background image
1345
Diù Çürüöü
Plak birikintilerinin basit di firçalama ile
uzaklatirilmasi, çürük riskininin azaltilmasin-
da en etkili koruyucu yöntemler arasinda yer
almaktadir. Çok küçük çocuklarda maksiller
süt kesici dilerin labial veya fasiyal yüzeylerin-
deki plak varlii, erken çocukluk dönemi çürü-
ünün en iyi öngördürücüsüdür.
27
Temizliin etkinliini salayabilmek ama-
ciyla, di firçalama sirasinda erikinlerden
yardim alinmalidir. Çocuklarda di firçalama
çabuk ve kolay bir ilem olmakla beraber, be-
bek ve okul öncesi çocuklarda kooperasyon
eksiklii normal bir tepki olarak görülebilir.
Doru bir pozisyonlama (erikinlerin diz-dize
oturmasi veya bain arkasindan yaklailarak
dilerin firçalanmasi) ve dudak ve yanaklarin
ekarte edilmesi halinde, küçük çocuklarda di
firçalama ilemi bir dakikadan fazla sürme-
mektedir (
ekil 374-2
).
Yeterli el becerisine sahip, daha büyük ço-
cuklarda (tipik olarak 6-8 ya arasi) sadece
ebeveyn gözetiminde firçalama yeterli olabilir.
Di ipi, diler arasinda temas olutuunda (ge-
nellikle 3-4 yalarinda, süt azi dileri sürüdüü
zaman) ve arayüzlere firça ile ulailamadii du-
rumlarda kullanilir. Yatmadan önce di firça-
lama ve di ipi kullanimi, azalan tükürük akii
nedeniyle artan çürük riskini önlemede çok
önemli bir katki salar. Günde iki defa firça-
lamak, günlük rutine de uyan bir sosyal norm
haline gelmi olup, çürüün önlenmesinde te-
mel prensip olarak kabul edilmektedir.
28
Q FLORUN KULLANIMI
Florun kullanimi, di çürüünü önlemede en
etkili yoldur.
28
Mine yüzeyinde süregelen de-
mineralizasyon ve remineralizasyon dinami-
inde flor, remineralizasyonu tevik eden ve
bakteri metabolizmasini inhibe eden önemli
bir topikal etki salamaktadir. çme sularinin
florlanmasi, bireysel kooperasyon gerektirme-
diinden optimal flor yararlaniminin salan-
masinda en ucuz, en kolay ve en güvenilir yön-
tem olarak kabul edilmektedir. Günümüzde
di çürüünde görülen %18-40'lik azalmalar,
içme sularinin florlanmasina atfedilmektedir.
2
Florlanmi içme sularina eriimi olmayan ço-
cuklarda sistemik yolla flor preparatlarinin ve-
rilmesi önerilmektedir.
1994'te Amerikan Dihekimleri Birlii,
Amerikan Pediatri Akademisi ve Amerikan
Pediatrik Dihekimlii Akademisi tarafindan
onaylanan ve halen güncelliini koruyan siste-
mik flor destei çizelgesinde, florun 6. Aydan
itibaren 16. yaa dek verilmesi önerilmektedir
(
Tablo 374-2
). Bu destek programi, florozis ris-
kini minimuma indirirken; dilerin sürmesini
takiben florun topikal etkisinden maksimum
oranda yararlanabimek amaciyla gelitirilmi-
tir. Bu çizelge, florlu di macunlarinin düzenli
olarak kullanildiini varsaymaktadir.
Flor destei önerilmeden önce, içme suyun-
daki flor içerii saptanmalidir. Özel su kuyulari
yerel salik yetkilileri veya özel laboratuvarlar
araciliiyla test edilebilir. çme suyu ielerinde
flor konstantrasyonu belirtilmemise, üretici ile
temasa geçilerek gerekli bilgi edinilebilir. Bir-
den çok su kaynainin kullanildii durumlarda,
flor konsantasyonunun tespiti güç olabilir. ie-
lenmi su satin almak yerine, musluk suyunun
filtre edilmesi önerilebilir. Ancak bazi ters oz-
moz sistemleri floru geçirmemektedir.
Kiisel bakim yönünden florlu di macun-
lari, di çürüünün önlenmesinde en etkili
müdahale yöntemi olup, yüksek klinik etkiye
ve sosyal kabul edilirlie sahiptir.
30
Günümüz
perspektifinde, çürük riskinden baimsiz ola-
rak tüm ya gruplarinda günde en az iki kez
florlu di macunu ile firçalama yapilmalidir.
31
Florozis riskini en aza indirgeyebilmek ama-
ciyla, iki ya altinda yumuak bir di firçasina
ufak bir macun sürüntüsü ebeveyn tarafindan
uygulanirken, okul öncesi yalarda bu miktar
bezelye büyüklüüne çikartilabilir.
33
Yüksek çürük risk grubundaki çocuklara
evde uygulanmak üzere topikal jel veya gar-
garalar reçete edilebilir. Bunlara ek olarak, bir
dihekimi tarafindan 6 ayda bir veya daha sik-
likla flor tedavisi yapilmasi da önerilebilir. Di-
hekimleri floru jel, köpük veya cila formlarinda
uygularlar. Flor cilasi, di yüzeyine kolaylikla
uygulanabilen yapikan bir madde olup, tükü-
rükle temas edince sertleir. Flor cilalari küçük
çocuklar tarafindan kolay kabul görmektedir.
Q STREPTOKOKUS MUTANS
GEǶé¶N¶N GEC¶KT¶R¶LMES¶
Streptokokus mutans'in (SM) erken geçii, erken
çocukluk dönemi çürüü ve ilerleyen yalarda-
ki çürük problemlerinin en büyük risk faktörü-
dür. SM'in alimini ve geçiini önlemek ve gecik-
tirmek amaciyla uygulanabilecek prosedürler
arasinda anne, karde ve dier bakicilardaki
bakteri düzeylerinin azaltilmasi, tükürük pay-
laiminin kontrol edilmesi, günde iki kez florlu
di macunu ile di firçalama, çürüe neden olan
beslenme alikanliklarinin önlenmesi ve ilk
yala beraber bir dihekimi tarafindan aiz sa-
lii deerlendirmesinin yapilmasi sayilabilir.
5
Q P¶T VE F¶SSÜR ÖRTÜCÜLER
Dilerin çineyici yüzeylerindeki pit ve fis-
sürler (çukur ve girintiler), çürüe en yatkin
bölgelerdir. Pit ve fissür örtücü, arka grup
øEK¾L 374-2.
Bir genç çocukta diù f¿rçalama: Dudak ve yanaklar retrakte edilirken, diùeti hizas¿nda
f¿rçalama.
Tablo 374-2.
Diyetle Flor Desteëi Program·
¶çme Suyundaki Flor ¶yon Seviyesi (ppm)*
Yaê
0.3ppm'den az
0.3-0.6 ppm
0.6ppm'den yüksek
Doöum-6 ay
Verilmez
Verilmez
Verilmez
6 ay-3 yaù
0.25 mg/gün**
Verilmez
Verilmez
3-6 yaù
0.50 mg/gün
0.25 mg/gün
Verilmez
6-16 yaù
1.0 mg/gün
0.50 mg/gün
Verilmez
*Milyonda bir k¿s¿m (ppm)= 1 miligram/litre (mg/L)
**2.2mg sodyum florür 1mg flor iyonu içerir.
Hastal¿k Kontrol ve Önleme Merkezlerinden al¿nm¿ùt¿r.