an, bairsaa safra akiini düzenleyen Oddi
sfinkteri ile çevrilidir.
rene ettii için besinlerden zengin olan portal
ven, karacier kaninin yaklaik %75'ini tair.
Yüksek derecede oksijenlenmi kandan zen-
gin olan hepatik arter, deiebilmekle beraber
siklikla çölyak arterin ikinci dalindan kaynak-
lanir. Vakalarin %20'sinde sa hepatik arter ana
hepatik arterden dallanmak yerine superior
mezenterik arterden doar. Suprahepatik in-
ferior vena kavaya karacierin kanini direne
eden hepatik venler, santral venlerin birleme-
siyle oluur.
mik tanimlayicilar karacieri sa, sol, kuadrat
ve kaudat loblar olmak üzere loblara ayirir.
Baka bir yaklaim ise makroskopik anatomi
yerine karacieri vasküler kaynaa dayali ola-
rak fonksiyonel bölümlere ayirmaktir. Vasküler
sinir safra kesesi alani ve vena kava alani olarak
karacieri neredeyse eit iki yariya ayirir (sa
kisim karacier hacminin %60'ini temsil eder).
nimsenmitir
lemle iki kisma ayrilir (karacierin orta hat-
ti). Karacierin bölümlere ayrilmasi hepatik
arterlerin ve safra kanallarinin iç anatomisine
dayanarak olur ki; karacierin sol yarisi 2-4.
Segment (bölüm), karacierin sa yarisi 5-8.
segmentleri içerir. Kaudat lob ise 1 ve 9. bö-
lümlerden oluur. Bu bölümlere ayirma emasi
pediatrik karacier transplantasyonu bala-
minda önemlidir ve sol lateral bölümün trans-
plantasyonuna izin verir.
olarak portal trakt (safra kanali, hepatik arter
ve portal venin dallari, sinir ve lenfatikler) ve
santral venle beraber lobüller olarak tanimlan-
mitir. Herbir portal trakti çevreleyen karacier
hücrelerinin kenarlari "limiting plate"i (sinirla-
yici tabaka) oluturur. Ancak in vivo mikrosir-
külasyon çalimalari karacierin fonksiyonel
biriminin asinüsler olduunu ortaya koymu-
tur (ekil 418-1). Bu portal ve periportal böl-
gelerde oksijeni en yüksek ve besinden zengin
kanin, sentrilobüler bölgelerde ise en az oksi-
jenlenen kanin bulunmasi gerçeine dayalidir.
Santral ven terminal hepatik venül, portal alan
zon 1 ve terminal hepatik venül zon 3 etrafin-
daki hepatositler olarak belirlenmitir. Asinüs
aralarinda safra kanalikülleri olan hücre taba-
vasküler alanda sinüzoidlerden oluur. Birinci
zon hücreleri asinüsün en aktif çekirdeini
oluturur ve en son ölen, ilk rejenere olan hüc-
relerdir. Üçüncü zon hücreleri toksik, viral ve
anoksik hasara en yatkin olanlaridir.
sitoz, demir metabolizmasi, immün komp-
lekslerin ve antijenlerin temizlenmesi, endojen
pirojenlerin, kollejenaz, lizozomal hidrolaz ve
eritropoetin sekresyonunu içerir (3). Endo-
telyal hücreler sinüzoid duvarini oluturarak
sinüzoidal lümeni subendotelyal Disse mesafe-
sinden ayirir. Sinüzoidal endotelyal hücrelerin
bazal membrani yoktur ve kan-hepatosit bari-
yeri olarak hareket eden bol miktarda kümeler
eklinde küçük pencerelerle perfore olur (or-
talama çap 100 nm) ve bunlara sieve plakalari
denir. Hepatositlerin mikrovilluslari pencere-
lerden sinüzoidlere doru diari çikar. Endo-
telyal hücreler Fc reseptörleri de eksprese eder
ve immün komplekslerin uzaklatirilmasinda
rol aldii düünülür. Disse mesafesi endotel
ve hepatositlerin arasinda yer alir. Büyük kan
hücreleri küçük sinüzoidlerden geçerken endo-
teli hepatositlere yaklatirarak plazmanin Disse
mesafesi boyunca dolaimini tevik eder. Lenf
akimi karacier hilusunda Disse mesafesinden
portal lenfatik damarlara uzanir.
lardir ve endotelyal hücrelere siki bir ekilde
balidir. Bu hücreler mikroorganizmalari tah-
eritrositleri temizler ve antijen sunan hücreler
eklinde davranabilir. Aktive olduklarinda IL-
1, IL-6, TNF, TGF-, LTB
önce Ito hücreleri olarak adlandirilan) Disse
mesafesinde yerlemitir ve ya depolayan
hücrelerdir. Vitamin A depolarlar, retinoid
metabolizmasina katilirlar, kollajen I, III, IV,
VI, laminin, fibronektin ve proteoglikan gibi
hücre dii matris proteinleri üretirler ve böy-
lece kronik hasarda görülen hepatik fibrozisten
sorumludurlar. Çukur (pit) hücreler sinüzoidal
duvara tutunmu büyük, granüler lenfositler-
dir ve doal öldürücü (natural killer) aktivitele-
ri vardir. Ekstrahepatik kaynaklidirlar; immün
denetleme ve hepatik antitümör savunmada
rolleri vardir.
küçük biliyer kanaliküllere sekresyonu ile ba-
lar. Bu küçük biliyer kanaliküller Hering'in kisa
kanali ile devam eden kanallar oluturur ve
portal alanlardaki "limiting plate"lerde kolanji-
yollere balanirlar. Bu kolanjiyoller daha sonra
daha büyük safra kanallarina birleir.
FONKS¾YON
hayata geçite büyük ölçüde deiir. Fötüse
plasenta yolu ile devamli olarak yüksek karbo-
lümleri: portal alan komùuluöunda zon 1, asinüsün ortas¿nda zon 2, terminal hepatik venül etraf¿nda
zon 3'tür. (Kaynak: Gumucio JJ, Miller DL. Liver cell heterogeneity. In: Arias I, Boyer J, Chisari F, et al, eds.
The Liver: Biology and Pathobiology. New York, NY: Raven Press; 1982:647-661.