de¤iflim göstermektedir. Giriflimsel radyolojiyi, vasküler ve
nonvasküler giriflimsel radyoloji olarak s>n>flamak yap>lan ifl-
lemlerin anlafl>labilirli¤ini kolaylaflt>rd>¤> gibi radyologlar aç>-
s>ndan da pratik uygulamada baz> yararlar sa¤lamaktad>r. Bu-
gün perkütan yoldan yap>lan endovasküler ve non-vasküler
ifllemler, en basit cerrahi ifllemlerden bafllanarak çok ciddi
multidisipliner yaklafl>m gerektiren kompleks cerrahi
giriflimlerin yap>ld>¤> hastahanelerin vazgeçilmez bir bütünle-
yicisi olarak görülmektedir. Bu bütünleyici özelli¤i; görüntü-
leme yöntemlerinin avantajlar>ndan faydalanmak kayd>yla;
baz> durumlarda daha az invazif bir alternatif olarak (apse
drenaj> gibi) baz> durumlarda tedaviyi bütünleyici bir yöntem
olarak (portal ven embolizasyonu ile karaci¤er sol lob aug-
mentasyonu gibi) bazen de cerrahi sonras> oluflabilen kompli-
kasyonlar>n tedavisinde (transplant sonras> giriflimler gibi) or-
taya ç>kmaktad>r.
yografi yöntemleriyle damar sistemine girifl sa¤land>ktan son-
ra hastadaki patoloji ve bu patoloji alt>nda yatan vasküler bo-
zuklu¤a yönelik de¤iflik tedavi edici ifllemleri içerir (1). Bir
vasküler radyolog taraf>ndan baflar> ile uygulanabilen endo-
vasküler giriflimsel teknikler; genel bafll>k olarak damar> açma-
ya veya t>kamaya yönelik ifllemlerdir.
men t>kal> olmas> (oklüzyon) veya bir p>ht> ile damar içerisin-
deki kan ak>m>n>n engellenmesi (embolizasyon) say>labilir.
s>ras>ndaki kanamay> en aza indirebilece¤i gibi, cerrahi ifllem
aç>s>ndan da kolayl>k sa¤layacakt>r. Baz> durumlarda ise cerra-
hi olarak tedavi edilemeyecek bir tümörün embolizasyonu,
primer tedavi edici yöntem olarak kullan>labilir. Bu teknikler,
anevrizmalar>n, arteriyovenöz malformasyon ve fistüllerin, te-
davisinde de kullan>lmaktad>r.
menin son y>llardaki art>fl> ile paraleldir. Bu teknolojik geliflim
yaln>zca bilgisayar teknolojisinin görüntüleme cihazlar>ndaki
yans>mas> olmay>p ayn> zamanda kateter, k>lavuz tel, anjiyop-
lasti balonlar> ve embolizan (t>kay>c>) partiküller ve "koiller"
gibi kullan>lan malzemelerdeki geliflmeye de ba¤l>d>r.
siyal kateterlerle ve 1976'da Gruntzig'in balonlu kateterler ile
damar dilatasyon tekniklerini gelifltirmesi ile bafllayan vaskü-
ler giriflimsel radyoloji, günümüzde birçok hastal>ktaki tedavi
yaklafl>m>n> büyük ölçüde etkilemifl, baz>lar>n> ise tamamen
de¤ifltirmifltir (1-3). T>bb>n ve radyolojinin bu yeni alan> tek-
nolojiye son derecede ba¤>ml>d>r. Bu iflle u¤raflan radyologla-
r>n deneyim ve beceri art>fl>, kullan>lan malzemelerdeki tekno-
lojik geliflme ile paralel gitmektedir (4).
hastal>klar>n tedavisidir. Bilindi¤i gibi vasküler t>kay>c> lez-
yonlarda yerleflmifl cerrahi teknikler (endarterektomi, anji-
yoplasti ve by-pass gibi) vard>r. 1960'l> y>llarda ilk kez Dotter,
halen kullan>lmakta olan teknoloji ile karfl>laflt>r>ld>¤>nda çok
ilkel olan Dotter tekni¤ini ortaya atm>flt>r. Bu teknikte geliflti-
rilmifl olan koaksiyel kateter sistemleri kullan>larak t>kay>c>
vasküler lezyonlar>n de¤iflik kal>nl>ktaki kateterler arac>l>¤> ile
do¤rudan dilatasyonu yap>lmaktayd>. Bundan k>sa bir süre
sonra Grüntzig ilk anjiyoplasti balonunu gelifltirdi ve bugün
de halen yayg>n olarak kullan>lan perkütan translüminal anji-
yoplasti (PTA) tekni¤i do¤du. Bu teknikte stenotik olan da-
mar lezyonu içerisinden endovasküler olarak geçildikten son-
ra, darl>k olan bölgede balon fliflirilmesi ile normal damar lü-
meni çap>n>n tekrar sa¤lanmas> amaçlanmaktad>r. Bu bafllan-
g>çtan sonraki h>zl> teknolojik geliflme ile perkütan vasküler
rekanalizasyon bugünkü konumuna gelmifl ve halen h>zla ge-
liflmeye devam etmektedir. Bugün kullan>lmakta olan belli
bafll> teknikler; perkütan translüminal anjiyoplasti, perkütan
endarterektomi veya aterektomi, vasküler stentleme, perkütan
greftleme veya by-pass (stent-greftler) ve akut arteriyel t>kan-
malarda lokal trombolitik tedavi olarak say>labilir (1-4).
S>kl>kla ana femoral arter, daha az olarak aksiller, brakiyal ve
popliteal arterler yolu ile arteriyel daralma olan bölgeye çeflit-
li k>lavuz tel ve kateter manipulasyonlar> ile ulafl>larak darl>k
Radyoloji