background image
882
KISIM 17: Enfeksiyon Hastal¿klar¿
mayi kapsayacak ekilde mental durum deiik-
liini içermektedir. Sepsisi olduundan üphe
edilen bir çocukta önemli klinik parametreler,
uzami kapiller dolum (>3-5 saniye), siyanoz,
idrar çikarimi ve mental durumdur. Pulmoner
hastalik olmaksizin hipoksemi, asidoz, oligüri,
yukardaki parametrelerle birlikte olduunda
hipoperfüzyonun belirgin bulgularidir. Periferik
nabizlarin alinmasina ve dikkatli kan basinci öl-
çümlerine özellikle dikkat edilmelidir.
Bavuruda belirgin olmayan potansiyel en-
feksiyon bölgelerine özel önem verilmelidir.
Örnein klinik sepsisin gelimesinden önce
topallamaya neden olan i bir eklem septik
ok yüzünden endieli bir aileye önemli gibi
gelmeyebilir. Eer topallama akut osteomyelit
sonucuysa ve sepsis odainin kaynai osteom-
yelitse hastanin toplum kaynakli metisilin di-
rençli Staphylococcus aureus'da görüldüü gibi
debridmana ihtiyaci olabilir.
8
TANI
Bakteriyemi ya da sepsisi olduundan üphe
edilen hastalarin laboratuvar deerlendirmesi
kan kültürü, tam kan sayimi, periferik yayma,
idrar tetkiki ve steril kateterizasyonla idrar kül-
türü ve akcier grafisini içerir. Hastaya bali ola-
rak lomber ponksiyonla alinan beyin omurilik
sivisinin(BOS) Gram boyamasini, BOS kültü-
rünü, elektrolitleri, böbrek fonksiyon testlerini,
aminotransferazlari, protrombin ve parsiyel
tromboplastin zamanlarini, serum fibrinojeni-
ni içerecek ekilde özgül laboratuvar testlerini
düünmek gerekir. Peteiyal ya da purpurik kü-
tanöz sepsis bulgulari olan hastalarda purpurik
lezyondan alinan kazintinin Gram boyamasi
etiyolojiden sorumlu mikroorganizmayi göste-
rebilir, bu da bazi çalimalara göre hizli tanisal
testlerin ve kültürün pozitif bulgusunu %10'a
kadar arttirabilmektedir. Periferik yaymanin
dikkatli incelemesi dalak disfonksiyonu bulgu-
larini (Howell-Jolly cisimcikleri) veya parça-
lanmi kirmizi küreleri dissemine intravaskü-
ler koagülasyon (DK) bulgularini gösterebilir.
Solunum sikintisi olan hastalarda, nabiz oksi-
metrisi oksijenizasyonu deerlendirmek için
kullanilir. Ciddi sepsiste veya septik okta olan
hastalarda asit-baz durumunu, ventilatuar yani-
ti deerlendirmek için arteriyel kan gazi erken
dönemde alinmalidir. C-reaktif protein, eritrosit
sedimentasyon hizi ve prokalsitonin gibi infla-
masyon belirteçleri enfeksiyöz inflamasyon için
nonenfeksiyoz sistemik inflamatuar yanit send-
romunda da yükselebileceinden nonspesifiktir.
TEDAV¾
Sepsis, ciddi sepsis ve septik okta destekleyici
tedavi yeterli doku perfüzyonunu kazandirma-
ya ve etkili solunum fonksiyonunu salamaya
yöneliktir (Parça 103'e bakiniz). Acil bakimin
ABC'si (havayolu, solunum, dolaim) sepsisin
erken döneminde çok önemlidir. Bu nedenle
alternatif hava yolu, mekanik ventilasyon, oksi-
jenizasyon, periferik vasküler direnci arttirici,
atim hacmini arttirarak kardiyak çiki hacmini
koruyan çeitli ajanlar gerekebilir. Antimikro-
biyal tedavi hizla verilmelidir çünkü gecikmi
uygun antibiyotik tedavisinin artmi mortali-
te ile ilikili olduu gösterilmitir. Mikrobiyal
yükü azaltmak için eer mümkünse abse ya da
yabanci cisim gibi enfeksiyon odaklari temiz-
lenmeli ya da çikarilmalidir.
Bakteriyemi, sepsis, ciddi sepsisi olan ya da
septik okta hastalara balanacak ilk antibiyo-
tiklerin seçimi hastanin yai, altta yatan im-
münolojik durumu, hastanin hastane kaynakli
enfeksiyonlar açisindan riski, sekonder metas-
tatik enfeksiyon odai, yerel antibiyotik direnç
yapisini içeren klinik durumuna balidir. Olasi
antimikrobiyaller en sik saptanan ciddi mikro-
organizmalari kapsayacak ekilde seçilir.
Yenidoanda, ampisilinin standart dozda
sefotaksimle kombinasyonu (veya menenjit
ekarte edilemezse menenjit dozunda) tedavi-
nin ana taidir. Yenidoan youn bakimlarinda
santral vasküler kateteri ya da yabanci cisimi
(örn. ventriküler ant, kardiyak yama) olan
hastalarda ampisilinin vankomisinle deitiril-
mesibu ya grubunda artmi koagülaz negatif
stafilokok sepsisi insidansi nedeniyle önerilir.
Bir ile üç ay arasi infantlarda yaa özgü pato-
jenler yenidoandakilerle birlikte daha büyük
çocuklardaki bakteriyel izolatlari da içerir. Bu
hastalarda ampisiline ilave olarak sefotaksim
uygun olasi antibiyotik tedavisidir. mmün-
kompetan 3 aydan büyük çocuklarda, 3. kuak
sefalosporinler (sefotaksim veya seftriakson)
pek çok çalimada önemli klinik baarisi ile
standart olasi antibiyotik tedavisidir. Pek çok
bölgede sik saptanan ilaç direnci nedeniyle,
vankomisinin sefotaksim veya seftriaksonla
birlikte kullanimi hayati tehdit eden sepsis,
menenjitle birlikte olan sepsis, pnömokokal
sepsise yatkinlii olan çocuklarda ve tekrar-
layan veya yeni ortaya çikan yumuak doku
veya osteoartiküler odai olan tüm hastalarda
kullanimi standart tedavidir. Olasi antibiyotik
tedavisi planlanirken yerel hassasiyet dailimi
da göz önünde bulundurulmalidir.
mmün yetmezlii olan çocuklarda, geni
spektrumlu penisilin (örn. tikarsilin), mono-
baktam, 3. veya 4. kuak sefalosporin (örn. sef-
tazidim) veya karbapenemin aminoglikozitle
birlikte kullanimi özellikle dirençli gram nega-
tif organizmalardan üphelenildiinde uygun
geni spektrumlu gram negatif etkinlii salar.
ntravasküler katater ya da dier yabanci cisim-
lerin bulunduu durumlarda Staphylococcus
epidermidis, Staphylococcus aureus veya en-
terokoklar gibi gram pozitif organizmalar için
semisentetik antistafilokokal penisilin (örn.
nafsilin veya oksasilin) veya vankomisinin
ilave edilmesi, metisilin dirençli gram pozitif
mikroorganizmalarin yerel saptanmi enfeksi-
yonlarda ciddi bir yüzdeyi oluturduu düü-
nüldüü durumlarda gereklidir. Geni spekt-
rumlu antibakteriyel tedaviye yanit vermeyen
immün yetmezlii olan hastalarda, olasi du-
rumlar göz önünde bulundurularak antifungal
tedavi düünülmelidir. Kültürün pozitif olduu
vakalarda tüm antibiyotik ve antienfektif teda-
viler uygun ekilde özgül organizma ve hassa-
siyetine göre düzenlenmelidir. ntravasküler
kateter gibi invazif cihazlar enfeksiyon kaynai
ise ve mümkünse çikarilmalidir.
Bazi antibiyotiklerin (örn. aminoglikozitler
ve vankomisin) tedavi edici düzeylerini kont-
rol etmek özellikle deimi klirens ve dailim
hacminin antibiyotik etkinliini etkileyecei
hastalarda önemlidir. Hassasiyet dailimlari
bilinmeden, aaidaki bakterilerin kan kültü-
ründe saptanmasi durumunda antimikrobiyal
direnç potansiyeli düünülmelidir: Streptoco-
cus pneumoniae (özellikle tekrarlayan menen-
jitte), Enterococcus faecium, Neisseria menin-
gitidis, Staphylococcus aureus ve Enterobacter,
Serratia, Acinetobacter gibi seçilmi gram ne-
gatif organzimalar.
Hastalar özellikle toplum kaynakli metisili-
ne dirençli Staphylococcus aureus (TK-MRSA)
sepsisinde farkli bölgelerdeki enfeksiyon açi-
sindan dikkatle deerlendirilmelidir. MRSA
bakteriyemisi ile pediyatrik bir hastaneye
bavuran 1452 pediyatrik hastanin deerlen-
dirildii bir çalimada, 58 hastanin pediyatrik
youn bakim ihtiyaci olduu saptanmitir. Bu
hastalarin 45'inin kritik hasta olduu, 45'inde
pnömoni ve/veya plevral effüzyonun, 32'sinde
osteomyelit, 23'ünde septik artrit olmak üzere
46'sinda kas-iskelet semptomlarinin bulundu-
u bildirilmitir. Hastalarin 29'unun ortopedik
drenaji gerekmi, ampiyem ya da kavitasyonu
bulunan 21 hastanin 18'inin plevral drenaj ih-
tiyaci olmutur.
Sepsisin engellenmesi ya da tedavisi için
intravenöz immünglobülin (IVIG) kullanimi
yenidoanlarda rutin verilmesine yeterli delil
bulunmamasi nedeniyle tartimalidir.
9
Ancak
son bir meta-analizde yetikin ve yenidoan-
lara poliklonal immünoglobülin G, A ve M
(IgGAM) verilmesinin yenidoanlarda %50,
erikinlerde %34 oraninda olmak üzere her 2
toplulukta sepsisi azalttii gösterilmitir.
10
Sepsis ataklarinda adrenal yetmezlik sik ve
deikendir. Son meta-analizlerde ciddi sepsisi
olan hastalara düük doz hidrokortizon veril-
mesinin ok süresi ve 28 gündeki mortaliteyi
azalttii belirtilmektedir, ancak daha sonra
yayinlanan randomize kontrollü bir klinik ça-