30
KISIM 2: Saöl¿ö¿n Desteklenmesi ve Hastal¿klar¿n Önlenmesi
Ebeveyn ve klinisyenler birlikte öykü alir-
ken, hekimin ebeveynin endielerini dinleme-
ye ve bunlara yanit vermeye istekli olduunu
göstermesi, aileye bu olayin ne kadar önemli
olduunu hissettirmi olur.
Klinisyen bir yandan öyküyü alirken dier
yandan bu bilgileri kaydetmelidir (ideal olarak
elektronik ortamda). Klinisyen muayene önce-
si aileye doldurulmak üzere verilmi ön anketi
de aile ile birlikte gözden geçirmelidir. Bilgisa-
yar bilgi ve gözlemleri kaydetme için deerli bir
araç olmakla birlikte, klinisyen öyküyü kayde-
derken yüzünün ebeveyne dönük olmasina ve
mümkün olan her firsatta ebeveyn ile göz te-
masi kurmaya gayret etmelidir. Uygun olduu
durumlarda öykü kaydi ailenin tercih ettii dil-
de alinmalidir. Bazen en iyi sözlü tercümanlar
dahi kilit sorulari ve cevaplari yanli tercüme
etmektedir. Çocuun muayenesi bir tercüman
aracilii ile yürütülüyorsa, klinisyen, eer ali-
nan bilgi yeterince açik deilse tercümana so-
ruyu veya cevabi baka bir ekilde ifade etme-
sini (sormasini) istemekten çekinmemelidir.
(Kültürel açidan yeterli bakima yönelik detayli
tartimalar için bakiniz Bölüm 15)
Salik kontrol ziyareti gizli olarak yürütül-
melidir. Aile, verdikleri bilginin profesyonel
olarak ele alinacaini ve sadece hastanin yarari
için bilmesi gereken insanlar ile paylailacain-
dan emin olmalidir. Elektronik kayit saklama-
nin yayginlamasi nedeniyle, bazi ebeveynler
kiisel bulduklari bilgiyi paylamak konusunda
ihtiyatli davranmaktadir. Klinisyen aileye kayit
sisteminin nasil ilediini açiklamali, güvenlik
ve kiiye özel bilgi koruma yöntemlerinin var
olduunu anlatmalidir.
Öykü Alma ¶çeriëi
Bazi unsurlar tibbi özgeçmi alirken kritik rol
oynar. lk olarak klinisyen ebeveynlerin en-
dieli olmalarina yol açabilecek baski altinda
olduklari herhangi bir durum olup olmadii-
ni sormalidir. Eer çocuk ziyaret günü hasta
ise veya ölüm, i kaybi gibi ev halki içerisinde
istikrari bozan bir olay olmu ise; bu olaylar,
rutin sorulardan daha fazla öncelie sahip ol-
malidir. Ayrica, ebeveynlerin endieleri konu-
sunda yapilan bir sorgulama klinisyene bun-
larin ziyaret esnasinda ele alindiindan emin
olmasina yardimci olacaktir.
Ailenin ilk salik kontrolü ziyaretinde, aile
ve çocuk hakkinda temel oluturacak bilgiler
toplanir. Sonraki ziyaretlerde, son ziyaretten
bu yana olan deiiklikler kaydedilir.
Tablo
10-3
ilk ve sonraki ziyaretlerde öykü alinmasi
için bazi öneriler içerir.
Q GÖZLEM
yi bir klinisyen çocuk ve aile hakkinda bilgi
toplamak için ziyaretin tüm yönlerinden isti-
fade eder. Bilgi sadece fizik muayene ve soru
sorarak deil, çocuk ve aile arasindaki etkilei-
Tablo 10-3.
¶lk ve Sonraki Ziyaretlerde Öykü Alma
¶lk Ziyarette Al·nacak ¶lk öykü
Gebelikle ilgili bilgiler
Annenin saöl¿ö¿ ve yaù¿, doöum say¿s¿, önceki düùükler
Gebelik s¿ras¿nda uyuùturucu ve/veya alkol kullan¿m¿
Doöum öncesi bak¿m¿
Doöum özgeçmiùi
Gebelik süresi
Doöum aö¿rl¿ö¿
Doöum esnas¿ndaki komplikasyonlar
Enfeksiyon, sar¿l¿k veya hastanede kalmaya yol açan diöer nedenler
Premature ve düùük doöum aö¿rl¿kl¿ bebekler için daha kapsaml¿ sorgulama
Saöl¿k özgeçmiùi
Çocuk herhangi bir saöl¿k durumu ile ilgi tan¿ alm¿ù m¿ ?
Çocuk saöl¿k çal¿ùan¿ taraf¿ndan reçete edilen herhangi bir ilaç kullan¿yor mu?
Çocuk ev ilaçlar¿ kullan¿yor mu? veya tamamalay¿c¿ tedaviler al¿yor mu?
Çocuk herhangi bir zamanda hastaneye yat¿r¿ld¿ m¿? Hangi nedenle?
Çocuöun ilaçlara yemeklere veya baùka ùeylere alerjisi var m¿?
Sosyal özgeçmiù
Çocukla birlikte ayn¿ evde kimler yaùamakta?
Nas¿l bir evde yaù¿yor: apartman dairesi, müstakil ev vs.?
Ev 1957 y¿l¿ndan önce mi inùa edildi? Eöer öyle ise, kurùundan ar¿nd¿r¿ld¿ m¿?
Ailenin maddi sorunlar¿ var m¿?
Ebeveynin iù durumu
Bak¿mevi, kreù ayarlamalar¿
Aile üzerindeki diöer endiùeler ve stresler (hasta olan, hapiste olan veya iùsiz olan bir aile üyesi, aile içi
ùiddet; toplumsal ùiddet, belirli olmayan vatandaùl¿k durumu varl¿ö¿)
Sonraki Ziyaretlerde Öykü Al·nmas·
¾ki ziyaret aras¿ dönemde olan saöl¿k olaylar¿
Son ziyaretten sonra çocuk hiç saöl¿k olay¿ geçirdi mi?
Eöer geçirmiù ise, çocuk herhangi yeni ilaç veya saöl¿k bak¿m¿ ald¿ m¿?
¾ki ziyaret aras¿ dönemde olan sosyal olaylar
Evde herhangi büyük bir deöiùim oldu mu (örn, yeni bebek doöumu, taù¿nma, yeni bir iù veya varolan iùin
kaybedilmesi, aileden birisinin ölümü, aile içi ùiddet olaylar¿, toplumsal ùiddet)?
Beslenme/uyku düzeni/idrar ve d¿ùk¿lama düzeni (bebekler için)
Çocuk emziriliyor mu? Ne s¿kl¿kta? Emzirmeyle ilgili herhangi bir endiùe var m¿?
Eöer mama ile besleniyorsa, ne tür bir mama ile besleniyor? Ne s¿kl¿kta? Herhangi bir endiùe var m¿?
Çocuk kat¿ besin al¿yor mu? Kat¿ besini iyi bir ùekilde tolere ediyor mu?
Çocuk vitamin veya demir takviyesi al¿yor mu?
Çocuk ne kadar su içiyor? Su florlu mu?
Çocuöun uyku düzeni nas¿l? Herhangi bir endiùe durumu var m¿?
Çocuöun idrar ve d¿ùk¿lama düzeni nas¿l? Herhangi bir e ndiùe durumu var m¿?
Beslenme/uyku düzeni/ eliminasyon diyeti (yeni yürümeye baùlayan/okul öncesi)
Çocuöun beslenme diyetindeki kat¿ besinler ve emzirmeden ve biberondan kesme ile ilgili sorular
Beùikten normal yataöa geçiù hakk¿nda sorular
Tuvalet eöitimi nas¿l gidiyor? Herhangi bir endiùe durumu var m¿?
Beslenme/uyku düzeni/eliminasyon diyeti (daha büyük çocuklar ve adolesanlar)
Çocuklar¿n ve adolesanlar¿n hangi tür ve ne miktarda besin tükettiöi ile ilgili sorular: Çok fazla? Çok az?
S¿rad¿ù¿ yeme davran¿ùlar¿ var m¿?
Optimum uyku rutini üzerine vurgu yap¿larak uyku düzeni hakk¿ndaki sorular
Gündüz ve gece ¿slatma ve/veya kirletme
(devam ediyor)