ça iyi düzeyde korunmutur. Bu domain alfa
heliks eklinde üç tabakadan oluan sandwich
bir yapiya sahiptir. Orta tabakada ligandin ba-
lanmasi için bir boluk bulunur. Ligand kore-
gülatuvar proteinleri reseptöre balar. Koregü-
latuvar proteinler gen ekspresyonunu arttiran
koaktivatörlerden ve gen ekspresyonunu bas-
kilayan korepresörlerden oluur. Korepresörler
genel olarak bali olmayan reseptörler ile etki-
leir.
birlerinin rollerini üstlenebilirler. Ligand-bali
domain, reseptör dimerizasyonu için DNA-
bali domain ile birlikte çaliir. Günümüze ka-
dar yaklaik 50 nükleer reseptör bulunmutur.
Bunlarin 200'ün üzerinde koaktivatör ile etki-
letii saptanmitir.
si ve buna ikincil olarak mRNA düzeyindeki
azalma, hormon fonksiyonunun zayiflamasi-
na ve sonlanmasina neden olur. Reseptör yari
ömründeki azalma, reseptör yikimi ve ligand-
reseptör kompleksinin hücre içinde baka bir
bölüme transfer edilmesi gibi mekanizmalar
da hormon etkisinin sinirlanmasina yardimci
olur. lginç olarak, nükleer hormon reseptör li-
gandlari, membran reseptörleri vasitasiyla eks-
tranükleer sinyal yolaklarini da aktive edebilir.
Tiroid hormonunun integrin V3 reseptörü-
nü
DÜZENLENMES¾
gilanmasinda, hormon metabolizmasi veya
klirensinde ve hormonun reseptöre balanma-
si veya reseptörden sonraki kaskatta meydana
gelen deiikliklerle düzenlenir.
konsantrasyonu onun etki derecesini belirleyen
ana belirteçtir. Sürekli salgilanan hormonlarin
serum düzeyi transkripsiyon seviyesinde dü-
zenlenirken, depo edilen hormonlarin plazma
düzeyi uyarilmi bir ekzositoz vasitasiyla regüle
edilir. Normal bir fizyoloji için hormonun plaz-
ma konsantrasyonu son derece önemlidir. Bu
yüzden birçok hormonun salgilanmasi, ayar
noktasi (set point), algilayici (sensör) ve geri
besleme'den (feedback) oluan bir sistemle dü-
zenlenir. Sistemin ayar noktasi siki biçimde de-
netlenir ve hedeflenen nokta bir molekül (örn,
serum kalsiyum konsantrasyonu paratiroid
hormonun [PTH] düzeyini belirler), bir durum
(örn, antidiüretik hormon (ADH) salgilanimi
serum osmolalitesi ve hipovolemi/hipotansiyon
ile düzenlenir) veya bir hormon (örn, tiroid-
stümülan hormon [TSH] salgilanimi serbest ti-
roid hormon düzeyini belli bir konsantrasyon-
da tutacak biçimde düzenlenir) olabilir. Hassas
mekanizmalar arzulanan ayar noktasini denet-
sistemde ayarlama yapar. Birçok geri besleme
sistemi negatif yönde çaliir. Bununla birlikte,
birkaç durumda mevcut bir sinyali güçlendir-
meye yönelik pozitif bir geri besleme de olabilir.
Östrojenin ovülasyondan önce siklus ortasi LH
pikini indüklemeye yönelik hipotalamus ve hi-
pofiz bezi üzerinde yarattii pozitif geri besle-
me bu duruma örnek olarak verilebilir.
salgilanma hizi ile klerens hizi arasindaki net
farka balidir. Hormon klerensi karacier
veya böbrek gibi organlarda enzimatik meka-
nizmalarin rol oynadii katabolik bir sürecin
sonunda gerçekleir. Hormonlar bazen inaktif
metabolitlere dönütürülür. Örnein, kortizol
karacierde hizla tetrahidrokortizole kataboli-
ze edilir ve 3-hidroksi-glukuronidler ve sülfat
konjugatlari gibi bileiklere çevrilir. Suda çözü-
nebilen bu bileikler safra yoluyla atilir ve ba-
irsaklardan kan dolaimina yeniden geçebilir.
Glukokortikoid, onlarin metabolitleri ve kon-
jugatlarindan oluan maddelerin %90'i böbrek-
ler tarafindan da itrah edilir. Buna ek olarak,
böbrekler kortizolü inaktif kortizona çevirir-
ler. Metabolizmasinin son derece siki biçimde
denetlendii bir baka hormon D vitaminidir.
25-hidroksi-D vitamininin 1,25(OH)
D vitamini oluur. Bu ilem PTH ve diyetteki
fosfat vasitasiyla düzenlenir.
lasyonu ise aktivitesi son derece zayif bir meta-
bolit olan 24,25(OH)
hibe ederken, 24-hidroksilazin aktivasyonuna
neden olur.
terdii duyarlilik veya verdii yanitin derecesi,
o hormonun balandii reseptör tarafindan
belirlenir. Bir reseptörün sayisi veya hormona
olan duyarlilii ne kadar artarsa, dolaimdaki
hormonun reseptöre balanma miktari ve hüc-
re üzerindeki etkisi o kadar artar. Hormonlar
gibi, reseptörlerin miktari da arttirilip azalti-
labilir. Bunun yanisira reseptörler endositik
veziküller, klatrin-kapli boluklar ve ya kese-
ciklerinin içine yönlendirilerek, hücreden izole
edilebilirler. Böylece, hormonlarin etkisi dei-
ir ve sinyal iletimi sonlanir.
hormon düzeyini etkiler. Bunun sonucunda
hormonun reseptöre balanma miktari ve et-
kisi azalir. Örnein, 150-kilo-dalton airliin-
daki ternari kompleksi, IGFBP-3 ve asit labil
subünit oluan balayici proteinler, dolaim-
içeren adaptör protein, fosfotirozin-baölay¿c¿ domain ve fermuar motifli lösin (APPL) ile etkileùir.
buna karù¿l¿k aterogenezisi inhibe eden bir sinyal baùlat¿r. Bu uyar¿ p38MAP kinaz, AMP ile aktive edilen
protein kinaz (AMPK) ve peroksizom-proliferatör-aktivatör reseptörü-alfa (PPAR-