background image
1258
KISIM 18: Deri Hastal¿klar¿
deri bozukluu olan insanlarin %20-25'i ayni
zamanda atopiktir. FLG geni epidermal bari-
yer oluumu ve hidrasyon için gerekli olan fi-
laggrin adli bir proteini kodlamaktadir. Atopik
dermatitte filaggrinin rolü veya yokluu henüz
tam olarak anlailamamitir.
nfantil dönemde yüz, özellikle yanak
(
ekil 358-1
) bunun diinda ekstremitelerin
ekstensör yüzü tutulumu tipiktir, fakat skalp
ve gövde tutulumu da siktir. Daha büyük ço-
cuklarda atopik dermatit antekübital fossa ve
popliteal fossa gibi fleksural yüzeyleri tutar.
El bilek, ayak bilek ve el ve ayak dorsumlari
da siklikla tutulabilir. Bazen hastalik yaygin
ve iddetli olur. Özellikle Afrika ve Amerikali
hastalarda papüler varyanti görülebilir. Avuç
içi ve ayak tabanindaki deri çizgilerinin belir-
ginlemesi, göz altlarinda 2 veya 3 sira kiriik-
lik (dennie-morgan katlantilari), yüzün merke-
zinin korunmasi `headlight belirtisi' (göz alici
nokta), kulak lobu tabaninda küçük fissürler
gibi birçok ayrintili fizik muayene bulgulari
taniyi desteklemektedir. Yaygin kuruluk he-
men her zaman vardir. Atopik dermatiti taklit
edebilen dier primer deri hastaliklari seboreik
dermatit (özellikle infantlarda), skabies, aller-
jik kontakt dermatit, psoriazis, iktiyozlar, küta-
nöz lenfoma ve immünyetmezliklerdir. Atopik
dermatitte spesifik tani testi olmadii için ato-
pik dermatit tanisi klinik bir tanidir.
nfant ve çocuklarda tedavi bireyselleti-
rilmeli ve hastalik ciddiyetine göre yapilmali-
dir. Terapötik stratejileri hastayi tedavi etmek
ve hastalii önlemek eklinde ikiye ayirmak
gerekmektedir. Ebeveynler hastaliin öncelik-
le sebebini aydinlatmaya younlaacaktir. Bir
ya da birkaç çevresel faktör aydinlatilabilir ve
elimine edilirse tedavi salanabilir; ancak bu
çok mümkün olmamaktadir. Derinin kalitim-
sal olan duyarlilik durumundan çok kuru deri
(kserozis), isi, enfeksiyonlar, spesifik allerjen-
ler, topikal irritanlar ve/veya psikolojik durum
gibi birçok tetikleyici faktör sorumlu olabilir;
bunlar deiken derecelerde etkili olup özellik-
le alevlenmelere neden olurlar. Artirici faktör-
lerin eliminasyonu döküntünün kaybolmasini
salamamaktadir, çünkü dermatit kendi ken-
dini devam ettirmekte, ebediletirmektedir. Bu
nedenle yapilmasi gerekenin en önemlisi der-
matitin hem tedavisi hem de komplikasyonla-
rina yönelmektir.
En önemli korunma tedavisi deri kuru-
luunu azaltmaktir. Kuruluk emolyentlerin
(merhemler, krem ve özellikle losyonlara tercih
edilmeli), sik ve bol (2-3 kez/gün) kullanilmasi
ile ve alkali sabunlardan kaçinilmasi ile azaltila-
bilir. Günlük ilik (sicak deil) su banyosu deriyi
hidrate edebilir, kurutlari kaldirir ve hastalii
kötü yönde etkilemez. Banyoda nemlendirici
vücut temizleyicileri kullanilabilir ve nemlen-
dirici de banyo sonrasi hemen kullanilmalidir.
Nemlendiriciler atopik dermaititi kontrol etme-
de ilk seçenek ajanlardir ve steroidden kaçinil-
mi olur. Atopik dermatit kontrolü için kainti-
yi tetikleyen dier faktörlerden de örnein; sen-
tetik kiyafetler, isi, ter ve stresten uzaklamak
önemlidir. Birçok çocuk standart dermatolojik
tedaviye cevap verir ve çeitli yiyeceklerden ka-
çinma önlemlerine gerek duymaz.
Hastalik alevlenmelerinin kontrol altina
alinmasinda topikal kortikosteroidler ilk se-
çenek tedavidir. Birçok hastada atopik derma-
tit düük veya orta potent kortikosteroidlerle
kontrol altina alinabilir (
Tablo 358-1
). Günde
2 kez kullanim önerilir, fakat daha sik uygula-
manin daha etkin olduuna dair herhangi bir
kanit yoktur. Genel olarak etkin olan en hafif
steroid seçilmelidir. iddetli alevlenmelerde ve
tedaviye cevapsiz lezyonlarda, ortadan yüksek
potent steroide kadar seçim yapilabilir, sonra-
sinda da sadece fokal ve rezistan lezyonlar için
yüksek potent steroidler kullanilmalidir.
Merhemler daha iyi nemlendirici ve daha
yüksek potensleri nedeniyle genel olarak krem-
lere tercih edilir. Bu duruma ramen, bazi has-
talar merhem bazli ürünleri kaintiyi artirabil-
meleri nedeniyle tolere edemeyebilir. Uzun süre
potent kortikosteroid kullanimi lokal deri atro-
fisine yol açabilir, bu da epidermisin inceldiini
gösteren belirginlemi kan damarlari, telenji-
ektazi, paromen kaidi benzeri epidermal in-
celme eklinde transparan deri oluumuna yol
açar. Atrofi eer taninmazsa kalici stria oluu-
muna neden olabilir. Yan etkilerin en çok olabil-
dii bölgeler yüz ve kasiklar olduu için topikal
steroidler bu bölgelere dikkatli kullanilmalidir.
Sistemik etkiler ise kortikosteroidin potensi,
perkütan transportu, tedavi edilen rölatif alan
ve yüzey alan-vücut hacim oranina balidir. To-
pikal steroidlerin uygun kullaniminda önemli
yan etki (ör: hipotalamo-pitüiter adrenal aks
süpresyonu veya büyümesi) görülmez.
Atopik dermatitin tedavisinde 2. seçenek;
topikal kalsinörin inhibitörleri, takrolimus
(0.03 ve 0.1 merhem) ve pimekrolimus (%1
krem) tur. 2 ya üstü çocuklarda topikal takro-
limus 0. 03'lük formu ve pimekrolimus kulla-
nimi uygundur. Bu ajanlarin kullanimlarinin
uzun dönem yan etkilerine bakilirsa, her ne
kadar tam bir iliki gösterilememise de nadir
de olsa malignansi vakalari (ör: deri kanseri ve
lenfoma) bildirilmitir. Yine bu ajanlarin infant
ve küçük çocuklarda sistemik emilimini ince-
leyen ileriki çalimalar atopik dermatit tedavi-
sindeki rollerini daha iyi açiklayacaktir.
Kainti kontrolünde oral antihistaminler,
özellikle non-sedatize edici antihistaminler et-
kilidir. Tedaviye yanit vermeyen, örnein seröz
kurut ve foliküler püstül gösteren süperenfekte
olmu lezyonlarda oral antibiyotikler endike-
dir. Antibiyotik direnç riski nedeniyle profi-
laktik antibiyotik verilmesi önerilmemektedir.
Dilüe edilmi çamair suyu ile banyo yapmak
(bir küvet suya konulan %6 sodyum hipoklo-
rit solüsyonu ile, 1/4 veya ½ oranda) bakteriyel
kolonizasyonu ve sistemik antibiyotik ihtiyaci-
ni azaltir.
Sistemik kortikosteroid kullanimi hizli dü-
zelmeye neden olsa da, ilacin azaltilmasi veya
kesilmesi lezyonlarin iddetli bir ekilde yeni-
den olumasina neden olmaktadir. Bu prob-
lemden ve sistemik kortikosteroidlerin uzun
dönem kullanimdaki yan etkilerinden dolayi
atopik dermatit tedavisinde sistemik steroid
kullanimindan kaçinilmalidir. iddetli jenerali-
ze alevlenme gösteren birçok hasta 3-5 günlük
islak örtülerle yapilan youn topikal tedaviye
yanit verir. Bu tedavi etkilenen alanlara topikal
steroid uygulanmasi (tipik olarak triamsinolon
merhem %0.1) sonrasinda ilik su içinde islatil-
mi yumuak pamuklu kiyafetlerle bu alanlari
örtmek ve ardindan dia oklüzif plastik örtü
konulmasi eklindedir. Her bir örtü günde 3
kez, her seferinde 20-30 dakika duracak ekilde
uygulanmalidir. iddetli alevlenmelerde anti-
histaminler sedatif dozlarda verilmeli ve eer
sekonder bakteriyel, fungal veya viral enfeksi-
yon varsa tedavi edilmelidir. Evde tedavi uygu-
landiinda yanit alinamayan hastalar hastanede
siklikla ayni tedavi ile düzelmektedir.
Orta-iddetli hastalii olan daha büyük
yataki hastalar eer topikal tedavilere dirençli
iseler ultraviole tedavisi faydali olabilir. Fotote-
rapinin uzun dönem yan etkileri ise fotohasar
ve artmi deri kanseri riskidir.
Dier tedavilere yanit vermeyen iddetli
atopik dermatitte sistemik immünomodüla-
törler; siklosporin, azatiopürin ve mikofenolat
mofetil kullanilabilir. Çocuklarda bu ajanlarin
etkinlii ve güvenilirlii hakkinda sinirli çali-
ma mevcuttur. Bu ilaçlar kullanildiinda po-
tansiyel yan etkiler ve uzun dönem sekel riski
açisindan yakin takip gerektirir.
Atopik bireyler molluskum kontagiosum
ve herpes simpleks (ekzema herpetikum) ile
yaygin enfeksiyon açisindan risklidirler. Her-
petik ekzema (ekzema herpetikum) hem nor-
øEK¾L 358-1.
Atopik dermatitli bebeöin yüzün-
de tipik eritem ve kabuklanma.