme Yöntemleri
Haz·rlama: Randevudan önce çocuöa saöl¿k
kontrolleri veya saöl¿k ziyaretleri hakk¿nda
hikayeler okumak.
Ebeveyn temas·: Çocuk ebeveynin kucaö¿nda
oturur veya yatar veya ebeveyn çocuöu göösüne
dayayarak tutar.
Dikkatini daë·tma:
¶êitsel: Doktor veya ebeveynin nazik, rahatlat¿c¿,
hafif ùaka yollu konuùmas¿n¿n saölanmas¿;
ùark¿ söyleme veya müzik çal¿nmas¿, ya da
anlams¿z v¿z¿lt¿l¿ sesler ç¿karma veya f¿s¿ldama
El ile dikkat daë·tma: Çocuk her elinde bir dil
basacaö¿ tutar veya steteskop baù¿n¿ oynar
ù¿k¿rdayan anahtarlar tutar veya görüùmeye
oyuncak bebek veya oyuncak getirir.
Görsel: Hekim avuç içini ayd¿nlat¿rken otoskopu
çocuöa gösterir, daha sonra çocuöa uygular,
muayeneden önce hekim otoskopu kendi
kulaö¿na tutar ve çocuöa, "Bak! Sorun yok!
Sadece bir el feneri. Sizin evinizde de ev feneri
var m¿?" gibi sorular sorar.
Görsel örnekleme: Bir bebek veya oyuncak bir
hayvan hastadan önce muayene edilir veya
çocuöun ayakkab¿s¿ önce steteskop ile "dinlenir".
Çocuöu dahil etme: Çocuktan steteskop baù¿n¿ veya
dil çubuöunu tutmak için yard¿m istenir; otoskop
¿ù¿ö¿ "yak¿l¿r"; veya gööüs dinlenirken, çocuöun
derin nefes almas¿n¿ temin etmek için onun bir
peçeteye üflemesi istenir.
Rahatl·k önlemleri:
Korkuya-yol açan eylemlerden kaç·nmak:
Gözler muayene edilinceye kadar yürümeye
yeni baùlayan çocuklar¿n gözlerine doörudan
bakmaktan kaç¿n¿n; muayenenin rahats¿z edici
k¿s¿mlar¿n¿ muayenenin sonunda gerçekleùtirin
(örn otoskopi), ilk önce ayak parmaklar¿n¿ ve
parmaklar¿ inceleyin.
Sevimli ofis ortam·: Kitaplar, oyuncaklar ve
duvarlarda resimler ve çizimler
Kaynak:
Bright Futures: Health Supervision guidelines
for infants, Children and Adolescents. 3rd ed. Elk Grove
Village, III: American Academy of Pediatrics; 2007:217,
table 2'den editörler; Hagan J, Shaw J, Duncan P, izni ile
yeniden bas¿lm¿ùt¿r.