background image
96
KISIM 3: Nutrition
zamani olmadiini düünen klinisyenlerin
hastalari emzirmeyi on iki haftada birakmkta-
dirlar.
18,21
Maalesef ki; geçmite nesiller boyunca em-
zirme konusunda anneler yüreklendirilmemi-
tir. Anneler genelde anne sütünün öneminin
farkinda olsalar da sütün kendiliinden gelece-
ini düünürler ve zorluklarla karilatiklarinda
onlara yol gösterecek deneyimli kiilere ihtiyaç
duyarlar; rol model yokluunda ise hayal ki-
rikliina urarlar. Bugüne kadar çou salik
çaliani (hemire, doktor) tarafindan anne sütü
yönetimine yeterli önem verilmemi, hatta
anne sütünü destekleyen görülerin umudu ki-
rilmitir. Ancak son on yilda annelerin ve çalik
çalianlarinin eitimi konusunda çok çaba sar-
fedilmektedir. Salik çalianlari için anne sütü
eitimi konusunda, http://newborns.stanford.
edu/Breastfeeding/FifteenMinuteHelper.html
adresinden eriilebilir bir video bulunmaktadir.
Hastanelerde doum sonrasi doru ve ba-
arili bir emzirmeye geçi için Dünya Salik
Örgütü'nün önerileri temel alinarak hazirlanan
doru emzirme için 10 adim önerilerini uygu-
layan hastanelerin emzirme hizlarinda arti ol-
duu uluslar arasi çalimalarda gösterilmitir.
2
Amerikan Pediatri Akademisi kanita dayali
müdaheleleri uygun bulmutur.
1
Annelere yö-
nelik be adim arasinda 1) doumdan sonra bir
saat içinde anne sütüne balanmasi 2) anne ve
bebein 24 saat boyunca birlikteliinin salan-
masi 3) tibbi endikasyon olmadii sürece yeni-
doan bebeklere anne sütü diinda baka besin
verilmemesi 4) bebek her istediinde emzirme-
nin tevik edilmesi 5) emzirme baarili ekilde
salanana kadar emzik ve yalanci meme veril-
mesinin engellenmesi yer alir. Hasta ve salikli
bebek sahibi anneler için Amerikan Pediatri
Akademisi tarafindan oluturulan emzirme
politikasinin uygulandii model hastane geli-
tirilmitir.
NORMAL LAKTASYON
Laktasyon fizyolojisini örenmek, pratik uy-
gulama konusunda bazal bilgi salarken, em-
zirme sirasinda problemlerle karilaildiinda
da sorun çözmeyi kolaylatirir.
14,23
Süt salin-
ma veya ejeksiyon refleksi hormonlarin, sinir
hücerelerinin ve bezlerin kontrolünde olan
komplike bir fonksiyondur ve bu refleks baa-
rili bir emzirme için kritik noktadir. Bebein
emmesi ile; areola ve meme bainda bulunan
hassas sinir uçlari uyarilir (bkz
ekil 24-1
).
Afferent fibriller aracilii ile bu uyari hipota-
lamusa iletilir ve böylece arka pituiter bez uya-
rilarak oksitosin salinimi balar. Oksitosin kan
damarlari aracilii ile meme ve uterusa tainir.
Oksitosin memenin miyoepitel (düz kas) hüc-
relerini uyararak, kasilmasini ve alveollerden
süt salinimini uyarir. Bebein emmesi ile ön
pitüiter bezden salgilanan prolaktin hormo-
nu alveollerde süt üretimini uyarir. Bebein
emerek memeyi boaltmasi ise süt üretimini
arttiran bir durumdur. Annenin arili ve en-
dieli olmasi; süt salinim refleksini baskilayan
durumlardir. Bebein alamasi, dokunmasi ve
görmesi oksitosin salimini arttirirken, prolak-
tin salinimini etkilemez. Doumdan itibaren
etkili bir emzirme ile kolostrumun memeden
uzaklatirilmasi ve ilk günden itibaren sadece
anne sütü verilmesi ile sonrasinda da bebein
isteklerini karilayacak kadar anne sütü üreti-
mi salanabilir.
EMZ¾RME DANIøMANLI¼I
Doum sonrasi ilk günlerde anne sütünün
bol miktarda salanmasi ve bebein memeye
balanmasi kirtik görevlerdendir. Beklenme-
dik bir ekilde erken dönemde anne sütünün
kesilmesinin nedenleri arasinda anne sütünün
bebek için yeterli olmadii endiesi ve meme
aizlii veya pompa kullanimidir. Emzirmeyi
kabul etmeleri ve benimsemeleri için temelde
annelere baarili bir balangiç ansi salamak
gereklidir.
22
Anneler bebeklerini emzirirken
ie baladiinda bile emzirmeye devam etme-
lerinin salanmasi gibi kendisine salanan ko-
ullar yeterli olduunda, emzirme daha verimli
olacaktir. Eer anneler kendi deneyimlerinden
honut ise; yeni doum yapmi anneleri em-
zirme konusunda yüreklendirebilirler, böylece
toplumsal davranilar deitirilebilir.
Postpartum ilk günlerde hedef bol miktarda
sütün salinimini desteklemek ve sütün gelme-
si için etkili bir emme dinamii oluturmayi
salamaktir. lk günlerde sütün bol gelmesi
için olmasi gereken ey kolostrumun ve geçi
sütünün sik ve etkili bir ekilde bebek tarafin-
dan boaltilmasini salamaktir. Ayrica anne ve
bebek arasindaki ilikinin ve yakinliin bozul-
mamasini salayarak bebein memeye balan-
masi tevik edilmelidir.
Mümkünse, anne sütü doumu takiben ilk
bir saat içinde balanmali, günde en az 8-12
kez olacak ekilde sik beslenme konusunda
cesaretlendirilmelidir. Beslenme takvimi saate
göre deil de bebein istekleri dorultusunda
düzenlenmelidir. Bebein alamasi açliin geç
belirtisidir.
Bebei emzirirken anne rahat bir pozisyon-
da olmali, bebein azi memeye temas halinde
olmali, emmeye balamak için kafasini çevir-
mesi gerekmemelidir. Anne bebei vücuduna
mümkün olduu kadar yakin tutmali, bebein
ba ve vücudu ayni düzlemde olmalidir.
Annenin memesine bebein dudaklarini
yaklatirmak; memenin üzerine bir damla
kolostrum damlatmakla mümkün olabilir. Be-
bek azini açip dilini uzatir ve meme ucu ile
birlikte areolanin da bir kismini azinin içine
alabilir. Bu annenin canini yakmamalidir. Ari
dilin sürtünmesi ve meme bainin di etine
yakin pozisyonda olmasi sonucunda ortaya
çikar ve bu durum; memenin yüzeysel olarak
mandallanmi olmasi gibi tariflenir. Meme bi-
raz daha bebein azina sokulmaya çaliilirsa,
meme bai damain arka duvarina yakin yerde
korunur ve böylece rahatsizlik hissi yatimi
olur. Daha detayli emzirme tekniklerine http://
Hipotalamus
Pituiter Bez
Oksitosin
Prolaktin
Uterus
Myoepitel
Hücre
Lakteal
øEK¾L 24-1.
Laktasyon fizyolojisi. Bebeöin emmesi ile areola ve meme baù¿ çevresindeki propriosep-
törler uyar¿l¿r, böylece uyar¿ hipotalomusa iletilir; posterior pitüiter bezden oksitosin, ön pitüiter bezden
ise prolaktin sal¿n¿m¿ olur. Oksitosin; düz kas kontraksiyonunu ve meme alveollerinden süt sal¿n¿m¿
uyar¿r.