background image
10
KISIM 1: Pediatride Temel Bilgiler
kin bir biçimde görüülüp önceliklendirilebil-
mesi için hekimin rehberlik etmesi gerekebilir.
"A ve B'yi konutuumuza emin olalim; C'yi
deerlendiremezsek telefonda konuabilir veya
baka bir görüme ayarlayabiliriz."
Q HASTANIN VE A¶LEN¶N BAKIé
AÇISINI ANLAMAK
Etkin iletiim, hastayi kendi dünya görüü çer-
çevesinde anlamayi gerektirir. Hastanin ve ai-
lesinin baki açisini anlamak, onlarin bireysel
kaygilarini, inançlarini ve tani ve tedavileriyle
ilgili beklentilerini anlamayi içerir ve ayni za-
manda çocuun geliimsel düzeyine de bali-
dir. Olmasi gereken hastanin ve ailesinin kültü-
rel ve etnik inançlarina saygili olmaktir.
Dört Alikanlik Modeli, hastanin baki açi-
sini ortaya çikarmak için üç beceri tanimlar:
Hastanin niteliklerini belirleme, hastanin ba-
kimla ilgili isteklerini belirleme ve hastanin
semptomlarinin hayati ve salii üzerindeki
etkilerini kefetme ve iyilik hali
32
. Kalamazoo
Ortak Karar Beyani, yaamsal olaylar, durum-
lar ve salii etkileyebilecek dier insanlarla
ilgili sorular sormayi ve hastanin fikirleri, duy-
gulari ve deerleriyle ilgili ifadelerine net ola-
rak cevap vermeyi aratirir (
Tablo 3-3
).
Hastanin ve ailesinin hikayesini dinleyin,
asil endielerini belirleyin ve hastalik nedenleri
ve olasi tedavileri kavrayilarini deerlendirin.
"Çocuunuzun hastaliiyla ilgili, sizi en çok
endielendiren nedir?" "Sizce bu soruna ne ne-
den oldu?"
Hastalik ve tedaviyle ilgili beklentileri açi-
a çikarin. Hastanin ve ailesinin ne istediini
bulun: "Nasil yardim edebileceimi umuyor-
sunuz?" Onlarin fiziksel, duygusal ve sosyal iyi
olma hallerini deerlendirerek, hastaliin hasta
ve ailesi üzerindeki etkisini ortaya çikarin. Ço-
cuun hastaliini nasil deneyimliyorlar? Has-
tanin ve ebeveynlerinin ifade ettii düünce
ve duygulara net yanitlar verin. ".... hakkinda
endielenmi görünüyorsunuz."
Küçük çocuklar bile sorulari ve yorumlariy-
la, kendi kaygi ve baki açilarina dair ipuçlari
verirler.
Üç yaindaki bir çocuun salam çocuk
deerlendirmesinden sonra Sarah'in annesi,
Sarah'in 9/11 terorist saldirisindan beri endieli
ve kaygili göründüünü paylati. Konumaya
devam ettik. Sarah'in göz seviyesine gelecek e-
kilde diz çöktüm ve ona "Annen güvende, baban
güvende ve sen güvendesin." dedim. Bana ilgili,
irilemi gözlerle bakti ve ben iletiim kurduu-
mu biliyordum. Airbali bir ciddiyetle, yavaça
azindan lolipopunu çikardi ve belirgin bir
vurguyla "Yavru kedim de" dedi. "Evet,
yavru kedin de güvende."
42
Q EMPAT¶ VE éEFKAT
GÖSTERME
Empati çocua ve aileye onaylanmi ve anla-
ilmi olduunu hissettirir. Kanita dayali çali-
malar, salik hizmetlerinde empatinin pozitif
deeri olduunu destekler ve hekimin özen
ve empatisiyle, bakimin etkinlik ve uygun-
luunun ilikili olduunu öne sürer. Empati
kurmak, tanisal keskinlii ve hasta uyumunu
artirdii gibi zamanin etkin kullanilmasini da
salar.
43,44
Empatinin ayni zamanda hem has-
ta
45
hem de hekim
46
memnuniyetini artirdii
gösterilmitir.
Empati kurmak, hekimin, hastalarin duygu
ve deneyimlerini deerlendirip sonra anlaildi-
ini onlara hissettirecek ekilde cevap verme-
sini gerektirir. Empatik iletiimin büyük kismi
karmaiktir ve özellikle sözsüz elementleri
açisindan kültürel farkliliklara meyillidir. Bu
kariilik nedeniyle; hekimin tani ve tedavisiyle
ilgili karmaik bilgileri organize etme bilisel
süreciyle; hastanin da akinlik, endie ve tib-
bi görümelerle ilgili önceden edinilmi sosyal
kurallarla zihni megulse, empati kaybolabi-
lir.
34
Çok çeitli durumlarda ve karmaik tibbi
görüme durumlarinda empatinin kurulabil-
mesi; iletiime, geri bildirimlerin dinlenmesine
ve pratiin devam etmesine özen gösterilmesi-
ni gerektirir.
Kullandiimiz kelimeler, hastanin ipuçlari-
ni farketmede ve hastanin duygularini ortaya
çikarip onlara cevap vermede bize yardimci
olur.
47
Söylediklerimiz empatik tartimalarin
ilerlemesine, kaçirilmasina veya sonlandiril-
masina neden olabilir.
48
Temel empatik beceri-
lerle ilgili pratik yaparak hekim, iliki kurmaya
ve engellere ramen empatik kalmaya devam
edebilir. Empatik iletiimi destekleyecek stra-
tejik araçlara sahip olmak hekimin etkinliini
artirir. Duygulari ele almak ve empati kurmak
için kullanilacak kelime ve stratejiler
Tablo
3-5
'te sunulmutur.
Q GÖRÜéMEN¶N SONUNDA
DE´ERLEND¶RME
Görümenin sonunda deerlendirme; bilgiyi
paylamayi, eitim salamayi, çocuik ve aile bi-
reyleriyle ortaklik kurmayi, seçim ve kararlara
istedikleri ölçüde onlari da dahil etmeyi içerir.
Hekim ayni zamanda özetleyerek, takip planini
Tablo 3-5.
Duygular· Ele Almay· Kolaylaêt·rma ve Empati Kurma Stratejileri
Strateji
Duygular· aç·ëa
ç·kar·n
Çocuëun ve
ebeveynlerinin
duygular·na
cevap verin
¶çeriëi yans·t·n
ve çocuk ve
ebeveynleriyle
birlikte kontrol
edin
Kullan·lacak ¶çerik ve Kelimeler
Çocuöun veya ebeveyninin duygular¿ ortaya ç¿kt¿ö¿nda bunu farkedin fakat kelimelerle
ifade etmeyin. Çocuk muayene masas¿n¿n arkas¿na saklanabilir veya bir
ebeveynine sar¿labilir. Ebeveynlerden biri dikkati daö¿lm¿ù ve kuùkulu görünebilir.
¾fade edilmemiù duygular¿n ortaya ç¿kmas¿n¿ saölay¿n. Çocuk için sorabileceöimiz
sorular: "Endiùeli misin?" "øu anda nas¿ls¿n?" "Baùka bir ùey var m¿?"
Ebeveyn için sorabileceöimiz sorular: "Sizi en çok endiùelendiren nedir?" "Bu sizin için
nas¿l oldu?" "Daha fazla aç¿klayabilir misiniz?" veya "Kuùkulu görünüyorsunuz."
Duygular¿ kabul ettiöinizi ve anlad¿ö¿n¿z¿ net olarak belirtin. "Bu nedenle endiùeli
görünüyorsunuz; pek çok ùey geçirmiùsiniz."
Çocuöun üzüntü veya hayal k¿r¿kl¿ö¿ ifadelerini kabul edin. Aölamak genelde
rahatlat¿c¿d¿r ve çocuöa yard¿mc¿ olabilir. Çocuöun duygular¿n¿ baùka yöne çekmek-
ten veya göùyaùlar¿na aù¿r¿ tepki vermekten kaç¿n¿n. Öfke nöbetlerine ald¿rmay¿n.
"Bunun sizi rahats¿z ettiöini görebiliyorum."
"Bu gerçekten kulaöa zor geliyor."
".... hissedebilirsiniz gibi görünüyor."
"Bununla gurur duyuyor olmal¿s¿n¿z. Bu çok iyi!"
"Gerçekten cesursun. Aferin sana!"
"Aölamanda sorun yok. Kimse sana bir ùey yapmayacak."
"Sana herhangi bir ùekilde yard¿m etmek için burday¿m."
"Bu olduöunda çoöu insan boöuluyormuù gibi hisseder."
"Çocuöunuz ve siz bütün gece uyan¿k kalm¿ù olmal¿s¿n¿z. Yorgun olduöunuzu tahmin
ediyorum."
"Kulaöa .... düùünüyorsunuz gibi geliyor." "Bir ùeyi atlad¿m m¿?"
"....ne olduöunu anl¿yorum. Doöru anlam¿ù m¿y¿m?"
"Benimle paylaùt¿ö¿n¿z ùeyleri anlad¿ö¿ma emin olmak istiyorum."
"¾öne yap¿lmas¿ konusunda endiùeli misin?"
"Üzgün (veya mutsuz, kuùkulu, vb) görünüyorsun."
Rider EA. Communication and relationships with children and parents In: Novack, DH, Clark W, Saizow R, Daetwyler C, eds.
Doc.com: an interactive learning resource for healthcare communication. 2006 ve Coulehan JL, Platt FW, Egener B, et
al. `Let me see if I have this right ....': words to help build empathy. Ann Intern Med. 2001;135:221-227'den uyarlanm¿ùt¿r.
http://webcampus.drexelmed.edu/doccom/user/adresinde bulunabilir. ¾zinle 9 øubat 2008'de kullan¿lm¿ùt¿r.