background image
1914
KISIM 27: Solunum Sisteminin Hastal¿klar¿
kullanilmitir ve özellikle yüz kas güçsüzlüü
olan ve aizlii sikica kavrayamayan hastalarda
faydali olabilir.
1
Solunum, günde 24 saat yapilmak zorunda
olduu için, sürekli bir görevdir. Bu yüzden,
güç yerine yorgunluk ya da dayanikliliin öl-
çümü, solunum pompa fonksiyonunu deer-
lendirmek için kritik olabilir.
Gerilme-zaman indeksi (TTI), ve onun inva-
zif olmayan analou olan solunum kaslarinin
gerilme-zaman indeksi (TTmus), yorulabilir-
lii deerelendirmenin bir yoludur.
2
TTmus,
(Pi/MIP) x (Ti/ Ttot) olarak tarif edilir; Pi bir
nefes sirasinda havayolunun açildiinda olu-
an ortala basinci, MIP maksimum inspiratu-
ar basinci, Ti inspirasyonda geçirilen zamani,
ve Ttot toplam nefes zamanini gösterir.
3
Bu,
kasilma zamani boyunca diyaframin olutur-
duu bir maksimum efor fraksiyonu olarak
düünülebilir. TTI, olasi solunum kas yorgun-
luunu önceden gösterir. TTI'nin 0.1'den az
olduu erikinlerde, diyafram yorgunluunun
olmasi olasi deildir. TTI 0.2'yi geçtiinde yor-
gunluun olumasi yüksek olasiliktir.
2
Ancak,
TTI'nin bu eik deerlerinin bebek ve çocukla-
ra uygulanabilir olduunu belirlemek için veri
yoktur.
ENTEGRE ED¾LM¾ø SOLUNUM
S¾STEM¾
Mekanikler: Komplians,
Rezistans
Çok basite indirgenmi olarak, bazen, solu-
num sistemi, bir tüpün (hava yollari) ucunda
bir balon (akcierler) olarak düünülebilir. Ba-
lonun içinde basinç arttikça (örnein tüpten
üfleyince) balon iecektir. Balonun hacminde
bir deiiklik yaratacak olan, içeriden diariya
(transmural basinç) basinç farkidir. Balonun
(ya da akcierin) hacmini deiik transmu-
ral basiçlarda ölçersek, balon için bir basinç-
hacim erisi çizebiliriz (
ekil 503-1
).
V'nin hacmi ve P'nin basinci simgeledii bu
basinç-hacim erisinin eimi (C) olarak ad-
landirilir ve akcierin genileyebilirlii olarak
düünülebilir. Komplians yüksekse, basinçtaki
küçük deiiklikler hacimde büyük deiiklik-
ler yaratacaktir (balona üfl emek kolay). Düük
akcier kompliansi, fibrozis ve pulmoner öde-
min de dahil olduu birçok hastalik durumun-
da görülebilir.
Akcier mekaniklerinin ölçümü, akcier bo-
yunca transmural basincin ölçülebilirliini ge-
rektirir, bu da alveolar basinç ve plevral basinç-
tir. Sonuncusunun ölçümü zordur, fakat balon
kateter ile özefageal basinçtan tahmin edilebi-
lir. Fakat, tüm solunum sisteminin kompliansi
daha kolay ölçülebilir; burada uygun basinç
deiiklii havayolu açildiindaki atmosferik
basinç ile ilikili (aizda ya da endotrakeal tü-
pün sonunda ölçülen) basinçtir.
Ölçümlerinin çok kolay olmamasina ra-
men, akcier mekanikleri, klinik durumlarda
faydali olabilmektedir. Örnein, solunum yet-
mezlii olan bir hastada akcier kompliansini
monitorize etmek, diüretikler gibi tedavilerin
ya da akcier fonksiyonlarinin düzelmelerinin
monitorize edilmeleri için objektif bir deer-
lendirme salayabilir. Benzer ekilde, havayolu
rezistansinin artmasi, bronkodilatörler ya da
obstrüktif lezyonlarin deerlendirilmesi için
gerekçe sunabilir. Bu ölçümler, mekanik ven-
tilatöre bali çocuklarda ya da spontan olarak
soluyan çocuklarda bir yüz maskesi ile yatak
bainda yapilabilir.
HAVA YOLLARI
Q YAPILAR/ F¶ZYOLOJ¶
¶letken Hava Yollar·, Ölü Boêluk
Kavram·, Rezistans·n Bölümlere
Ayr·lmas·
letken hava yollari (trakea, ana bronlar, lo-
bar bronlar, segmenter bronlar, broniyoller
ve terminal broniyoller) gaz aliveriine ka-
tilmazlar ve bu yüzden anatomik ölü boluu
olutururlar. Anatomik ölü boluun hacmi,
yaklaik 2 cc/kg'dir, veya erikinde 150 cc'dir.
Terminal broniyoller küçük hava yollarina bö-
lünerek devam ederler, ve alveoller respiratuar
broniyollerden tomurcuklanirlar. Tek bir ter-
minal broniyole distal tüm yapilar bir asinüsü
oluturur.
Havayollari boyunca, hava akimi oluturul-
masi için, kismen akim hizi, kismen de rezis-
tans üzerine baimli basinca ihtiyaç vardir.
Düük akim hizlarinda (örnein çok küçük
hava yollarinda) laminar akim oluur ve dü-
zenli bir ekilde paralel gaz akimi ile karakte-
rizedir. Akim hizi, Poiseuille kanununa göre
dayanilarak belirlenir:
V= Pr
4
/8 nl, ve bu
yüzden, tüpün yariçapi (r), sürükleyen basinç
(P), tüpün uzunluu, ve gazin viskozitesi (n)
ile belirlenir. Rezistans (R), belirli bir akimi
kazanmak için gerekli olan basinç olduu için
(P/
V), rezistans ayni faktörlerle kontrol edilir
(R=8 nl/ r
4
). Rezistansin kariti (
V/P) kon-
düktans olarak adlandirilir(G olarak belirti-
lir). Hava yollari geniledikçe ve artan akcier
hacmiyle rezistans azaldikça, bu ölçümler sik-
likla normal akcier hacmine gelir (ve spesifik
rezistans, sRaw, ve spesifik kondüktans, sGaw
olarak isimlendirilir).
-0.5 0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
4
3
2
1
0
-1
-2
-3
A
kim
A
kim
A
kim
-1
0
1
2
3
4
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
Hacim
Hacim
0.0
0.5
1.0
1.5
-0.5
2.0
4
3
2
1
0
-1
-2
-3
Hacim
(A)
(C)
(B)
øEK¾L 503-1.
Ak¿m-hacim eörileri. Normal eöride (A) yaklaù¿k total akciöer kapasitesinden (sola) rezidüel hacime kadar (saöa) ak¿m h¿z¿nda düz, lineer azal-
ma olur. Obstrükstif akciöer hastal¿ö¿ olan hasta (B) hacime doöru konkav bir eöri gösterir; herhangi bir akciöer hacimi için ölçülen ak¿m tahmin edilenden
daha düùük olur. Restriktif akciöer hastal¿klar¿ (C), küçük ekshale edilen akciöer hacimi olan bir eöri ile sonuçlan¿r ve eöri dard¿r ancak konkav deöildir.