ve bunu da sözle bildiremiyorsa örenmek çok
zor olacaktir. Hemofili gibi altta yatan kanama
bozukluu varsa rutin günlük aktivite hemart-
roza neden olabilir.
eklem tutulumunda düünülmelidir. Bu süreç,
bir veya birkaç eklemi tutar ama akut enfeksi-
yona göre daha az enflamasyona neden olur. Bu
nedenle postenfeksiyöz artritte eklem üzerinde
genellikle eritem bulunmaz ve izdirap verici
ari nadir olmasina ramen bu durum rahatsiz-
lik verebilir. Reaktif artrit genellikle nonsteroid
antienflamatuar ilaçlara çok iyi yanit verir ve
tipik olarak geçiçidir. Lyme hastaliini septik
artritten ayirt etmek oldukça güç olmakla bir-
likte siklikla Lyme, daha arisiz semptomlara
neden olur.
lardan farklidir. Bakteri kaynakli enfeksiyonlar
daha az sikliktadir; ancak düük dereceli enfek-
siyonlar (özellikle endemik bölgelerdeki Lyme
hastalii gibi) dilanmalidir. Özellikle immün
sistemi baskilanmi çocuklarda Mycobacteri-
um tuberculosis, kronik tek eklem tutulumuna
neden olabilmektedir. Sinovitin kronik for-
munda bu kategoride özellikle pausiartiküler
juvenil artrit ve psöriatik artrit bulunmaktadir.
Nadir enflamatuar artrit nedenlerinden biri
sarkoidoz olup tek eklem tutulumu gösterir.
Sinovyum ve kikirdain primer tümörleri ol-
dukça nadir olup en sik tek eklemde rahatsizlik
eklinde kendini gösterir. Bunlardan en sik ola-
ni pigmente villonodüler sinovit (PVNS), tipik
olarak dizde kronik ari ve ilie neden olur.
Travmatik olmayan artrosentez ile kanli sivinin
elde edilmesi eklem tömörünü düündürür.
arasindaki listenin en üstünde gelir. En sik
görülen poliartiküler juvenil artrit olmakla
birlikte dier otoimmün hastaliklardan siste-
mik lupus eritematozus ve vaskülitler de tipik
olarak birçok eklemi tutabilmektedir. Çoklu
eklem tutulumunda enfeksiyonlarin siklii
azalmakla birlikte cinsel olarak aktif olanlarda
veya çocuk istismari durumlarinda gonokok
artritini, immünitesi baskilanmi çocuklarda
da salmonella artritini dilamak gerekir. Artrit,
enflamatuar barsak hastalii veya kistik fibro-
zis gibi sistemik hastaliklarla ilikili olabilir,
buna dikkat edilmelidir. Genellikle eklem dii
tutulumlar ki romatizmal atete yeni çikan üfü-
rüm veya serum hastaliinda ürtiker eklinde
mevcut durumlar için anahtar olabilmektedir.
Eklem tutulum modeli olarak karakteristik ge-
serum hastaliinda olmakta, oysaki dier du-
rumlarda eklem tutulumu eklenen veya sabit
tutulum eklinde olmaktadir. Genellikle çoklu
eklem tutulumu olan çocuklarda pediatrik ro-
matoloji konsultasyonu yararlidir.
masi uzun bir süre almaktadir. Artrit tanisinin
gecikmesi sistemik balangiçli juvenil artrit-
te ortalama birkaç hafta arasinda deiirken
(muhtemel akut balamasi, youn ate, dökün-
tü ve artrite neden olmasindan), dermatomiyo-
zitte 6 aydan fazla (daha yava seyirli ve hafif
fiziksel yetenek kaybi ile birlikte olmasindan)
sürebilmektedir. Güncel tedavi protokolleri er-
ken ve youn tedavinin önemini vurgular çün-
kü sinovit baladiktan sonra 6 ay içinde kronik
eklem hasari belirgin hale gelebilir. Klinisyenin
romatolojik bozukluk üphesi olan çocuklar
için yapabilecei en önemli ey, süratle ve etkin
ekilde tehis etmektir. Öykü ve fizik muaye-
nedeki anahtar noktalarin gözden kaçirilmasi
ve yanli uzmanlara hastayi göndermek tanida
gecikmenin en sik sebebi olmaktadir. Yine, ek-
lem ikayeti olanlarda mekanik ve enfeksiyöz
nedenlere odaklanma ve sabah sertlii olan ço-
cukta görüntüleme çalimalari ve artrosentez
uygulanmasi sadece artrit tedavisi balanmasi-
ni geciktirir. Unutulmamalidir ki çocuklardaki
romatolojik durumlarin çounun tanisi öykü
ve fizik muayeneye dayanilarak klinik olarak
konur, laboratuvar çalimalari ve görüntüleme
ile sadece desteklenir. Böylece tanida gecikme
önlenebilir ve en iyi sonuç elde edilebilir.
Romatolojide
Tan¿sal Testler
Çeviri: Nermin Uncu
ratuvar ve görüntüleme çalimalari nadiren ke-
sin bir tani koydurur. Çocukluk döneminde ro-
matizmal hastaliklarin prevalansi düüktür ve
belli bir hastalik için öykü ve fizik muayeneye
dayanan salam bir klinik üphe olmadiinda
tiflik saptanmaktasir. Testlerin yarari hastaliin
cinsine ve evresine bali olarak deiir. Testler
hastaliin incelenmesi ve tedavisi için yararli
bilgi salayabilir.
GÖSTERGELER¾
re ve dokulara anormal immün atak sonucu
ortaya çikar. Birçok vakada immün aktivite,
sistemik enflamasyon indeksleri ile yansitilir.
Temel iki gösterge eritrosit sedimentasyon hizi
(ESH) ve C-reaktif proteindir (CRP), ancak
dier testler de yararli olabilir. unu unutma-
mak gerekir ki bu göstergelerle sistemik lupus
eritematozusdaki (SLE) glomerülonefrit veya
`pauciarticular' juvenil idiyopatik artritteki
(JA) sinovitte olduu gibi sinirli enflamasyon
yansitilmayabilir.
rositlerin çökme hizini ölçer ve mm/saat ola-
rak birimlendirilir. Enflamasyonu olan hastada
karacierden fibrinojen gibi pozitif yüklü akut
faz reaktanlarinin sentezi , negatif yüklü eritro-
sitlerin elektrostatik itmeye kari durabilmesi-
ni salar ve rulo eklinde birbirine birletirerek
kanda kolayca çökmesini salar. Bu nedenle
ESH hepatik akut faz cevabinin dolayli bir gös-
tergesidir.
rak temizlenmesine bali olarak günler içinde
yükselip düme eklinde bir seyir gösterir.
sidir. ESH'daki hafif yükselmeler (ör. <40 mm/
saat) birçok rutin hastalikta görülebilirken,
daha ciddi yükselmelerde altta yatan enfeksi-
yon, malignite veya romatolojik hastalik gibi
hastaliklar aratirilmalidir.
özelliklerini veya plazma protein özellikleri-
ni deitiren durumlar ESH'yi deitirebilir.
ESH, hematokrit yüksekliinde, kirmizi kü-
renin morfolojik bozukluklarinda (ör. orak
hücre hastalii ve sferositoz) ve dolaimdaki
fibrinojenin kullanilmasina bali olarak yaygin
damariçi pihtilama (DIC) durumunda düer.
ESH anemi, gebelik, nefrotik sendrom ve hi-
pergamaglobulinemi durumlarinda yükselir.