6
KISIM 1: Pediatride Temel Bilgiler
ve tedavisinin dorudan bu ilikiye bali oldu-
u ve tecrübesiz hekimin bu ilikiyi
kuramadii için hasta bakiminda yetersiz
kaldiini söylemezsek, hasta ve hekim arasin-
daki bu özel kiisel ilikinin önemini yeterince
vurgulamami oluruz.
27
-Francis W. Peabody
Tip kiisel ve iletiimsel becerileri, gelenek-
sel olarak özgül davranilar ve görevler kalibi
olarak tanimlar. Tek baina bu davranilar te-
davi edici ilikiyi ne kurabilir ne de sürdürebi-
lir. Görümeyi sürdürürken, hasta ve ailesiyle
daha derin bir iliki ve balanti kurabilmek için
iletiimsel balanti kaliplari oluturmak gere-
kir. Kiisel beceriler, iliki ve durum merkez-
lidir ve insani özelliklerle iletiimin dierleri
üzerine etkisine odaklanir
28
.
Merhametli klinik bakimin uzun süreli savu-
nucularindan eski pediatrist Steven Z. Miller,
Hilary ve Schmidt
29
ile birlikte, tüm hasta gö-
rümelerine ve bir bütün olarak tip kültürüne
hümanizmin entegre olmasini salayan kav-
ramsal bir çati gelitirmitir.
Onlarin hümanizm alikanliklari unlari içe-
rir:
1. Her görümede çoklu baki açilarini belir-
lemek (örnein hastanin, aile bireylerinin
veya destekleyen dier kiinin ve hekimin).
2. Bir iliki kurulmasina yardim eden veya
iliki kurulmasini zorlatiran olasi uyu-
mazliklari yansitmak.
3. Fedakar bir biçimde davranmayi seçmek
(örnein hekimin gündemi veya kiisel
meraklariyla çelise bile, hastanin baki
açisini her eyin üstünde tutmak).
Çok sayida iletiim modeli ve yapisi bulun-
maktadir ve bunlar örenilebilir
23
. Bu yapilar
kanita dayalidir ve düzelen salik sonuçlariyla
ilikili özgül iletiim yeterlilikleri içerirler. Bu-
ralarda sunulan kiisel ve iletiimsel becerilerle
ilgili kavramsal çatilar; klinik uygulama, öret-
me ve deerlendirmeye uyarlanip kullanilabilir.
Q GEN¶éLET¶LM¶é ACGME
YETERL¶L¶KLER¶
Rider ve Keefer
30
, ACGME kiisel ve iletiim-
sel beceri yeterliliklerini daha iyi tanimlamak
ve geniletmek için uluslararasi tip eitim ku-
ruculari araciliiyla uzman görü grup mo-
delini kullanmitir. Uluslararasi uzman görü
grubunun, hekim hasta ilikisini açiklayan
geniletilmi yeterlilikleri
Tablo 3-1
'de görül-
mektedir.
Dört Al·êkanl·k Modeli
Dört Alikanlik Modeli
31,32
, iletiim görevleri-
ni dört ilikili gruba ayirir ve bu "alikanlik"lari
uygulama teknikleri ve faydalari konusunda
bilgi salar (
Tablo 3-2
ve
Tablo 3-3
). Dört Ali-
kanlik Modeli asil olarak "Kaiser Permenante"
içindeki kullanim için oluturulmu ve ampirik
literatür ve klinik tecrübelerin kariimindan
türetilmitir.
Kutu 3-1.
¶ki Yaê·ndaki Saël·kl· Çocuk Deëerlendirmesinde Geliêim Kaynakl· ¶letiêimin
Kullan·lmas·
Muayene
Oyun dili ve mecaz, iliùki kurulmas¿n¿ ve hekimin küçük çocuöu muayene etmesini saöl¿yor.
S¿radaki hasta `Doktor yok! Doktor yok!' diye baö¿rarak, kaùlar¿n¿ çat¿p, küçük ellerini kulaklar¿na
bast¿r¿yordu. Ryan iki yaù¿ndayd¿. Ona gülümseyip `Merhaba' dedim. `Doktor yok!' diye cevap verdi.
Annesiyle konuùtuktan ve bana al¿ùmas¿na zaman tan¿d¿ktan sonra, yavaùça ona yaklaùt¿m. Kahverengi
kahküllerinin ard¿ndan iri mavi gözleriyle bana bakt¿.
`Pembe bir parmak görmek ister misin?' diye sorup, parmaöim¿ otoskopun ¿ù¿ö¿na dayad¿m ve parmaö¿m
pembe renkte parlad¿. Neùeyle ne kadar gülünç olduöunu söyledim. Yüzünde kuùkulu bir gülümseme
belirdi. Iù¿kla ce-e oynayarak gözlerini muayene ettim. Yüksek sesle `Dünyadaki en büyük aöz¿ göster!'
diye seslendim. Ryan aöz¿n¿ geniùçe açt¿. Hala kulaklar¿n¿ elleriyle s¿k¿ca kap¿yordu.
`Kalbin nerede? Burada m¿?' diye Ryan'¿n kafas¿n¿ iùaret ederek sordum. Bana bakt¿ ve göösünü iùaret etti.
`En iyisi kontrol edelim' deyip sessizce dinledim ve sonra `Tam burada duyuyorum!' diye baö¿rd¿m. `S¿rt¿nda
Elmo mu var?' diye sorup, s¿rt¿n¿ çeùitli Susam Sokaö¿ karakterleri aç¿s¿ndan dinledim.
`Karn¿nda yaù günü pastas¿ m¿ var?' diye sordum. `Haydi bakal¿m!' Ryan hala ùüpheliydi ama annesinin onu
muayene masas¿na yat¿rmas¿na izin verdi. Kalbini dinledim sonra h¿zl¿ca karn¿nda yaù günü pastas¿n¿
arad¿m. `Burda pizza m¿ var? Süt? K¿rm¿z¿ bal¿k?' Gülümsedi ve ellerini kulaklar¿ndan çekti.
Ryan tekrar oturduöu zaman, refleks çekicimi ç¿kard¿m. `Çekicimi görmek ister misin?' diye çekici burnuma
vurarak sordum. `Çok yumuùak. Haydi dizlerine bakal¿m!' O da merakland¿ ve ben reflekslerine bakarken
gülümsedi.
`Kulaklar¿nda uzun kulakl¿ tavùanlar m¿ var?' diye sordum. `Önce hangi kulaö¿na bakay¿m?' Saö kulaö¿n¿
iùaret etti. Bir kulaö¿nda uzun kulakl¿ tavùan var m¿ diye bakt¿ktan sonra diöerine de bakabileyim diye
kafas¿n¿ çevirdi. øimdi benim yan¿mda daha rahatt¿. Muayeneyi bitirirken ona `Mükemmelsin' dedim.
Ryan'¿n annesi ve ben konuùurken, annesi ceketini giydirdi. Zaman¿n dolduöunu farkettiöi zaman annesinin
kucaö¿ndan inip muayene odas¿nda kalmaya çal¿ùt¿. `Daha çok doktor! Daha çok doktor!' diye baö¿r¿yordu.
Rider EA. The Examination. Arch Pediatr Adolesc Med. 2005;159:414 © 2005 American Medical Association'dan al¿nt¿d¿r.
Tüm haklar¿ sakl¿d¿r. ¾zinle kullan¿lm¿ùt¿r.
Tablo 3-1.
Kiêiler Aras· ve ¶letiêimsel Beceri Yeterlilikleri: Geniêletilmiê Tan·mlar
Hasta için tedavi edici, ailesi için destekleyici bir iliêki kurun ve bu iliêkiyi devam ettirin
Hastaya dikkat ve ilgi göstererek, güçlüklerden kaç¿n¿p iùbirliöi kurarak `orda ol'un.
Olumsuz duygular da dahil olmak üzere hastan¿n hislerini kabul edin ve inceleyin.
Hata yap¿ld¿ö¿nda düzeltilmesine izin veren, güvenilir, dürüst ve hatalar¿n kabulünü ve bu hatalara üzülmeyi
de içeren devaml¿ bir iliùki saölay¿n.
Hastan¿n ailesiyle dürüst ve destekleyici bir iliùki kurun. Baz¿ durumlarda (pediatri ve geriatri gibi), doktor
hasta iliùkisi aileden kaynaklan¿p aileye yans¿r; diöer durumlarda doktorun aileyle iliùkisi hastayla iliùkisin-
den ayr¿ olabilir.
¾liùkiyi güçlendirmek için etkin dinleme becerilerini kullan¿n. Etkin sözsüz aç¿klama, soru sorma ve yazma be-
cerilerini kullanarak bilgiyi aç¿öa ç¿kar¿n ve bilgi saölay¿n. Hastan¿n kuùku ve isteklerine seri cevaplar verin.
Hastan·n dinlendiëini ve anlaê·ld·ë·n· hissedeceëi êekilde etkin dinlediëinizi gösterin. Baê sallama,
duraklama ve göz temas· kurma gibi sözsüz; gerileme, yans·tma ve aynalama gibi sözlü iêaretleri
kullan·n.
Hastan¿n tercih edeceöi (veya o anki) iletiùim ùeklini farkedin ve duruma uygun en etkin iletiùim yöntemini
seçin. Hastan¿n sorunu anlama durumunu deöerlendirin ve daha fazla bilgi gerekiyorsa hastan¿n anlama-
s¿n¿ kolaylaùt¿racak kelimeleri kullanarak aç¿klay¿n.
Kiùisel kayg¿lar¿, inançlar¿ ve beklentileri dahil olmak üzere hastan¿n bak¿ù aç¿s¿n¿ anlay¿n; hastan¿n kültürel
ve etnik inançlar¿na, uygulamalar¿na ve diline sayg¿ duyun.
Ortakl¿k atmosferi oluùturun ve karar vermede hastan¿n kat¿l¿m¿na önem verin.
Hastay¿ kendi istediöi ölçüde seçim ve kararlara dahil edin.
Görüùmeler için ortak zaman belirleyin.
Hastayla iùbirliöi içinde, kabul edilebilir ortak planlar yap¿n.
Rider EA, Keefer CH. Communication skills competencies: definitions and a teaching toolbox. Med Educ. 2006;40:624-
629.© 2006 Blackwell Publishing Ltd. `den uyarlanm¿ùt¿r. ¾zinle kullan¿lm¿ùt¿r.