background image
485
Psikolojik ve Davran¿ùsal Tepkiler
vari bir görev gibidir. Aileler karar vermede
çounlukla dilandiklarindan ve çocuklarinin
evde ihtiyaci olan bakim hakkinda bilgiden
yoksun olduklarindan yakinmaktadir.
9
Toplum
hizmetleri çounlukla koordinasyonsuzdur,
araliklidir, parçalanmitir veya hiç yoktur.
10
Bu,
yetersiz finansmani olan ve federal olarak veya
devletin zorunlu hizmet vermesinin zorlatii
eitimli personel eksiklii olan, hem küçük kir-
sal toplumlarinda, hem de iç kisimlardaki e-
hirlerde özellikle dorudur. Sik bavuru ve bir-
çok tibbi hizmet gerektiren çocuklarda, siklikla
salik hizmeti arasindaki bölümlenmi sinirli
iletiim, mükerrer veya gereksiz inceleme ve
tedaviler olasi pahali tibbi hatalara ve ailelerde
dü kirikliina katkida bulunur. Aileler zama-
ninin çounu iten uzak geçirdiinden verim-
lilik kaybi ve kardelerin okul kayiplari yoluyla
toplumlar, tibbi olarak karmaik ve kirilgan
ÖSBOÇ'in yüksek salik bakim maliyetleri ile
büyük oranda etkilenmitir.
7,9,11
Aileler, salik hizmeti sunanlar, ve salik
bakimininda iyiletirmeyi arayan kurulular,
tibbi olarak karmaik ve kirilgan ÖSBOÇ'in
major sorununun kötü bakim koordinasyonu
olduunu tespit etmilerdir. Amerikan Pe-
diatri Akademisi ve dierlerinin savunduu
"Medical Home", ÖSBOÇ'in ihtiyaçlarinin
karilanmasinda ulailabilir, devamli, kapsam-
li, aile-merkezli, koordine, sevecen, ve kültürel
olarak etkili birinci basamak hekimi (BBH)
tarafindan verilen primer bakim hizmeti kav-
ramidir.
12
Bununla birlikte, az miktarda BBH'i
olaan dii tanilari, tedavileri, ve teknolojileri
kadar bir çok tibbi olmayan hizmetleri de olan
(örnein, eitim, ev dii bakim, ailenin destek-
lenmesi, sigorta) bu çocuklarin koordinasyo-
nunu kendileri yönetebilir. Pek çok BBH'nin
uzun ve sik hastane yatilarini yönetecek veya
tani ve tedaviyi üstlenen üçüncü basamak uz-
manlari ile rekabet edecek veya hakemlik yapa-
cak ne zamani veya uzmanlii vardir.
Birçok üçüncü basamak, tibbi olarak karma-
ik ve kirilgan ÖSBOÇ için bakim koordinas-
yonu salayan hastalik veya duruma özel prog-
ramlar gelitirmitir (örnein, diyabet prog-
ramlari, trakeostomi/ventilatör programlari).
Daha yakin zamanlarda, bozukluklari kesien
çoklu uzmanlik alanlarinda olan, tibbi olarak
karmaik ve kirilgan ÖSBOÇ'in ihtiyaçlarini
belirlemek için hastalik veya durumdan ba-
imsiz koordinasyon programlari gelitirilmi-
tir. Bazisi özel populasyonlar için bakim salar.
Dierleri airlikli olarak ayaktan bakim, veya
hastanede yatan hasta merkezli "kompleks ba-
kim hizmeti" sunar.
13
Son olarak, bazilari ya-
tan ve ayaktan hastalara yerel BBH'i ile ibirlii
içinde olan birkaç birleik program hizmeti
sunar.
7
Aslinda bu bakim koordinasyonu mo-
dellerinin hepsi hastane günlerinde azalma,
aile memnuniyetinde artma, ve onlarin prog-
ramina kaydolduktan sonra maliyette azalma
göstermitir fakat bu nüfusun standartlatiril-
mi tanimi olmadiindan bu modeller arasinda
sunulan hizmetin karilatirilmasi zordur.
8
Model ne olursa olsun, takim yaklaimi içe-
ren "Ev Home" kavrami, tibbi olarak karmaik
ve kirilgan ÖSBOÇ'in ihtiyaçlarinin karilan-
masinda anahtardir. Birinci basamak hekimi
özellikle çocuk üçüncü basamak hastanelerden
uzakta yaiyorsa, çocuun rutin ve akut baki-
mini salar. Üçüncü basamak programi özel
olabilen veya olmayan hastalik veya durumla-
rin bakim koordinasyonunu salar. Bu resmi
bir koordinasyon programi olabilir, veya belirli
çocuklara hizmet vermek için bir araya gelen-
lerin oluturduu özel bir grup olabilir. deal
olarak donanimli doktor, hemire, sosyal hiz-
met uzmani kadar, ulailabilen dier savunucu
ve bakim salayicilari içermelidir. Dier bakim
koordinasyon takimi üyeleri potansiyel olarak
aralikli fakat hayati rol oynar. Yakin ibirlii
ve iyi iliki, uzmana, gerekli kaynaklara ulai-
mi salar ve her bir takim üyesinin yükünü en
aza indirerek fayda salar.
14
Aile için nokta kii
Tablo 124-1.
Bak·m koordinasyonu ihtiyac·n· etkileyen faktörler
ÖSB¾OÇ: Özel saöl¿k bak¿m¿ ihtiyac¿ olan çocuklar; BBH; Birinci basamak hekimi.
Kaynak: Holly Colby'nin izniyle, RN MS, Müdür, Özel ihtiyaçlar müdürü, Wisconsin Çocuk Hastanesi.
Bak·m Koordinasyonunu
Etkileyen Faktörler
Bak·m Koordinasyonu Yoëunluëunun Derecesi
T·bbi
Karmaù¿kl¿k
K¿r¿lganl¿k
T·bbi olmayan
Aile
Konum
Sigorta
Düêük
< 3 organ sistemi
< 5 uzman
Hastal¿ö¿n tan¿s¿ ve seyrinin bilinmesi
BBH*nin akut bak¿m¿ saölayabilmesi
Kapsaml¿ üçüncü basamak koordinasyonu
< 4 acil servis viziti/y¿l
< 5 klinik vizit/y¿l
1 hastane viziti/y¿l
< 5 hastane günü/y¿l
¾ùlev geliùtiren teknolojiye baö¿ml¿
olmas¿
Düêük
Birçok ÖSB¾OÇ
Yetersiz evde bak¿m yard¿m¿
¾ngilizcenin k¿s¿tl¿ anlaù¿lmas¿
Kötü saöl¿k bak¿m¿ aray¿ù¿ davran¿ù¿
Taù¿ma için baùkalar¿na baö¿ml¿
Çocukluk çaö¿ geçiùleri (örneöin: okula gitme)
Üçüncü basamaktan 10-15 mil uzakl¿kta
Toplumda s¿n¿rl¿ kaynaklar
Sigorta tüm ihtiyaçlar¿ karù¿lamada yetersiz
Orta
3-5 organ sistemi
5-7 uzman
Hastal¿ö¿n tan¿s¿ ve seyrinin bilinmemesi
BBH*nin rutin bak¿m¿ saölayabilmesi
Hastal¿k/duruma özel koordinasyon
5-10 acil servis viziti/y¿l
5-10 klinik vizit/y¿l
2-3 hastane viziti/y¿l
5-10 hastane günü/y¿l
Beslenme için teknolojiye baö¿ml¿ olmas¿
Orta/yüksek
Ailede büyük saöl¿k problemleri varl¿ö¿
Evde bak¿m yard¿m¿ olmamas¿
¾ngilizcenin hiç anlaù¿lamamas¿
¾hmal veya suistimal
Taù¿ma mevcut deöil
Taù¿nma veya yetiùkinlik geçiùleri
Üçüncü basamaöa> 50 mil uzakl¿kta
Toplumda hiç kaynak yok
Sigorta yok
Yüksek
> 5 organ sistemi
> 7 uzman
Hastal¿ö¿n tan¿ ve seyrinin tart¿ùmal¿ olmas¿
BBH*nin ilgili olmamas¿
Üçüncü basamak koordinasyonunun olmamas¿
> 10 acil servis viziti/y¿l
> 10 klinik vizit/y¿l
> 3 hastane viziti/y¿l
> 10 hastane günü/y¿l
Yaùam¿n sürdürülmesi için teknolojiye baö¿ml¿
olmas¿