background image
164
KISIM 5: Yenidoöan
si artmitir. Doum tartisi 1000g veya altinda
olan çocuklarin, doum tartisi normal, term
domu kontrollere göre, nörolojik durum ve
salik durumu, bilisel-nöropsikolojik beceri-
ler, okul baarisi, akademik baari ve davrani
alanlardaki prognozlari daha kötüdür. Prognoz
çok deiken olmakla beraber, prematüritenin
neonatal tibbi komplikasyonlarina ve sosyal
risk faktörlerine balidir.
Kötü nörogeliimsel prognoz için risk fak-
törleri, düük doum tartisi, erkek cins, peri-
ventriküler lökomalazi ve israr eden ventrikü-
lomegali gibi ultrasonografik anormalliklerin
ciddiyeti, bronkopulmoner displazi ve büyüme
geriliidir. Serebral palsi, hidrosefali ve hemip-
leji gibi majör nörolojik bozukluklara ek olarak
bu bebeklerde büyüme gerilii, sairlik ve kör-
lüe de eilim vardir.
19-24
Gestasyon yai ve doum tartisi küçüldükçe
majör neonatal mortalite artar: Sakalim 23
gestasyon haftasinda %2-%35; 24 gestasyon
haftasinda %17-%62; ve 25 haftada %35-%72
arasindadir. Gestasyon yai ve doum tarti-
si küçüldükçe majör neonatal morbidite de
artar. Yirmi üç gestasyon haftasinda kronik
akcier hastalii, yaayanlarin %57-%86'sin-
da, 24 haftada %33-%89'unda, ve 25 haftada
%16-%71'inde görülür. Ciddi serebral ultraso-
nografi anormalliklerinin siklii 23 gestasyon
haftasinda %10-%83, 24 haftada %9-%64, ve
25 haftada %7-%22'dir. Gestasyon yai 23 hafta
olup hayatta kalan 77 bebein 26'sinda (%34)
air özürler vardir (bilisel fonksiyon anormal-
lii, serebral palsi, körlük ve/veya sairlik ola-
rak tanimlanir). Yirmi dört gestasyon haftasin-
da air nörogeliimsel özür siklii %22 ile %45
arasinda, 25 gestasyon haftasinda %12 ile %35
arasindadir. Majör neonatal morbidite ve nö-
rogeliimsel özürlülük gibi sorunlarin devam
etmesi ciddi bir endie kaynaidir. Airi düük
doum airlikli bebeklerdeki nörogeliimsel
bozukluklar 1990'larda artmitir.
Cleveland, Ohio'da, doum tartilari 500-749
g olan ve 1990 ile 1992 arasinda doan 114 ço-
cuun prognozu, 1993 ile 1995 arasinda doan
112 çocukla karilatirilmitir
20
. Yirmi aylik-
taki sakalim benzer bulunmutur (sirasiyla
%43 ve %38). Antenatal ve postnatal steroid
kullanimi artmasina ramen, bronkopulmoner
displazi, düzeltilmi 20 aylikta bilisel fonksi-
yonlarda anormallik ve serebral palsi oranlari
da artmitir. Benzer bulgular baka yerlerden
de bildirilmitir. Vohr
21
, çok merkezli bir ko-
hortun, düzeltilmi 18-22 ayliktaki deerlen-
dirmesine dayanarak, airi düük doum tartili
bebeklerin (< 1 kg), nörolojik anormallikler,
geliim gerilikleri ve fonksiyonel gerilikler
için ciddi risk altinda olduklarini belirtmitir.
Çocuklarin %25'inde nörolojik muayenede
anormallik varken; %37'sinde Bayley II Men-
tal Geliim ndeksi 70'in altinda; %29'unda
Psikomotor Geliim ndeksi 70'in altinda;
%9'unda görme bozukluu; ve %11'inde iitme
bozukluu saptanmitir. Nörolojik, geliimsel,
nörosensoriyel ve fonksiyonel morbiditeler,
doum tartisi azaldikça artmitir. Nörogeliim-
sel morbidite artii ile önemli derecede ilikili
olan faktörler, bronkopulmoner displazi, evre
III veya IV intraventriküler kanama/perivent-
riküler lökomalazi, bronkopulmoner displazi
için steroid kullanimi, nekrotizan enterokolit
ve erkek cinstir. Morbiditede azalma ile önemli
derecede ilikili olan faktörler, daha yüksek do-
um tartisi, kiz cins, daha yüksek anne eitimi,
antenatal kortikosteroidler ve beyaz irktir.
Wilson
22
, 2000 yilindan itibaren, Cleveland
kohortundaki airi düük doum tartili bebek-
lerde nörogeliimsel bozukluklarin azaldiini
bildirmitir. Bu iyileme ile ilikili olan çeitli
perinatal ve neonatal faktörler arasinda ante-
natal steroid kullaniminin ve sezaryen doum-
larin artmasina ek olarak sepsis, ciddi kraniyal
ultrasonografik anormallikler ve postnatal ste-
roid kullaniminin azalmasi sayilabilir.
Wood ve arkadalari
23
, Mart ve Aralik 1995
arasinda, ngiltere ve rlanda'da, gestasyon yai
25 tamamlanmi hafta veya altinda doan tüm
çocuklari, medyan yalari 30 ay olduunda
deerlendirmitir. Yaayan 308 çocuun 283'ü
(%92) incelenmitir. Ortalama (±standart
sapma [SS]) Bayley Mental ve Psikomotor
Geliimsel ndeks deerleri, referans toplum
ortalamasi 100 olarak alindiinda, sirasiyla
84±12 ve 87±13 olarak bulunmutur. Yüzde
ondokuzunda air geliim gerilii vardir (pu-
anlar ortalamanin >3SS altinda), ve %11'inin
puanlari ortalamanin 2-3 SS altindadir. Yirmi
sekiz çocukta (%10) air nöromotor özür var-
dir, yedisi (%2) kördür veya sadece iii göre-
bilmektedir ve sekizinde (%3) düzeltilemeyen
veya cihaz gerektiren iitme kaybi saptanmitir.
Bu kohortta, yaayanlarin %49'unda herhangi
bir özür yoktur. Airi düük doum tartili bir
bebein doumu bekleniyorsa, doktorlar ve
anne-babalar, doumda ve sonrasinda agre-
sif tedavi yaklaimi kararlarini bu sonuçlara
göre vermelidir. Marlow ve ark
19
, bu kohortu
incelemi ve planlama, kendi-kendini kontrol
etme, inhibisyon ve motor persistans gibi, mo-
tor, vizyospasiyal ve sensorimotor fonksiyon
bozukluklarinin, airi preterm bebeklerin bi-
lisel bozukluuna ek bir morbidite yarattiini
ve 6 yaindaki okul performansini tek baina
olumsuz etkilediini belirtmitir.
Özet olarak, perinatal sonuçlarda kaydedilen
önemli ilerlemelere bali olarak, Amerika Bir-
leik Devletlerinde, 2004 yilinda, doumdaki
yaam beklentisi, tüm cins ve irklar bir arada
deerlendirildiinde, 77.6 yildir. Ancak ulusal
perinatal mortalite hizlarimiz, özellikle azinlik
gruplari için, hala dier endüstrilemi ülkele-
rin arkasindadir.
KAYNAKLAR
Kaynaklar için DVD'ye bakiniz.
BÖLÜM 42
Doöum Odas¿
Resusitasyonu
Myra H. Wyckoff
Çeviri: Hülya Bilgen
Yenidoanlarin önemli bir kismi herhangi
bir yardima ihtiyaç duymaksizin intrauterin
hayattan ekstrauterin hayata baarili bir ge-
çi yapar; ancak, yaklaik %10 kadari doum
odasinda resusitasyon desteinin bazi basa-
maklarina ihtiyaç duyar
1
. Belirli antepartum,
intrapartum veya postpartum risk faktörleri
ile doum odasinda yardim gerekecek bebek-
lerin çou öngörülebilse de, hepsi belirlenemez
(Tablo 42-1). Prematüre bebekler term bebek-
lerle karilatirildiinda, doumu takip eden
geçite güçlük yaama riskleri özellikle daha
fazladir. Bebeklerin resüsitasyon gereksinimi-
ne katkida bulunan en önemli faktör asfiksidir.
Asfiksi gaz deiiminin eksikliidir; elik eden
hipoksi ve hiperkapni ile sonuçlanir ve kariik
metabolik ve respiratuvar asidoza neden olur.
Asfiksi, doum öncesinde plasental gaz deii-
minin yetersizlii veya bebek doduktan sonra
akcierde gaz deiiminin eksiklii sonucunda
geliebilir.
Asfiksinin hizli, etkin geriye döndürülmesi
(özellikle etkin ventilasyon üzerinde younlai-
larak) çoklu organ yetmezliini, ölüm ve sakat-
lii potansiyel olarak önler ve kesinlikle azaltir.
Dünyada yaklaik bir milyon bebek asfiksiden
ölür.
1
Sonuç olarak, etkin yenidoan resusitas-
yonunun çocuk salii üzerine derin küresel
etkisi vardir.
ÖNGÖRME VE HAZIRLIK
Baari için, hem beklenen, hem de beklen-
meyen yenidoan acilleri için öngörme ve
planlama önemlidir. Eer fetus doumhanede