background image
1348
KISIM 20: Aö¿z Boùluöunun Hastal¿klar¿
kiriklari diin airi mobilitesi ve radyografik
olarak kökün herhangi bir yerine uzanan kirik
hatti ile kendini belli eder. Etkilenmi di, trav-
ma görmemi komu dilere kompozit rezin
ve ortodontik tel kullanilarak yapilan splintler
yardimiyla balanarak, kirik segmentlerin sta-
bilizasyonu salanmalidir. Splintler en az 4 haf-
ta kullanilmali ve pulpa nekrozunun gelimesi
halinde kanal tedavisi balatilmalidir.
Yer Deöiùtirme
Yer deitirme yaralanma-
lari 4 tiptir: (1) Sarsilma: Di, ödem veya pe-
riodontal ligamentin enfl amasyonu nedeniyle
perküsyona hassastir, (2) Sublüksasyon: Di yer
deitirmemitir, ancak kendi soketi içinde ha-
reket eder, (3) Lüksasyon: Di, alveol soketinde
yer deitirmitir (intrüzyon, ekstrüzyon veya
laterale yer deitirme; ve (4) Avülsiyon: Di
soketinden tamamen çikmitir. Yer deitirme
yaralanmalarinda tedavinin amaci, periodon-
tal ligamentin di ve kemie reataçmaninin
salanmasidir. Bu amaçla yer deitirmi diin
redüksiyonu, yaralanmanin tipine bali olarak
diin 2-4 haft a arasinda splintle stabilizasyonu,
çevre yumuak dokularda iyi bir oral hijyen
salanmasi, klorheksidinli gargara kullanimi
ve iyileme periyodu boyunca diin çineme
fonksiyonundan uzak tutulmasi gerekir. Nor-
mal reataçman genellikle 3 haft a içinde gerçek-
leirken, pulpal canliliin prognozu travmadan
3 ay sonra belli olur. Pulpanin canlilii trav-
manin iddetine bali olarak deikenlik gös-
terebilir. ntrüzyon ve avülsiyonlar, kök kanal
tedavisi olasiliinin en yüksek olduu yaralan-
malardir. Zamaninda ve uygun bir tedavinin
yapilmasi ve en az bir yil boyunca düzenli takip
edilmesi halinde yer deitirme yaralanmalari-
nin prognozu iyidir. Alveol kiriklarinda birden
çok di, bir kemik segmenti ile yer deitirir ve
lokal anestezi altinda redüksiyonu takiben en
az 4 haft alik bir splint uygulamasi gerektirir.
Etkilenen dilerde pulpa nekrozu riski yüksek
olduundan, kök kanal tedavi gereksinimi ne-
redeyse kesindir.
Yaralanmi bir diin iyilemesi, periodontal
ligamentin çevresindeki kemie reataçmani ve
pulpal dokularda canliliin sürdürülebilmesine
balidir. Anormal reataçman, kök yüzeyinde
rezorpsiyon ve buna bali artmi di mobilite-
sine; takiben de ankiloza ve buna bali azalmi
mobiliteye neden olur. Bu anormal reataçman-
larin bazilari geri dönüümsüz olup, diin kay-
bi ile sonuçlanabilir. Di pulpasinin devitalizas-
yonu ve enfeksiyonu, klinik olarak renklenmi
di kronu, ari, airi mobilite ve/veya alveolar
apse oluumu ile kendini gösterebilir . Di pul-
pasi canliliini yitirirse, prognozu mükemmel
olan kök kanal tedavisi uygulanir .
Avülse daimi diler acilen reimplante edil-
melidir. Diin avülsiyon yerine total intrüzyon-
da olmasi veya bir bölümünün di soketi içinde
kalmasi olasiliini bertaraf etmek için radyog-
rafik inceleme yapilmalidir. Avülse süt dileri,
hem süt dii, hem de gelimekte olan daimi
diin enfeksiyon riskini önlemek amaciyla re-
implante edilmemelidir. Zaten çok küçük ço-
cuklarda reimplantasyon gibi kompleks bir te-
davi kontrendike olup; süt kesici dilerin kaybi
gelimekte olan di arki için kritik bir önem ta-
imaz. Avülse bir diin kaza yerinde reimplante
edilmesinde aaidaki protokol takip edilir:
1. Periodontal ligamente zarar vermemek
amaciyla, di sadece di kronundan tutulur
ve köke temas edilmez.
2. Di kontamine olmamisa, hafif parmak
basinci ile soketine yerletirilir. Kontamine
olmusa, reimplante etmeden önce serum
fizyolojikle veya akan musluk suyu altin-
da yikanmalidir. Reimplantasyon sirasin-
da bir dirençle karilailirsa veya çocukla
kooperasyon salanamiyorsa, dihekimine
ulaana dek di süt veya Hank'in dengeli
tuz çözeltisi (Save-A-Tooth Kiti, Phoenix-
Lazerus, Pottstown, PA, www.save-a-tooth.
com) içerisinde saklanmalidir. Alternatif
saklama solusyonlari serum fizyolojik ve
tükürüktür. Hasta koopere ise, dihekimi-
ne gidene dek dii yanak vestibülü içinde
tutabilir.
3. Replante edilmi diin stabilizasyonunu
salamak amaciyla hastanin di üzerine
yerletirilmi bir tamponu veya benzer
malzemeyi isirmasi salanabilir.
4. Hasta, acil splint uygulamasi için di heki-
mi bulunduran bir acil tip kliniine veya
dihekimine yönlendirilmelidir.
5. Hastaya antibiyotik reçete edilmeli ve teta-
noz aisi yönünden deerlendirilmelidir.
Reimplantasyon tamamlandiktan sonra di-
in stabilizasyonu ve kök kanal tedavisi gerek-
mektedir. Avülsiyonu takip eden ilk 30 dakika
içerisinde reimplante edilen veya uygun bir
transport sivisinda bekletilen dilerin prog-
nozu iyidir. Alveol diindaki süre 30 dakikayi
geçmi ve periodontal ligament kurumusa,
prognoz oldukça kötüdür. Bu dilerin %90'in-
dan fazlasi geri dönüümsüz olarak ankiloze
olur (kemikle birleir) ve gelimekte olan kom-
u dilerle ayni seviyede kalmayarak sonunda
çekilirler.
øEK¾L 375-6.
Maksiller saö santral kesici diùin
pulpay¿ içeren kron k¿r¿ö¿nda, k¿r¿k yüzeyinin mer-
kezine yak¿n k¿rm¿z¿ bölge (ok).
øEK¾L 375-8.
Labial yönde yer deöiùtirmiù bir
maksiller saö süt santral kesici (Üst resim). Mak-
siller sol santral ve lateral kesicilerin intrüsiv yer
deöiùtirmesi (Alt resim).
øEK¾L 375-9.
Mandibular daimi santral kesicile-
ri içeren bir dentoalveloar k¿r¿k.
øEK¾L 375-7.
Palatal yönde yer deöiùtirmiù bir
maksiller daimi sol santral kesici.