background image
518
KISIM 10: Transplantasyon
visi dönemlerinde belirgin olabilir.
Q ARAYA G¶REN
HASTALIKLARIN YÖNET¶M¶
Transplant sonrasinda pediatrik alicida araya
giren hastaliklar alicinin terapötik immünsup-
resyon düzeylerini idame ettirme yeteneini
olumsuz etkileyebilir ve rejeksiyon epizodla-
rini tetikleyebilir. Kusma ve ishal ile beraber
nonspesifik bir viral hastalik, belirgin dehid-
ratasyon ve subterapötik immünsupresyon
düzeyleri ile sonuçlanabilir. Yeterli oral alimi
olmayan hastalarda hidrasyon için intravenöz
sivilara ihtiyaç duyulabilir. Hastalia kari art-
mi nonspesifik immün yanit spesifik antido-
nör antikorlari veya hücresel yaniti da içerebi-
lecei için akut rejeksiyon epizodlari, geçirilen
enfeksiyon tarafindan tetiklenebilir. Bu hasta-
lik zamanlarinda transplant merkezi ile yakin
iletiim önemlidir ve özellikle iyilemenin uza-
dii zamanlarda hastalik esnasinda veya hasta-
lii takiben kisa süre içinde graft fonksiyonu
deerlendirilmelidir.
Q ¶LAÇ ETK¶LEé¶MLER¶
Transplant hastasindaki akut hastalii tedavi
ederken çeitli ilaç etkileimlerinin immün-
supresyonun serum düzeyleri üzerine etkisi-
nin olduu akilda tutulmalidir. Takrolimus ve
siklosporin baka pek çok ilaci da metabolize
eden sitokrom p450 enzim sistemi tarafindan
metabolize edilir. p450 tarafindan metaboli-
ze edilen bu ilaçlarin birlikte alimi ikinci aja-
nin enzim aktivitesini indükleme veya inhibe
etmesine bali olarak takrolimus metaboliz-
masinda artma veya azalmaya neden olabilir.
Takrolimus kan düzeyini artiran ilaçlar ara-
sinda kalsiyum kanal blokerleri, flukonazol ve
ketokonazol gibi antifungaller ve eritromisin
ve klaritromisin gibi makrolid antibiyotikler
bulunur. Metoklopromid ve simetidin de tak-
rolimus düzeylerini artirabilir. Takrolimus kan
düzeyinde azalma ile sonuçlanan artmi tak-
rolimus metabolizmasi fenitoin, fenobarbital
ve rifampin kullanimi ile görülür. Takrolimus
düzeyinin bu ajanlardan herhangi biri bala-
nirken ve de bir tedavi protokolüne baladiktan
sonra ölçülmesi terapötik immünsupresyon
dozunu salamak ve toksisiteden kaçinmak
için önemlidir. Greyfurt suyu da takrolimusun
p450 ile metabolizmasini inhibe eder ve çok
yüksek takrolimus ve siklosporin kan düzeyleri
ile ilikili olabilir.
Q AéILAMALAR
Solid organ transplantasyonu planlanan çocuk
ve adölesanlara yalarina uygun ailari trans-
plantasyondan önce yapilmalidir. Ailar genel-
likle transplantasyondan önce daha fazla im-
münojenik olacaktir. Canli virüs ailari trans-
plantasyondan 1 ay öncesine kadar yapilabilir
ancak transplantasyon sonrasi immünsupresif
ajan alan hastalara yapilmamalidir. Monovalan
kizamik (veya bulunamazsa, kizamik, kabaku-
lak, kizamikçik [KKK]) aisi 6 aylik kadar kü-
çük hastalara eer transplantasyon 12 ila 15 ay-
dan önce planlaniyorsa transplantasyon öncesi
yapilabilir. Eer mümkünse, transplant öncesi
hamile olmayan 9 ila 26 ya arasindaki bayan
transplant adaylarina HPV aisinin yapilmasi
önerilir.
Transplantasyon olan çocuklar, salam ço-
cuk bakiminda önerilen IPV, HiB, DTaP, Hep
B, pnömokok ve konjuge meningokok ve en-
dike polisakkarit ailari içeren rutin ailarini
olmaya devam etmelidir. Poliovirüse kari
korunma için inaktive poliovirüs aisi kullanil-
malidir. Genellikle bunlar immünsupresyonun
en aza düürüldüü ve ai yanitinin düzeldii
transplantasyonu takiben en az alti ay sonra-
sinda yapilir. Transplant sonrasi HPV uygula-
masi ile ilgili belirlenmi bir öneri yoktur ancak
transplant alicilarinda anogenital HPV ile ne-
oplazi riski belirgin olarak artmitir, bu neden-
le yakin bir zamanda önerilebilir.
Canli ailarin kullanimi biraz tartimalidir.
Yaanilan toplulukta kizamik, kabakulak veya
kizamikçik salgini ortaya çikmasi halinde du-
yarli solid organ transplanti alicilarina KKK
aisi düünülebilir. Eer bir transplant hastasi
kizamia maruz kalirsa, maruziyetten hemen
sonra acilen immünglobulin verilmelidir. Özel-
likle transplant sonrasi erken fazda olmayan ve
klinik olarak stabil olan seronegatif pediatrik
transplant alicilarinda suçiçei aisinin güvenli
olabileceine dair artan kanitlar vardir, ancak
olgu sunumlari ainin bütün posttransplant
hastalar için yeteri kadar güvenli olmadiini
belirtmektedir. Bu nedenle yaklaim merkezler
arasinda deiir. Bir aile üyesinden veya kapali
ortamda yüz yüze oyun esnasinda suçiçeine
maruz kalan transplant hastasina suçiçei im-
münglobulini verilmeli ve özellikle ate ortaya
çikmasi halinde yakindan izlenmelidir.
Bütün hastalarda transplanttan 1 yil veya
daha sonrasinda kizamik, kabakulak, kizamik-
çik ve suçiçei serum antikor konsantrasyon-
lari ölçülmelidir. Bir solid organ alicisi ile ayni
evde yaayan ve yakin temasta olanlara, duyarli
olmalari durumunda, yabanil tip virüsün im-
münsuprese çocua bulamasini önlemek için
KKK ve suçiçei aisi yapilmalidir. Oral poli-
ovirüs aisi, transplant alicilari ve onunla ayni
evde yaayan insanlar için kontrendikedir.
Transplantasyon sonrasi immünsupresif ilaç
alan hastalarda canli bakteri ailari (ör, BCG
ve Ty21a S typhi) kontrendikedir. Transplant
hastalarina influenza ailarinin yapilmasi tav-
siye edilmektedir ancak ai ile kazanilan koru-
manin genel populasyona göre düük olduu
görünmektedir.
19,20
KAYNAKLAR
Kaynaklar için DVD'ye bakiniz.
BÖLÜM 129
Böbrek
Transplantasyonu
Jodi M. Smith ve Ruth A. McDonald
Çeviri: Ümit øahiner
Pediatrik son-dönem böbrek hastalii kronik
diyaliz veya böbrek transplantasyonu ile ba-
arili bir ekilde yönetilebilir (bakiniz Kisim
477 ve 478). Transplantasyon kronik diyalize
kiyasla daha normal bir büyüme ve gelimeyi
saladiindan bugünlerde tercih edilen yakla-
im eklidir
1,2
. Fakat kronik immünsupresyon
gereksinimi çocuklari birçok komplikasyon
ve yan etkiye maruz birakmaktadir (bakiniz
Kisim 128). Bu nedenle tedavi stratejileri graft
yaamini salarken immünsupresyonu en aza
indirmeye veya ortadan kaldirmaya çaliir. Her
bir hastanin transplantasyonu için optimal za-
mani belirleyen hastanin yai, primer böbrek
hastalii, psiko-sosyal durumu, aile dinamikle-
ri, canli donör veya ölü allograft donör varlii,
optimal immünsupresif tedavi ve büyüme ve
gelimenin maksimize edilmesi gibi faktörler-
dir.
EP¾DEM¾YOLOJ¾
Q ALICI ÖZELL¶KLER¶
The North American Pediatric Renal Trials and
Cooperative Studies (NAPRTCS) (Kuzey Ame-
rika Pediatrik Böbrek Aratirmalari ve birlii
Çalimalari) transplant kayitlarina göre 18 ya
alti çocuklarda yapilan böbrek transplantasyo-
nu sayisi son 10 yilda sabit kalmi ve 674 ile 713
arasinda deimektedir
3
. Ortalama transplan-
tasyon yai 12.3 yildir ve vakalarin %5.3'ü 2 ya
altinda; %14.8'i 2-5 ya arasi, %33.3'ü 6-12 ya
arasinda; %38.8'i 13-17 ya arasinda ve %7.8'i
18-21 ya arasindadir. Böbrek transplantasyo-
nu yapilan hastalarin cinsiyet dailimi son 15
yilda yaklaik olarak sabit kalmitir ve %60'ini
erkekler oluturmaktadir. Beyaz irka mensup
alicilarin yüzdesi 1987'deki %72'lik yüksek