background image
520
KISIM 10: Transplantasyon
fonksiyonu riski, daha yüksek oranda akut ve
geç rejeksiyon olmasidir.
7
Q TRANSPLANTASYON
SONRASI ENFEKS¶YON VE
MAL¶GN¶TE
mmünsuprese böbrek transplant hastasinda
enfeksiyon riski ciddi bir tehdittir. Akut rejek-
siyon riskini baarili bir ekilde düüren daha
etkili immünsupresif tedavi ayni zamanda daha
yüksek oranda viral enfeksiyona yol açmak-
tadir. Pediatrik böbrek transplant alicilarinda
transplantasyon sonrasi enfeksiyonlar bugün-
lerde, hastaneye yatilarda rejeksiyonun yerini
alarak ana neden olmutur
8
. Ayrica, özellikle
transplantasyon sonrasi ilk yillarda enfeksiyon
transplantasyon yapilan çocuklarda ana ölüm
nedenidir. Pediatrik transplantasyon grubunda
Ebstein-Barr virüsünün (EBV) kontrolsüz ço-
almasi ile ilikili olan posttransplant lenfopro-
liferatif hastalik (PTLD) belirgin bir morbidite
ve mortalite nedeni olarak ortaya çikmakta-
dir.
9-11
NAPRTCS verileri PTLD sikliinda son
on yilda artma olduunu göstermektedir. Bu-
nun en olasi nedeni, son dönemde transplan-
tasyonda daha potent immünsupresif ajanlarin
kullanimidir. Çocuk böbrek transplantasyonu
alicilarinda bildirilen PTLD sikliina ilikin
oranlar %1 ile %6 arasinda deimektedir.
PTLD için tanimlanmi risk faktörleri; alici
EBV seronegatiflii, EBV D+/R- kombinasyonu
ve alicinin be ya veya daha küçük olmasidir.
Belirli immünsupresif ajanlarin PTLD gelii-
minde risk faktörü olup olmadiklari tartima-
lidir. Bazi çalimalar siklosporin ve takrolimusu
yüksek PTLD riski ile ilikili olarak tanimlar-
ken dier çalimalar bunu desteklememitir.
PTLD için dier risk faktörleri Beyaz irk, erkek
cinsiyet ve sitomegalovirüs (CMV) hastalii
olarak tanimlanmitir.
10
Bireysel hasta riskinin
deerlendirilmesinde alici ve donörün EBV
durumunun bilinmesi gereklidir. Halen, tüm
donör ve alicilarin EBV durumu hakkinda ön-
ceden test edilmesi önerilmektedir. 2006 yilinda
American Society of Tarnsplantation Infectious
Disease (Amerikan Transplantasyon Enfeksi-
yon Hastaliklari Dernei) çalima grubu, organ
transplantasyonu alicilarindaki immünsupres-
yon kullanimlarinda yapilacak tarama, izleme
enfeksiyon komplikasyonlarinin raporlanmasi-
na ilikin önerilerini yayinladi.
12
PTLD hakkin-
da daha fazla bilgi için bakiniz Bölüm 128.
Q BK V¶RÜS NEFROPAT¶
BK virüs nefropati (BKVN) böbrek transplan-
tasyonunda progresif graft disfonksiyonunun
önemli bir nedeni olarak ortaya çikmaktadir.
Siklii %1 ile %10 arasinda deimektedir
13
. Er-
kek cinsiyet, ya, etnisite, insan lökosit antijen
(HLA) uyumluluunun derecesi, BKV sero-
lojik durumu ve rejeksiyon öyküsü varlii gibi
çeitli potansiyel risk faktörleri tanimlanmitir.
mmünsupresyonun younluu BKVN geliimi
için bir risk faktörü olarak tanimlanmitir. Sa-
dece BKVN geliimi ile ilgili tanimlanmi özel
bir immünsupresif ajan yoktur. Fakat poliklonal
antikor balangiç tedavisi ve takrolimus, MMF
ve prednizon kombinasyon tedavisi alanlarin
yüksek risk altinda olduu bulunmutur. Graft
yaam süresi BKVN'li hastalarda, en erken
raporlardaki neredeyse tama yakin graft kay-
bindan bu yana iyilemitir. Bu büyük ölçüde,
transplant sonrasi tarama protokolleri ve erken
müdahaleye balidir. BK viremisi ve virüsün
idrarda görülmesinin, histolojik BKVN gelii-
minden önce ortaya çikmasi esasina dayanila-
rak BK virüsü için prospektif tarama yapilmasi;
halen transplantasyon sonrasi izlemde rutinin
bir parçasi olarak önerilmektedir.
14
BKVN'nin tedavisi zordur; çünkü halen
tam etkili antiviral ilaçlar mevcut deildir ve
kanita dayali tedavi protokolleri henüz bulun-
mamaktadir. mmünsupresyonun azaltilmasi
tedavinin esasini oluturur. Merkezler arasinda
immünsupresyona yaklaim oldukça çeitlidir
ve kalsinörin inhibitör dozunda azaltma, antip-
roliferatif dozunda azaltma veya tüm immün-
supresanlarda azaltmaya kadar deiir
15, 16
. Bu
müdahaleye yanit vermeyen ve progresif graft
disfonksiyonu ile giden hastalarda; tedavide-
ki bir sonraki basamak iyi tanimlanmamitir.
Viral çoalmanin in-vitro olarak baskilanmasi
esasina dayanilarak antiviral stratejiler denen-
mektedir. Kisitli vakalar eklinde baarili olarak
kullanilan ajanlar cidofovir, oral lefl unomide,
kinolon grubu antibiyotikler ve intravenöz im-
münoglobulindir (IVIG).
Q OR¶J¶NAL HASTALI´IN
ALLOGRAFTTA
TEKRARLAMASI
Siklosporinin kullanima girmesinden önce,
graft kaybinin nedeni genellikle akut rejeksiyon
veya kronik allograft nefropatisiydi. Fakat anti
rejeksiyon tedavisindeki gelimelerle, primer
hastaliin tekrarlamasi, graft disfonksiyonunda
daha belirgin bir rol oynamaya baladi
17
. Son
dönem böbrek hastaliinin sik nedenlerinin
böbrek transplantasyonu sonrasi tekrarlama
oranlari
Tablo 129-1
'de gösterilmitir. Çocuk-
larda son dönem böbrek yetmezliine en sik ne-
den olan glomeruler hastalik, olan FSGS'de tek-
rarlama orani %50'ye kadar yüksek olabilir
18
.
Tekrarlama riski için önemli olabilecei düü-
nülen faktörler orijinal hastaliin alti yaindan
önce balamasi, proteinürinin balangicindan
itibaren son dönem böbrek yetmezliine hizli
gidi, doal biyopsi örneinde mezangial proli-
ferasyon görülmesidir. Tekrarlayan FSGS genel-
likle persistan proteinüri eklindedir. Özellikle,
transplantasyon sonrasi ilk iki haftada nefrotik
düzeyde proteinürisi gelienlerde graft kaybi
orani yüksektir ve %50'ye kadar çikabilir. Bazi
vakalarda, yüksek doz siklosporin, metilpred-
nizolon ve plazma deiimi tedavileri baarili
olmutur.
Hemolitik üremik sendromun (HUS) renal
transplantasyon sonrasi %50'ye kadar tekrar-
layabilecei bildirilmitir. Diyaresi olan HUS
hastalarina göre atipik HUS olanlarda allog-
raft ta tekrarlama riskinin daha fazla olduu
gösterilmitir.
19
Kombine karacier ve böbrek
transplantasyonu ile baarili bir ekilde tedavi
edilebilen ve tanimlanmi defektleri olan atipik
HUS vakalari vardir.
20
Dier primer nefropati-
leri olan ve bu nedenle siklosporin, takrolimus
veya antilenfosit tedavisi alan hastalarda da te-
daviyi takiben HUS olumutur.
En sik karacier enzimi alanin:glioksalat
aminotransferazin yokluu veya disfonksiyo-
nu sonucu oluan primer oksalozis; kalsiyum
oksalat kristalleri depolanmasi nedeniyle böb-
rek yetmezlii ile ilikilidir. Allograft ta yüksek
oranda tekrarlamasi nedeniyle gelitirilen ag-
Tablo 129-1.
Böbrek Allograftlar·nda Tekrarlayan Glomerüler Hastal·k Riski
Morfolojik
Hastal·ë· Tekrarlayanlarda Graft
Hastal·k
Tekrarlama*
Yetmezliëinin Primer Nedeni Olmak
IgA nefropatisi
%20-75*
<%10
MPGN tipI
%20-30
%30-40
MPGN tipII
%80-100
%10-50
Antiglomerüler bazal membran nefriti
%1-30
S¿k deöil
Lupus nefriti
<%10
S¿k deöil
Henoch-Schönlein purpuras¿ nefriti
%10-75*
S¿k deöil
ANCA-pozitif vasküliti
Bilinmiyor
Bilinmiyor
Fokal segmental glomerüloskleroz idiopatik
%20-30
%30-50
Fokal segmental glomerüloskleroz podosin
%8
S¿k deöil
mutasyonu ile
Membranöz nefropati
%30
S¿k deöil
Tipik hemolitik üremik sendrom
%10
%40-50
Atipik hemolitik üremik sendrom
%40-60
S¿k
MPGN Membranoproliferatif glomerülonefrit
*Belirtilen hastal¿klar¿n morfolojik tekrarlamas¿ glomerüler hasar kan¿t¿ olmadan, s¿kl¿kla immün komplekslerin varl¿ö¿n¿
gösterir.
Kaynak: Tablo haz¿rlanmas¿. Allison Eddy.