background image
796
KISIM 15: Romatoloji
Bu durumlarda pozitif yüklü immünglobulin-
ler eritrositlerin rulo oluturmasini kolaylati-
rarak, sistemik enflamasyon olmadan ESH'yi
belirgin olarak yükseltebilir.
Q C-REAKT¶F PROTE¶N
CRP, hepatik akut faz cevabinin bir parçasi
olarak üretilen, doal bir antibakteriyel bile-
iktir. CRP, salikli dönemde düük veya sap-
tanamayacak düzeyde iken, enflamasyonun
balangicindan sonra saatler içinde yükselir
ve enflamasyon uyariminin sonlanmasindan
sonra CRP düzeyi, yari ömrü 19 saat olacak
ekilde düer
4
. Buna göre CRP, karacierden
akut faz protein sentezini ESH'dan daha siki ve
dorudan yansitir ve orak hücre hastalii gibi
ESH'yi deitiren faktörlerden etkilenmez.
5,6
Ancak SLE'nin de içinde olduu bazi durumlar-
da CRP beklenildiinden daha düük bulunur.
7
Pratikte hem CRP hem ESH global enflamatuar
durumu gösterir, ancak güvenilirlii hastadan
hastaya deiir. Siklikla her ikisini birlikte de-
erlendirmek en doru bilgiyi verir.
Q D¶´ER ENFLAMATUAR
GÖSTERGELER
ESH ve CRP'den baka beyaz küre, trombosit
sayisi, ferritin, von Willebrand faktör antijeni
ve total immünglobulin düzeyi gibi kan in-
deksleri de sistemik enflamasyonu yansitir.
Bunlarin her birinin hastalik göstergesi olarak
önemi aratirilan duruma göre deiir.
ROMAT¾ZMAL
HASTALIKLARDA
OTOANT¾KORLAR
`Self ­ antijenlere' kari antikor üretimi birçok
romatizmal hastalia damgasini vurur (Tablo
200-1). Bu antikorlarin varlii, immün tole-
ransin normal mekanizmalarinda bir bozukluk
olduuna iaret eder. Bu antikorlarin birçou
sadece tanisal gösterge olarak ie yararken, di-
erleri dorudan hastalik patogenezinde yer
alabilir. Otoantikor titreleri genellikle hastalik
aktivitesi ile korele gitmedii için, vakalarin
çounda otoantikor düzeylerinin izlenmesinin
takipte yarari sinirlidir.
Q ROMATO¶D FAKTÖR (RF)
Romatoid faktör, IgG'nin Fc parçasini taniyan
antikorlar için kullanilan genel bir terimdir.
Romatoid faktör , çok sayida otoimmün has-
taliklar, kronik bakteriyel enfeksiyon, hepatit C
veya kriyoglobulinemiyi içeren birçok immün
aktivasyon durumunda görülebilir (
Tablo 200-
1
). Salam çocuklarda RF pozitiflii prevalan-
si %3'den azdir ve tipik olarak düük titrede-
dir.
10-12
Romatoid faktör varlii, çocukluk çai
romatizmal hastaliklari arasinda, JA'nin, kro-
nik ve iddetli seyirli olan ve kalici remisyon
olasiliinin düük olduu bir alt grubunu ta-
nimlar.
13-15
(bkz Bölüm 201) RF Sjögren send-
romunda da siklikla yüksek titrede saptanir.
Çocuk hastaliklari içinde romatoid faktörün
çaliilmasinin tanisal deeri sinirlidir. Aktif bir
poliartrit durumunda RF varlii siniflama ve
prognoz belirlemede yardimci iken, JA tanisi-
ni kesinletirmez.
19
RF küçük çocuklardaki (ör.
8 yaindan küçük ) artritlerde nadiren anlamli
pozitif olduu için, bu yatan küçüklerde artrit
deerlendirilmesinde rutin olarak önerilmez.
Adolesanlarda dahi, RF pozitifliinin klinik ya-
rarli olma olasilii azdir; bir çalimada, RF testi
pozitif olup çocuk romatoloji kliniine gönde-
rilen hastalarin yaridan çounda yalanci pozi-
tiflik olduu saptanmitir. Yüksek titrede RF
bulunmasi, klinik bulgulari da düündürüyor
ise Sjögren sendromu tanisini destekler.
Eri-
kin dönemde RA tanisi alan hastalarin önemli
bir kisminda RF'nin artrit bulgulari çikmadan
pozitif saptandii bilinmektedir.
20
Aratirilma-
si gereken dier tanilar içinde Sjögren send-
romu, kriyoglobulinemi ve kronik bakteriyel
enfeksiyon da vardir.
Q ANT¶S¶KL¶K S¶TRUL¶NLENM¶é
PEPT¶D ANT¶KORLARI
Sitrulinlenmi peptidlere kari antikorlarun
tanimlanmasi, bazi artrit çeitlerinin patoge-
nezinin anlailmasinda yeni bir gelimedir.
21
Tablo 200-1.
Romatolojik Hastal·klardaki Önemli Otoantikorlar
Otoantikor
Antinükleer antikor (ANA)
Antisentromer patern
dsDNA
Ro/SS-A
La/SS-B
Ribonükleoprotein (RNP)
Smith
Scl70
Histon
Jo-1
Ribozomal P
Antinötrofil sitoplazmik antikor (ANCA)
c-ANCA (sitoplazmik, antiproteinaz 3)
p-ANCA(perinükleer,antimiyeloperoksidaz)
Romatoid faktör
Siklik sitrulinlenmiù peptid (SSP)
Birlikte Görüldüëü Hastal·k
Saöl¿kl¿ kiùi (düùük titre), SLE, ilaç-iliùkili SLE , SS, SSc,
J¾A, JDM; MKDH; Raynaud, otoimmün tiroidit,
otoimmün hepatit
S¿n¿rl¿ SSc (CREST)
SLE (böbrek hastal¿ö¿)
SLE, SS, neonatal SLE
SLE, SS, neonatal SLE
SLE, MKDH
SLE
SLE, SSc
SLE, ilaç-iliùkili SLE
JDM'de akciöer hastal¿ö¿
SLE (muhtemel nöropsikiyatrik SLE)
AAV (özellikle Wegener)
AAV (özellikle mikroskopik poliarteritis)
RF s¿k
Romatoid artrit (RF-pozitif poliartiküler J¾A)
Sjögren sendromu
Kriyoglobulinemi, s¿kl¿kla hepatit C iliùkili
RF nadir
Skleroderma
SLE
Dermatomiyozit
Mikst konnektif doku hastal¿ö¿
Kronik bakteriyel enfeksiyon
RF+ Poliartiküler J¾A
K¿saltmalar: AAV, ANCA iliùkili vaskülit; CREST, kalsinozis, sklerodaktili, ösefageal dismotilite, telanjiektazi; JDM, juvenil
dermatomiyozit; J¾A, juvenil idyopatik artrit; MKDH, mikst konnektif doku hastal¿ö¿; RF, romatoid faktör; SLE, sistemik lupus
eritematozus; SS,Sjögren sendromu; SSc, sistemik skleroz (skleroderma).