background image
142
KISIM 4: ¾stismar, ¾hmal, øiddet
etmek önemlidir. Ancak bazen, tutarsizlik-
lar bilinçli olarak kafa karitirma ya da yanli
yönlendirme amaçli olmayip öykü alma stilleri
ya da belgelendirme farkliliklarindan kaynak-
lanabilir. Kötü muameleden üphelenildiinde
anne baba ile ayri ayri ve birlikte destekleyici
tarzda görüme yapilirsa bir istismar olayina,
kronik bir ihmal öyküsüne ya da çocuun ba-
kiminda baarisizlia dair itiraf alinabilir.
hmale bali büyüme yetersizliinden üp-
he edildiinde çocuun kalori alimini, gida
veya mamanin nasil hazirlandiini, çocua ne
verilip çocuun ne tepki verdiini, beslenme
sorunlarinin önceden yaanip yaanmadiini,
anne babanin endie ve korkularini kapsayan
dikkatli bir beslenme öyküsü alinmalidir. Ay-
rica çocuun geliimsel basamaklari, mizaci,
duygulanimi ve anne baba ve bakalari ile ileti-
imine dair bilgi edinilmelidir.
Cinsel istismar üphesi varsa çocuun söy-
ledikleri ile vajinal akinti ya da kanama, rektal
kanama, kabizlik, enkoprezis, cinsel davranilar,
beklenmedik ya da tekrarlayan korkular gibi be-
lirtileri anne babaya açikça sorulmalidir. Müm-
künse, bilgiler, hem çocua daha fazla travma
yaatmamak hem de soruturma ve olasi bir
suçun yargilama sürecine ait gerekli bilgilerin
kirlenmesini önlemek için, çocuk diindaki
kaynaklardan edinilmelidir. Aile hakkinda edi-
nilecek ek bilgiler anne babanin ayrilik ya da
boanma durumunu, ziyaret programinin nasil
olduunu, velayet ya da ziyaret konusunda an-
lamazlik bulunup bulunmadiini içermelidir.
Çocuk koruma birimine yönlendirme ya-
pildiktan sonra, cinsel istismara uradiindan
üphe edilen uygun geliimdeki çocuklar ile
eitimli bir adli tip uzmani ne olduu konu-
sunda dorudan bir görüme yapacaktir. Bu
görüme çocuk yalnizken yapilmali, görümeci
bu tür deerlendirmelerde yetkin olmali, yön-
lendirici sorular sormaktan kaçinma konusun-
da dikkatli olmalidir. Adli görümeler için ka-
nita dayali protokoller gelitirilmitir ve yaygin
kullanimdadir. Küçük çocuklarin balarina ne
geldiini tarif etmelerini kolaylatirmak, çocu-
un ilk ifadelerini aydinlatmak için görümeci-
ler anatomik çizimler, anatomik ayrintilari olan
bebekler gibi uyari gereçleri kullanmaktadirlar.
Fizik muayene çocuun hijyen durumu, eski
ve yeni yaralanmalara ait bulgular, cinsel istis-
mar bulgularinin yani sira büyümesi, gelimesi,
duygulanimi, anne baba ile ve salik çalianlari
ile etkileimlerine odaklanmalidir. Yaygin di
çürükleri ve air diaper dermatit gibi fizik bul-
gular, ihmal göstergesi olabilir.
63
Cinsel istismara uradiindan üphelenilen
çocuklarin muayenesinde genital organlar ve
anüs dikkatle incelenmelidir. Klinisyen, baka
bir taniya götürebilecek bulgulara dikkat etme-
lidir. Kizlarda genital muayene en iyi olarak sirt
üstü pozisyonda yapilir. Himende anormal bir
bulgu görüldüünde çocuk ayni zamanda yüz
üstü diz-göüs pozisyonunda da anormalliin
görülebilmesi açisindan incelenmelidir.
Himeni görüntülemek için muayene si-
rasinda iki manevra kullanilabilir: labium
majus'larin ayrilarak 45 derecelik bir açiyla
aai çekildii labial separasyon ve labium
majus'larin tutulup muayene eden kiiye do-
ru çekildii labial traksiyon. üpheli bulgulari
saptanan kizlar, görüntünün büyütülebilmesi
ve bulgularin belgelenmesi amaciyla, video-
kolposkop ya da fotokolposkop kullanan bir
uzman tarafindan da muayene edilmelidir.
Cinsel istismara uradii düünülen çocua
muayene sirasinda ek travma yaatmamaya ça-
liilmasina özen gösterilmelidir. Muayenenin
nasil ve neden yapildiinin açikça anlatilmasi
ve destek veren bir erikinin varlii, çocuun
bu koullarda rahatinin salanmasina yardimci
olacaktir.
58
Bazi olgularda daha ayrintili tanisal ince-
lemeler gereklidir. iddetli kafa yaralanmasi
olan çocuklarda retinal hemoraji varlii yö-
nünden oftamolojik muayene yapilmalidir. Bu
muayenin pupiller dilate edilerek bir pediatrik
oftalmolog ya da pediatri deneyimi olan bir
oftalmolog tarafindan yapilmasi uygundur.
Retinal kanamanin yerleimi ve yayginliinin,
kazara olani istismara bali kafa travmasindan
ayirmada çok yararli olduu tesbit edilmitir.
36
Çocuun durumu klinik olarak ve gerekli ise
bilgisayarli tomografi taramalari ile takip edi-
lebilir. Manyetik rezonans görüntülemeleri, ya-
ralanmalarin birbirinden ayirt edilmesinde ve
intrakraniyel bir kanamanin yaini belirlemede
yardimcidir. ki yaindan küçük bir çocukta
istismar ya da ihmal üphesi varsa kemik tara-
masi muayenede saptanamayan yeni ya da eski
kiriklari ortaya çikabilecei gibi, osteogenesis
imperfecta benzeri altta yatan bir tibbi soru-
na yönelik bilgi verebilir. stismar üphesinin
yüksek olduu çocuklarda ilkinden iki hafta
sonra kemik taramasinin yinelenmesi endike-
dir. Beklenmedik kiriklarin bu yolla saptanma
orani, incelenen hasta grubuna bali olarak
deimektedir: 36 aydan küçük ve kirii olan
çocuklarda kemik taramalarinin %31'i pozitif
bulunmutur.
38
Çürüü ya da kanamasi olan çocuklarda
tam kan sayimi, trombosit sayisi, protrombin
zamani, parsiyel tromboplastin zamani, INR
(international normalized ratio) ve kanama
zamani uygun taramalardir. Klinik üphe varsa
kanama bozukluklarina yönelik daha ayrintili
incelemeler istenmelidir.
63
Gizli karacier ya-
ralanmalarini taramada karacier enzimleri
yararli olabilir.
64
Büyüme yetersizlii olan çocuklarda, dikkat-
li bir öykü, fizik muayene, beslenmenin gözlen-
mesi ve ev ziyareti büyüme duraklamasi ya da
geriliinin nedenini ortaya çikarmakta labora-
tuvar testlerinden daha önemlidir.
65
Altta yatan
bir hastalii aratirmaya yönelik dier testler,
öyküde saptanan kaygilara ya da fizik muaye-
nede saptanan bir anormallie yönelik olarak
istenmelidir.
Bir çocuk, cinsel istismar üphesi olan bir
olay sonrasi ilk 72 saatte deerlendirildiinde,
vücut sürüntüleri, kiyafet ve çaraflarin toplan-
masi, saç, tükrük ve kan örnekleri gibi adli ka-
nitlarin toplanmasi gerekebilir.
58
stismar olayi
hastalik bulatirabilecek bir özellikte ise gono-
re, klamidya, sifiliz, hepatit C, HIV enfeksiyo-
nu gibi cinsel yolla bulaan hastaliklara yönelik
incelemeler yapilmalidir. Adölesanlarda gebe-
lik testi gerekebilir.
Anne, baba ve çocuun ifadelerinin doru-
dan alinmasi, çocuun yaralanmalarinin hem
yazili hem ematik olarak açikça betimlenmesi
gibi, toplanan verilerin ayrintilariyla belgelen-
dirilmesi önemlidir. Birçok eyalette cinsel is-
tismar varliina yönelik muayene bilgilerinin
kaydedilmesi için formlar bulunmaktadir. Ço-
cuun adi, kayit numarasi ve tarihin yazilarak
yaralanmalarin fotoraflarinin çekilmesi ol-
dukça yararli olabilir.
hmal ya da istismardan üphelenen bir pe-
diatrik klinisyen için en önemli ilk adim, çocuk
koruma birimlerine resmi bir bildirim yapma-
sidir.
Q AYIRICI TANI
Kötü muamele üphesi olan bir olguda yapil-
masi gereken en önemli ayrim, durumun ihmal
ya da istismardan mi, yoksa kazara yaralanma
ya da yetersiz bakimdan mi kaynaklandiidir.
Bunun yani sira, ayirici tanida çeitli baka
açiklamalar da düünülmelidir. Çürükler; do-
um lekelerinden (ör. Mongol lekesi), koagü-
lasyon sorunlarindan (ör. idyopatik trombosi-
topenik purpura), dermatitlerden (ör. fitoder-
matit), geleneksel tedavi uygulamalarindan (ör.
bozuk para bastirma) ayrilmalidir. Kötü mua-
meleye bali yaniklar; büllöz deri hastaliklari,
kazara yaniklar ve sinameki tüketimine bali
kalçalarda laksatif dermatiti gibi nadir görülen
yaniklar ile kariabilir.
66
Sigara yaniklari, impe-
tigo ile karitirilabilir. Kirii olan küçük bir ço-
cuu incelerken klinisyen; osteogenezis imper-
fecta, raitizm ya da konjenital sifiliz gibi altta
yatan hastaliklarin olasiliini da deerlendir-
melidir. Bu durumlarda doru taninin konma-
sina yardimci olacak baka klinik bulgular ya
da radyografik özellikler genellikle mevcuttur.
Cinsel istismar üphesini deerlendirirken,
klinisyen ayirici tanida yalanci itham olasiliini
da deerlendirmelidir. Küçük çocuklarda açik