![]() sina bali intrakraniyel kanama ile ve genel- likle retinanin birçok tabakasini tutan, yaygin, perifere uzanim gösteren retinal hemoraji ile sonuçlanabilir (bkz. Bölüm 587). apne ya da kardiyak arest ile bavurabilirler. Siklikla, çocuk istismarinin çürükler ya da iyilemekte olan kiriklar gibi dier bulgulari da mevcuttur. stismara bali kafa travmasi ile birlikte kosta kiriklari da görülebilir; bu kirik- lar bebein torakstan tutulup sikilmasina bali anteroposterior sikima ve posterior rotasyon sonucu meydana gelir. kosta kiriklari akcier grafilerinde genellikle görülemeyecei için akut kafa travmasi ve iyi- lemekte olan kosta kirii varlii, çocuun en az 2 kez zarar görmü olduunu belirtir. di kafa travmasi öyküsü genellikle bulunmaz. Halbuki çocuklar kazara meydana gelen iddet- li intrakraniyel yaralanmaya maruz kaldiklarin- da yaralanmayi açiklayacak net bir öykü mev- cuttur ve retinal kanamalar çok daha nadirdir. 90 santimetreden daha alçak bir seviyeden ger- çekleen hafif dümelerin çounda ciddi kafa yaralanmasi görülmez, ancak kafatasi kiriklari ile bazen kirik çevresinde küçük, geçici, lokalize subdural kanama alanlari ve epidural kanama meydana gelebilir. Skalp hematomlari, istisma- ra bali kafa travmasi geçiren çocuklara kiyasla kazara düen çocuklarda daha siktir. olan üç ya alti 215 çocuk serisinde, %24'ünün istismara bali olduu düünülmütür. grubu bir yaindan küçük çocuklardir. Dep- rese, dallanan ya da diastatik kafatasi kiriklari fiziksel istismar ile ilikilidir; ancak istismar sonucu (hem de kazara yaralanmalar sonucu) en sik görülen kafatasi kirii dorusal parietal kemik kiriidir. alti çocuklarda) kiriklari istismar açisindan üphe uyandirmalidir. Bunun aksine, 2 ya da 3 yaindaki bir çocukta uzattii kolunun üstüne düme sonucu suprakondiler humerus kirii ya da düüp dönme sonucu spiral femur ya da tibia kirii görülebilir. Kiriin spiral ya da transvers olmasi tek baina istismar için tani- sal deildir. Aksine, yaralanmanin iddeti ve özellikleri, yaralanmanin anlatilan mekaniz- masi ve çocuun geliimsel becerileri dikkatli bir deerlendirmeye alinmalidir. sapi kiriklari ve özellikle posteriorda omurga komuluundaki kosta kiriklaridir. Birçok ça- resüsitasyon sirasinda kosta kirilmasi olasilii düük bulunmutur. meler ve abdominal yaralanmalardir (kara- cier, dalak ya da barsak laserasyonlari gibi). Abdominal travmali çocuklar, eer internal ya- ralanmalar fark edilmez ve künt travma öyküsü bakici tarafindan verilmez ise özellikle hipovo- lemik ok ve ölüm riski altindadirlar. Çoklu abdominal yaralanma, yaralanmanin iddetli olmasi ve tibbi yardim aramada gecikme, istis- mar için özellikle üphe uyandirmalidir. hasta rolünü yüklemek amaciyla, kapsamli bir tibbi inceleme gerektiren hastalik belirtileri oluturmasi ya da çocuu zehirleyerek ya da baka bir yola bavurarak (intravenöz yoldan kontamine sivi enjekte etmek gibi) çocuu hasta etmesi eklinde görülen tibbi çocuk is- tismaridir. Hasta çocuk sahibi olmanin verdii tatmin için çocuu tibbi olarak istismar eden bakicilar psikiyatrik olarak Munchausen send- romu "by proxy" (MSBP) ya da yapay bozukluk "by proxy" tanisi alirlar. Tanisal incelemeler ço- cuk üzerine younlatii ve çocua bakan ki- ide MSBP genellikle çok geç fark edildii için tibbi çocuk istismarinin fatalite hizi yüksektir. Tibbi çocuk istismarinin en sik görülen ba- vuru belirtileri nöbet, apne, ishal ve atetir. boazlanma gibi istismar davranilari sonucu oluabilecek iki baka durum üzerine de -yaa- mi tehdit eden olay ve ailelerde çok sayida ani bebek ölümü sendromu görülmesi- younla- mitir. Britanya'da yapay bozukluk üphesi ile sevk edilen 2-44 ay arasi 39 çocuun incelendi- i bir çalimada çocuklarin 36'si yaami tehdit eden olay ile bavurmutur. Bu 39 ailede ani- den ölen ve ani bebek ölümü sendromu tanisi alan 12 çocuk saptanmitir. Hastanede gizli vi- deo kayitlari 33 olguda istismar görüntülenmi olup bu çocuklarin 30'unda boulma belgelen- mitir. Boulma olgularinin 11'inde burun ve/ veya aizdan kanama vardir. bebek ölümü sendromu tanisi almi ise çocuk istismari ve metabolik nedenler gibi dier tani- lar düünülmelidir. Sonradan MSBP tanisi alan anne babalarin örenme güçlüü, davrani so- runlari ya da psikiyatrik hastalik belirtileri de oluturduu görülmütür. yeterli bakim verme ya da uygun tibbi bakim ve eitim salamada kronik baarisizliklari ya bir ey yutup doktora bavurmalari sonucu fark edilebilirler. Endie uyandiran öyküler çocuun temel ihtiyaçlari ile ilgilenmenin yetersiz oldu- una yönelik kanitlar ile yetersiz gözetim ve hekime bavurmada gecikmeyi içerir. Ancak, ihmalin daha az belirgin türlerininin taninma- sinin çok zor olabilecei de belirtilmelidir. tersiz uyaran sonucu büyüme ve gelime gerili- idir. Organik olmayan büyüme yetersizlii ta- nisi alan bu çocuklar ilk olarak kilo alimi azlii ya da büyüme erisinde düüklük sonucu fark edilirler. Balangiçta çocuun boyu ve ba çev- resi göreceli olarak korunmu olabilir, ancak gida yoksunluu devam ettikçe bu paramet- reler de etkilenir. Nedeni ne olursa olsun gida aliminda azalmaya bali büyüme geriliinde en çok airlik, en az ba çevresi etkilenir; bu özel- lik, büyüme parametrelerini 50. persentil eri- sine yerletirerek ve çocuun bu noktalardaki yaini belirleyerek (örnein, çocuun "airlik yai") saptanabilir. Büyüme yetersizlii nedeni ihmal olan çocuklarin çounda ayni zamanda özellikle dil becerilerini ve sosyal etkileimleri etkileyen gelime gerilii de mevcuttur. Bu ço- cuklar kayitsiz görünebilir, künt duygulanim ve geliigüzel balanma davranilari gösterebi- lirler. hmal edilen daha büyük yataki çocuk- lar ise genellikle duygusal olarak muhtaç görü- nümdedirler. Davranilari depresif ya da ken- dilerine bakmayi örenmi olmalari nedeniyle erikin benzeri olabilir. Cisim yutma, yanik, düme sonucu yaralanma gibi akut sorunlar ihmal edilen çocuklarda sik görülen bavuru belirtileridir ve istismardan ve kaza sonucu ya- ralanmalardan ayirt edilmelidir. un rahatsizlik veren bir deneyimini bir eri- kine anlatmasi (ör. "Amcam orami elliyor ama ben sevmiyorum"), anne ve babanin çocuun davranilari (ör. cinsel rol yapma) ya da belirti- lerinden (ör. vajinal akinti) rahatsizlik duymasi ya da fizik muayenede genital ya da anal bir sorun görülmesi ile klinisyenin dikkatine gelir. ifadesi olsa da çok küçük bir çocuk ne oldu- unu anlatmakta zorlanabilir, büyük bir çocuk ise nispeten açikça ifade ettiklerinin aile için ne kadar üzücü olduunu fark etmeye baladi- inda ifadesini geri çekebilir. Velayet ve ziyaret hakki anlamazliklari gibi özel durumlarda aile içi ilikilerin karmaikliindan dolayi çocuun |