94
KISIM 3: Nutrition
Tablo 23-4.
Minerallerin Klinik Olarak Özeti
Tablo 23-5.
Eser Elementlerin Klinik Olarak Özeti
Kalsiyum
Magnezyum
Fosfor
Krom
Bak·r
Flor
¶yot
Demir
Mangan
Molibden
Selenyum
Çinko
Biyokimyasal Aksiyon
Kemik ve diù yap¿s¿; düz, iskelet ve
kalp kas¿ kas¿lmalar¿n¿n aktivasyo-
nu; nöral transmitter sal¿n¿m¿; kan
koagülasyonu
ATP'nin ùekillenmesi, protein sentezi,
sinir iletimi, fosfat taù¿ma sistemi,
kas kas¿lmas¿, pek çok enzim
sistemi için kofaktör, kemik ve diùin
yumuùak dokusunun katyonu
Kemik ve diù yap¿s¿nda, stoplazma,
nükleik asit, fosfolipidlerin yap¿-
s¿nda, karbohidrat, yaö ve protein
metabolizmas¿ için koenzim
Biyokimyasal Aksiyon
Normal glukoz metabolzmas¿ için
gerekli, insülini etkili hale getirir
K¿rm¿z¿ kan hücreleri için ve hemoglo-
bin ùekillenmesi için gerekli, seru-
loplazminin yap¿taù¿, anahtar me-
talloenzimlerin parças¿, baö dokusu
biosentezi, demir absorbsiyonu
Diù çürümelerinin korumas¿na yard¿m
eder, kemik kayb¿nda azalma
Tiroid hormonlar¿n¿n tiroksin ve triiodo-
tironin parça¿
Hemoglobin ve miyoglobin yap¿s¿nda
O
2
ve CO
2
taù¿nmas¿, oksidatif
enzimler, sitokrom C ve katalaz
Pürivat ve asetil-CoA karboksilaz için
kofaktör, mitokondriyal süperoksit
dizmutaz ve diöer enzimler
Ksantin, aldehid ve sülfit oksidaz¿n
kofaktörü
Büyüme faktörü ve glutatyon perok-
sidaz ve diöer enzim sistemlerinin
kofaktörü
Eritrosit karbonik anhidraz ve süperok-
sit dizmutaz¿ da içeren 90'dan fazla
enzimin kofaktörü
Eksiliëin Etkisi
Kemik ve diùlerin zay¿f mineralizasyonu,
osteomalazi, osteoporoz, rikets,
tetani, büyümenin bozulmas¿, olas¿
hipertansiyon
Kas tremoru, konvulsiyon, irritabilite,
tetani, hiper veye hiprefleksi
Düùük doöum aö¿rl¿kl¿ bebeklerde
rikets, nöromusküler, renal ve iskelet
anormallikleri
Eksiliëin Etkisi
Glukoz tolerans¿nda bozulma,
büyüme duraklamas¿, periferal
nöropati, negatif nitrojen dengesi,
solunumda azalma
Sideroblastik anemi, nötropeni,
lökopeni, depigmentasyon, ataksi,
eritropoiez disfonksiyonu, anoreksi,
kemik demineralizasyonu, serum
kolesterol artma
Diù çürüöüne eöilim artar
Hipotriodizm, mikrositik anemi, büyü-
me geriliöi
Hipokrom mikrositik anemi, büyüme
geriliöi
Kilo kayb¿, geçici dermatit, bulant¿ ve
kusma, saçlar¿n yavaù uzamas¿,
saç renginde deöiùiklik
Yayg¿n beyin hasar¿, taùikardi, baù
aör¿s¿
Kardiyomiyopati, kas aör¿s¿, makro-
sitoz
Büyüme geriliöi, hipogonadizm, tat
alma duyusunda azalma, ishal,
dermatoz
Toksisitenin Etkisi
Besinsel: Kemikte aù¿r¿ kalsifikas-
yon, yumuùak doku kalsifikasyonu
Parenteral: Kardiyak iletim durmas¿,
renal taù
Besinsel toksisitesi nadir, intravenöz
infüzyonla toksisite daha fazla olur
Yüksek fosforlu bebek Formulalar¿
(Ca: P oran¿ 1:1) hipokalsemiye ve
bebeklerde tetaniye neden olabilir
Toksisitenin Etkisi
Bilinmiyor
Wilson hastal¿ö¿, kornea ve kara-
ciöerde bak¿r birikimi (siroza
eöilim), nörolojik seviyede
bozulma
Florozis: Diùlerde beneklenme ve
renk deöiùikliöi, kas kalsifikas-
yonu, ekzositoz
Tritoksikoz, ilaçla tetiklenen
guatr
Hemokromatozis
Parkinson veya Wilson hastal¿ö¿
gibi nörolojik deöiùiklikler
Gut benzeri sendrom
Saç kayb¿, polinörit, metalik tat
Kusma ve ishal, dermatoz, bak¿r
eksikliöi
Besinsel Kaynaklar
Peynir, süt, ùalgam ve hardal
yapraklar¿, kara lahana, la-
hanaya benzer yeùil sebze,
brokoli, kemik, midye ve
istiridyeli konserve somon
ve sardunya
Tam tah¿l, ceviz, kuru fasulye,
et, süt
Süt, peynir, günlük ürünler,
yumurta sar¿s¿, et, baklagil,
ceviz, kümes hayvanlar¿,
bal¿k
Besinsel Kaynaklar
Et, peynir, bira mayas¿
Karaciöer, istiridye, böbrek, kabuk-
lu deniz ürünleri, baklagil, kuru
üzüm, çikolata, et, bal¿k, ceviz
¾çme suyu, deniz ürünleri, bitkisel
ve hayvansal ürünler (su ve
topraö¿n içeriöine baöl¿)
¾yotlu tuz, deniz ürünleri, deniz
yosunu
Karaciöer, et, yumurta, kümes hay-
vanlar¿, istiridye, güçlendirilmiù
m¿s¿r, tah¿l, pekmez
Geniù daö¿l¿m, eksikliöi yaln¿zca
deneysel diyet alanlarda rapor-
lanm¿ù
Geniù daö¿l¿m, eksikliöi yaln¿zca pa-
renteral beslenmede ve genetik
sendromlarda raporlanm¿ù
Geniù daö¿l¿m, eksikliöi, Çin'in
baz¿ bölgelerinde (Keshan) ve
nadiren parenteral beslenmede
raporlanm¿ù
Geniù daö¿l¿m, eksikliöi, kronik
ishal ve parenteral beslenmede
ATP, adenozin 5'-difosfat.