izlenmeli ve fetal kayiplar ve kanamayla sey-
reden gebelik sorunlarinda anti Rh antikor
verilmelidir. Anne plazmasinda ayrica fetusu
olumsuz etkileyebilecek olan sifilis, rubella,
hepatit B ve siklikla human immun yetmezlik
virusu (HIV) infeksiyonlari açisindan da test
yapilir. Gebelere 2. trimesterde Down Sendro-
mu antenatal taramasi için maternal plazmada
3 ayri analizle üçlü test diye adlandirilan tara-
ma yapilir.
düük a- feto protein, yüksek human gona-
dotropin ve düük ankonjuge estriol düzeyleri
olacaktir. Eer maternal plazma testleri artmi
risk gösteriyorsa 2. düzey ultrasonda siklikla
Down Sendromuna elik eden artmi ense ka-
linlii (nuchal translucency), hipoplastik nazal
kemik, ba büyüklüüne oranla kisa bir boy ve
dier bulgular saptanir. Down Sendromu riski
anne yai ile artar ve 35 ya ve üzerindeki gebe-
lerde fetal kromozom çalimasi önerilir.
da kullanilirlar. Down Sendromunun tersine
açik nöral tüp defektlerinde ve ayni zamanda
omfalosel ve gastroizis gibi karin duvar defekt-
lerinde bu protein artar. Aile öyküsü ve irksal
risk artii varliinda özel genetik testler öneri-
lebilir. Tay-Sachs Hastalii gibi nadir otozomal
resesif genetik hastaliklarda anne ve babada
fetal riski saptamak için test yapilip ardindan
amniyosentezde elde edilen hücrelerde fetal
tani konulur. Kistik fibrozis taramasi da seçil-
mi topluluklarda önerilebilir. Yüksek riskli bir
fetusta genetik durumla ilgili bilgi ailenin karar
vermesi açisindan çok önemlidir. Fetal hücre-
ler ve DNA anne kaninda çok düük düzeyler-
de saptanabilirler. Gelecekte fetal deerlendir-
meler koriyonik villus biyopsisi, amniyosentez
gibi invaziv giriimler yapilmaksizin anne ka-
nindan doru olarak yapilabilecektir.
nin izlenmesidir. Fetal büyümeyi desteklemek
için prenatal besin eklemeleri yapilarak uygun
vitamin, mineral ve demir temini salanr. d-
rarda protein ve glukoz rutin olarak taranir
ve hipertansiyon gebelik sonuçlarini olumsuz
etkileyecei için kan basinci izlenir. Anneye
beslenme danimanlii ve ilaç, alkol ve sigara
kullanimindan kaçinma hakkinda bilgi veril-
mesi prenatal bakimin önemli bileenleridir.
Yasadii ilaçlar gebelii olumsuz etkileyebilir
ve kaçinilmalidir. Sigara kullanimi düük do-
um kilosu, prematürite ve postnatal akcier
sorunlari yaratabilir. Gebelikte alkol kullanimi
geliimsel beyin anomalilerine ve yüksek alkol
kullanimi olan toplumlarda nörogeliimsel
kötü sonuçlarin sik görülmesi ile seyreden fetal
geliebilir ve bu ilaçlarin birçounun etkileri
bilinmedii için kaçinilmasi en dorusudur.
nin glukoz metabolizmasini olumsuz etkiler.
Gebelikten önce diabeti olan kadinlarda fetal
anomali riski artmi olup fetal anomali ris-
kini azaltabilmek için gebelik öncesinde kan
ekerlerinin siki kontrolu salanmi olmali-
dir.
yakindan izlem gerekir. Diabetik olmayan ka-
dinlarda da gebelik sirasinda diabet geliebilir.
Yaça büyük, obez, ailede diabet öyküsü olan,
önceden gebelik yaina göre büyük bir bebek
dourmu olan kadinlar yüksek risklidir. Ge-
belikte oral glukoz tolerans testi kullanilarak
gestasyonel diabet aratirilir. Fetus için artan
riskler nedeniyle gestasyonel diabet selim bir
durum deildir.
tetrist doum konusunda kararlar almalidir.
Planli vaginal doumlar için artik siklikla anne
ve baba doum siniflarinda doum olayini ö-
renmekte ve anne bu deneyimi ve sonucunu
nasil daha mükemmelletirebilecei konusun-
da eitilmektedir. Gene de Batili toplumlarda
çeitli nedenlerle eylemin spontan balamasiy-
la gelien normal term doum siklii azalmak-
tadir.
çok azalmitir. Obstetristler makat geli ya da
forseps ya da dier operatif vaginal doumla-
rin risklerinden kaçinmak amaciyla sezaryen
doumu tercih etmektedirler. Birçok doum
eylemi, eylemde herhangi bir anormallik ya
da gecikme nedeniyle normal doum yerine
sezaryen doumla sonuçlanmaktadir. Önce-
ki sezaryen doum ertesinde baarili ekilde
normal eylemle doum yapilabilse de uterus
rüptürü olasilii artmaktadir. Önceki sezar-
yen doum nedeniyle bir çok kadin sonraki
doumlarini tekrar sezaryenle yapmaktadirlar.
Bazi kadinlar medikal endikasyon yok iken
sezaryen doumu seçmektedirler. Sonuçta
ABD'de bugün doumlarin %30'u sezaryenle
olmaktadir ve tüm toplum için median gebelik
yai 1 hafta kisalmitir.
yapilabilir. Fetal izlemde fetal kalp, fetal hare-
ketler, fetal solunum, amniyotik sivi volümü ve
uterus kontraksiyonlarinin tespiti için ultrason
teknolojisinden yararlanilir.
ses kaynai uyarisi ile veya uterin kontraksi-
yonla fetusun uyarilmasi ile oluan "stres" kul-
lanilir. Fetal kalp hizi paterni ile fetal oksijenas-
yon durumu deerlendirilir. Normal fetal kalp
atim hizi dakikada 110-160 arasinda olup fetal
kalp hizinin beyinden otonom sinir sistemi ile
module edilmesi ile belirgin bir beat-to-beat
variabilite (kalp atimlarinin deikenlii) tair.
Fetal santral sinir sistemi aktivitesinin hipok-
semi nedeniyle baskilanmasi ile bu deikenlik
kaybolabilir ve fetusun risk altinda olduunun
klinik bir göstergesidir (
sivi volümü de fetusun risk altinda olduunu
gösterir. Uterin kontraksiyonlar varliinda bir
kontraksiyonun balangicinda kalp hizinda
azalmanin ardindan kontraksiyon sonlandi-
inda normal hiza dönmenin gelimemesi
(geç deselerasyon) fetusun oksijenlenmesinde
azalma olduunu düündürür. Bu oksijen-
lenme eksiklii uterin kontraksiyonla oluan
plasental perfüzyon azalmasina balidir. Kalp
hizinda kontraksiyonla ilikili olmayan azalma
ve artmalar aralikli kord basisini iaret edebilir.
Fetal kalp hizi eylemin balangicindan önce ya
da eylem esnasinda gebelik yai, fetal büyüklük
tahmini, membran rüptürü gibi dier faktörler-
le birlikte deerlendirilir. Fetal monitorizasyon
prognoz tahmininde yüksek prediktif anlam
taimasa da eylem durmasi, doum depresyo-
nu gibi durumlarda yüksek risk altindaki be-
bei iaret edebilir. Fetal kalp hizinin ve uterin
kontraksiyonlarin izlemi eylem boyunca fetal
durumun ve eylemin deerlendirilmesi ama-
ciyla rutin olarak yapilir. Eylem izlemi sereb-
ral felç geliimi gibi komplikasyon risklerinin
artii konusunda kesin olmayan bir yardimci
araç olup sezaryen oranlarinin artmasina yol
açmaktadir.
ten yüksek riskli bir deneyimdir. Tibbi yönetim
olmadan yapilan spontan doumlarla birlik-
te anne ve fetus ölüm hizlari gelimekte olan
ülkelerde yüksektir. Postpartum kanama ve
doum asfiksisi gibi olumsuz durumlar bazi
durumlarda gebelik öyküsü ve eylem seyri ile
tahmin edilebilse de kötü durumlar her zaman
öngörülemez ve önlenemez. Doum eylemi ve
doum kontrol edilemez bir durum olarak de-
vam edegelmektedir.
KOMPL¾KASYONLARI
37 haftadan önce balamasidir. Prematüre do-