background image
751
¾mmün Sistemin Gözden Geçirilmesi
mantar gibi belirli patojenler nötrofilin öldür-
mesine kari dirençlidirler. Bunlar aktive mak-
rofajlarca öldürülürler: stirahat durumunda
iken makrofajlarin patojenleri öldürme kabi-
liyetleri sinirli ise de -interferon ve TNF-
ile aktive olmalari intraselüler öldürmelerini
dramatik olarak iyiletirir (
ekil 186-4
). Mak-
rofajlar iyi anlailmami bir süreç sonrasinda
daha aktif hale gelebilir, sonra agrege olur ve
granülom olutururlar.
Doal öldürücü (NK) hücreleri, geni boyut-
lari, granüler sitoplazmalari ve deiik yüzey
moleküllerini eksprese etmeleri ile ayiredilen
bir lenfosit alt grubudur. Hedef hücreleri par-
çalayan sitotoksik mekanizmalari kullanarak
virüslerle enfekte hücreyi ve tümör hücresini
seçici olarak tanir ve öldürürler. Hedef hücre ile
temasi takiben organeller kalsiyum-baimli bir
mekanizma ile hedefe yönelirler. Bunu takiben,
granüllerden granzim A, perforin ve TGF- or-
tama salinir. NK hücreleri yüzeylerindeki CD16
(FcRIII) ve CD56 (NCAM-1) ekspresyonlari
ile taninir ve dolaimdaki lenfositlerin %10-
15'ini olutururlar. Matür NK hücreleri dalak,
akcier ve karacierde bulunabilirler. Gebeliin
birinci trimesteri sirasinda plasental desiduada
da bulunurlar. NK hücreleri sitolitik fonksiyon-
larini düzenlemede bir dizi uyarici ve kisitlayici
reseptörü kullanirlar. NK hücrelerinde grup 2 D
üyesi bir reseptörün viral enfeksiyon veya ma-
lign dönüüm gibi stres durumlarinda hücrele-
re eksprese edilen molekülleri tanima ve aktive
edici fonksiyonlari vardir.
8
Efektör fonksiyonlarina ek olarak NK hüc-
relerinin ayni zamanda inflamatuvar cevaplari
deitirmede önemli bir görevi vardir. Kalitsal
ve akkiz NK hücre defektleri hemofagositik len-
fohistiyositoz denilen air bir otoinflamatuvar
durumla ilgilidir (Bölüm 463'e bakiniz).
Doal immün sistemin dier bileenleri de-
fensin denilen mukozal yüzeylerde eksprese
olan antimikrobiyal peptidleri, C reaktif pro-
tein ve mannoz balayici lektin gibi serum
proteinlerini içerir. Kompleman sistemi Bölüm
189'da daha ayrintili tartiilacaktir.
ADAPT¾F BA¼IøIKLIK
Adaptif immün sistem 2 özellii ile ayrilir. lki,
doal immün sistem hücrelerinin birçok mik-
roba ait ortak moleküler motiflerini tanima-
sinin tersine, adaptif immün cevaplar antijen
adi verilen benzersiz peptidlere kari geliir.
Bu özellik immün spesifisite olarak adlandiri-
lir.
1
kincisi, adaptif immün sistemin antijenik
uyaranla ilk karilamasi immün duyarlanma-
yi salar. Ayni antijenle daha sonra tekrardan
maruziyet, daha hizli ve güçlü bir immün ce-
vapla sonuçlanir ve buna immünolojik hafiza
denir. Adaptif immün cevaplar, sirasiyla T ve B
hücrelerinin aracilik ettii hücresel ve hümoral
immün cevaplara ayrilir.
T hücreleri antijenleri dimerik T-hücre re-
septörü aracilii ile tanir. Timositlerin %95'i
T-hücre reseptörü bir zinciri ve bir zinci-
ri bulundururken, yaklaik %5'i bir zinciri
ve bir zinciri içerir. Zincirlerin her biri hem
sabit hem deiken gen segmentlerine sahiptir.
Deiken bölgeler, gen segmentlerinin parça
parça birleerek kaynamasi ile DNA'nin ye-
niden düzenlenmesi ve tam olarak bilinmeyen
baka çeitlilik mekanizmalari yoluyla oluur.
Birbirinden farkli 10
16
T-hücre antijen reseptö-
rü olduu tahmin edilmektedir. Bu durum çok
sayida farkli reseptör bazilarinin enfeksiyon
ajanlarindan çok kendi proteinlerini balaya-
bilmesinin mümkün olduunu düündürmek-
tedir.
PAF
IL-8
Yuvarlanma
tici ve Çekici Kuvvetler
Endotel
Hücreleri
L Selektin
P Selektin
E Selektin
PSGL 1
Yava
Yuvarlanma
Durma ve Siki
ekilde Adhezyon
Diapedez
Fagositoz
ICAM
PECAM
MIC-2
ICAM
2
ntegrinler
Enfekte Makrofaj
Do
al Öldürücü (NK)
Hücre veya T Hücre
TNF-
IL-12
TNF-
IL-12
IL-1
nterferon-
Aktive Makrofaj
Hücre çi Öldürme
øEK¾L 186-3.
Nötrofilin tutunmas¿ ve damar d¿ù¿na göçü (diapedez). Nötrofillerin ilk olarak endotel
hücrelerine PSGL1 gibi nötrofil üzerindeki glikozile olmuù ligandlar yolu ile baölan¿r. Bu ligandlar yal-
n¿zca itici ve çekici kuvvetlerin etkisi alt¿nda selektin ailesi ile etkileùir. Endotel hücresi üzerinde selek-
tin protein ailesi inflamatuvar arac¿ moleküllerin etkisiyle say¿ca artt¿r¿l¿r. Temas sonras¿nda endotel
hücresince trombosit aktive edici faktör (PAF) ve IL-8'in üretimi, nötrofil
`2 integrin ailesinde yap¿sal
deöiùiklikleri uyar¿r.
`2 integrin molekülleri, nötrofil hareketini durdurmak için ICAM ile etkileùir. En-
dotel üzerinden doku aral¿ö¿na diapedez ùekilde görüldüöü gibi hücreler aras¿ndan veya bazen hücre
içinden gerçekleùebilir. Endotelyal bariyerden hücrenin geçiùine ek moleküller rehberlik eder. Nötrofil,
doku aral¿ö¿ndan kemotaktik gradiente uygun olarak bakteriye doöru göç eder. Oluùacak fagositozda
mannoz reseptörlerine, scavenger (çöpçü) reseptörlerine, Fc reseptörlere ve kompleman reseptörlerine
baölanma rol oynar. Bakteri, içeri al¿nma sonras¿nda birçok antimikrobiyal maddeye maruz kal¿r. Sonuç-
ta sürecin haddinden fazla uzamamas¿ için nötrofil fagositozdan sonra ölür. ICAM, hücre-aras¿ adhezyon
molekülleri; IL-8, interlökin 8; MIC-2, makrofaj inhibe edici sitokin-2; PAF, trombosit aktive edici faktör;
PECAM, trombosit/endotel hücre adhezyon molekül 1; psgl-1, p-selektin glikoprotein baölay¿c¿ ligand-1.
(
êekil Kathleen E. Sullivan'·n r·zas· ile al·nm·ët·r)
øEK¾L 186-4.
Hücre-içi organizmalar¿n makrofaj taraf¿ndan öldürülmesi. Belirli organizmalar nötrofil-
lerin öldürmesine karù¿ dirençlidirler ve makrofajlarca öldürülme mikobakterilere ve baz¿ diöer hücre-
içi patojene karù¿ as¿l savunmad¿r. Makrofajlar nötrofiller ile ayn¿ mikrobisidal ürünleri içermez ve bir
öldürme program¿n¿ aktive etmelidirler. Makrofajlar¿n aktivasyonu ve hücre-içi öldürmeleri için hem
a-interferon hem TNF-_ gereklidir. TNF-_'n¿n kaynaö¿, yak¿nda bulunan enfekte hücrelerden gelebilir
veya patern-tan¿ma reseptörleri taù¿yan ve NF-
gB cevab¿na neden olan ayn¿ enfekte hücre bile TNF-_
oluùumuna neden olabilir. Genellikle interferon-
a, her ikisi enfeksiyon yerine çaör¿lm¿ù olan NK hücre
veya T-sitotoksik hücreden kaynaklan¿r. Bu ortamda IL-12 (ve muhtemelen yak¿n iliùkili IL-23)'nin rolü
lenfositlerin
a-interferon oluùumunu uyarmakt¿r. Tipik bir granülomda aktive makrofaj granülomun yap¿-
s¿n¿ oluùturacak ve çevredeki T hücreleri makrofaj aktivasyonunu sürdürmek için sitokin salg¿layacakt¿r.
T hücre bileùenini etkileyen HIV gibi hastal¿klar veya sitokin düzenini bozan TNF-
_ inhibitörü gibi ilaçlar¿n
hepsi mikobakterilere artm¿ù duyarl¿l¿öa yolaçar. IL, interlökin;TNF, tümör nekroz faktörü. (
êekil Kathle-
en E. Sullivan'·n r·zas· ile al·nm·ët·r)