background image
1774
KISIM 26: Kardiyovasküler Sistem Hastal¿klar¿
Q KARD¶YAK KAPAK OLUéUMU
Kardiyak kapaklarin uygun konum ve fonksi-
yonu, odaciklarin ayrilmasi ve kalpten kanin
tek tarafli akimi için gereklidir. Bmp2 ve Tbx2'i
içeren moleküler ebeke odaciklarin yerine
göre kapaklarin pozisyonu belirler.
32,44,45
Kalp
tüpü oluumunun balangicinda, endokart
ve myokart arasindaki hücre dii matriksin
``yastikçiklar''i her bir kalp tüpünün sonuna
denk düecek ekilde kapak oluumunu ön-
ceden haber verir. Karilikli sinyallemelere,
kismi olarak TGF- aile üyeleri aracilik eder,
yastikçik bölgesinin myokardi ve endokardi
arasinda endokardiyal hücrelerin hücre dii
matrikse göç edecek olan mezankimal hücre-
lere dönüümü indüklenir.
46-48
Bu mezankimal
hücreler kapaklarin fibroz dokusu biçiminde
farklilairlar ve ortak atriyoventriküler kanalin
sa ve sol tarafli açikliklar eklinde ayrilmasin-
da rol oynarlar.
Geliimin ilerisinde, endokardiyal yastik-
çiklar, primitif kapaklari gösteren younla-
mi mezankimal çikintilari olutururlar. Bu
younlami mezankimal çikintilar gerçek
kardiyak kapak yaprakçiklarini oluturmak
için sonradan ``uzarlar'' (
ekil 480-5
). Primitif
kapaklarin uzamasinin, kapain vasküler tara-
finin mezankimal uzantilarinin üzerini kapla-
yan endokardiyal hücrelerin kisitli çoalmasi
ve genileyen endokardiyal halkanin altinda
seçici hücre ölümleri sonucu olduu düünü-
lür. Endokardiyal kenarin geliimi ve prolifere
olan endokardiyal halkanin altindaki apoptotik
hücrelerin altinda kalan boluk, imi mezan-
kimal primitif kapaklarin tipik eklinin ortaya
çikmasini salar ve Valsalva sinüslerinin mor-
fogenezi ile sonuçlanir.
Doumsal kalp hastaliklarinin birçok for-
munda kan akiminin obstrüksiyonuna neden
olabilen kalinlami, hiperplastik kapak yap-
rakçiklari görülür. Nörofibromatozis kalinla-
mi kapaklarla ilikilidir ve NF1 geninin mu-
tasyonundan kaynaklanir. Noonan sendrom
geni olan tirozin fosfataz SHP2/PTPN11'deki
(Ras-Erk sinyallemesini aktive eden, çoalma-
yi arttiran ve apoptozi azaltan tirozin fosfatazi
kodlayan gen) fonksiyon mutasyonlarinin ka-
zanimi NF1 fonksiyon kaybini taklit etmek-
tedir. Net sonuç, semilüner ve atriyoventrikül
kapaklarda hiperplazidir.
49
RAS guanin nük-
leotid- deiim faktörü (Ras-Gef) SOS1'de
hipomorfik muyasyonlar da artmi RAS-ERK
aktivasyonu ile sonuçlanir ve SHP2 mutasyon-
lari ile açiklanamayan Noonan sendrom vaka-
larinin %20'sini olutururlar.
49
nsanlarda, heterozigot NOTCH1 mutasyon-
lari aort kapainin normal geliimini bozar ve
bazen, mitral kapain yaprakçiklari kalinlair.
50
Notch sinyalizasyon yolu, tüm embriyonun
hücre kaderi ve deiim kararlarinda gereklidir.
nsanlarda NOTCH1 mutasyonlarinda, aortik
kapakta üç yaprakçik yerine iki yaprakçik ile
karakterize (biküspit aort kapai) hafif hasta-
liktan, yenidoanlarda kritik aort darlii veya
hatta sol ventrikül yetersizliine neden olan
kapain açikliinda bozukluk ile seyreden air
hastalia, kapak hastaliinin airlii oldukça
deikendir. Bu genetik bulgu ile uyumlu ola-
rak, hipoplastik sol kalp sendromlu çocuklarin
``normal'' akrabalarinin %15'inde subklinik
biküspit aort kapai olmasi,
51
NOTCH sinyali-
zasyon basamaindaki bozukluun aort kapak
hastaliklari spektrumunun temelini oluturdu-
unu düündürtür. Kapaklari özel olarak etki-
lemese de bir NOTCH mesaj molekülü olan
JAGGED1 mutasyonlari da insanlarda otozo-
mal dominant çiki yolu darliklarina, Alagille
sendromuna neden olur.
52-54
EP¾KART VE KORONER
VASKÜLAR¾ZASYON
Epikart, ``proepikardiyal organ'' olarak adlandi-
rilan sinüs venozus bölgesinin hücrelerinin vil-
löz uzantilarindan köken alir. Bu hücre kümesi
atriyoventriküler bölgeye kadar uzanir ve kalbi
tamamen örtmek için myokardiyal yüzey üze-
rinden diari göç eder.
55-59
Subepikardiyal plek-
sustan çikan anjiyogenik tomurcuklar, aortaya
doru büyüyecek ve gelien aort kapainin tüm
üç yaprakçiiyla çok sayida balanti oluturacak
olan endotelyal hatti meydana getirirler.
60-62
An-
cak, nonkoroner kuspis hattinin kaybolmasi ile
birlikte yalnizca iki semilüner sinüste lümenler
geliir.
63
Doumsal kalp hastaliklarindaki direkt
koroner arter anatomisini belirleyen faktörler
üzerine bu gözlemlerden çikarimlar yapilabilir.
KARD¾YAK
MALFORMASYONLARIN
ER¾øK¾N HAYATTAK¾
SONUÇLARI
Kardiyak malformasyonlu insanlarda, ba-
sit atriyal septal defektler görülebilecei gibi,
üçüncü ve dördüncü dekatlarda belirebilecek
daha kompleks kalp hastaliklari da görülebilir.
Kalbin içinde elektrik iletinin anormallemesi
ve kalbin kasilma fonksiyonlarinda azalmayi
içeren yeni kardiyak hastalik süreçleri aikar
hale gelir. Bu ``ikincil'' defektlerin etiyolojisin-
de geçmite anormal hemodinami suçlanmiti
fakat günümüzdeki son veriler, kalp geliimin-
de erken morfolojik defektlerden sorumlu ayni
genlerin, daha sonra erikin çada direkt olarak
kardiyak disfonksiyon ve hücre dizilim bozuk-
luklarina neden olduunu düündürtmektedir.
2
Örnek olarak, NKX2.5'teki insan ve fare mu-
tasyonlarinin, yalnizca geliimsel atriyal septal
defekte yol açmadii, kalp odaciklari boyunca
elektriksel iletide ilerleyici ekilde bozulmaya
ve yaamin ileriki yillarinda ani ölüme sebep
olabildii gösterilmitir.
64
Atriyum ve ventri-
kül arasinda elektriksel iletiimin balica yeri
olarak görev yapan atriyoventriküler (AV) nod,
Nkx2.5 mutant erikin farelerde normalden
daha küçüktür, zaman içinde kas-kaynakli ileti
Safha 3
Kapak Küspis /Sinüs Histiogenezi
Safha 1
Endokardiyal Yastikçik
Oluumu
Safha 2
Epitelyal-Mezankimal
Transformasyon
øEK¾L 480-5.
Semilüner kapak oluùumunun kritik safhalar¿n¿n özeti. ¾lk baùta, hücre d¿ù¿ matrikste
(ECM) bölgesel ùiùkinlikler kapak benzeri hareket saölayan, geliùen embriyoda ilk kan ak¿m¿n¿n tek ta-
rafl¿ olmas¿n¿ saölayacak oan endokardiyal yast¿kç¿klar¿ oluùturur. Sonras¿nda, endotelyal hücre mezan-
kimal transformasyon geçirir ve endokardiyal yast¿kç¿klar¿n içini doldurur. Son olarak, arteriyel yüzdeki
endotelyal hücreler çoöal¿r ve kapak küspis histogenezi baùlatmak için ECM yeniden biçimlenir. Aka-
binde, sonunda koroner arterlerin proksimalinin ``orijini'' oluùtucak olan sinüsleri meydana getirmek
için ECM'nin yeniden biçimlenmesi devam eder ve eù zamanl¿ olarak mezankimal hücrelerin seçilmiù
popülasyonun apoptoza uörad¿ö¿ düùünülür. K¿rm¿z¿ oklar kan ak¿m¿n¿n yönüne iùaret eder.