m>flt>r. Bunlar>n en önemlilerinden biri de laparoskopik cerra-
hidir. Laparoskopik cerrahi ile yeni bir ça¤ bafllam>flt>r. Geç-
miflte kar>n içi bir ameliyat> yapman>n tek yolu planlanan iflle-
me göre uzunlu¤u 40-50 cm `ye kadar ulaflabilen kesiler yap-
makt>. Laparoskopik giriflimler uygulanmaya bafllay>nca ayn>
ifllem bir videolaparoskopi sistemi kullan>larak, çaplar> 0.5-1.5
cm aras>nda de¤iflen kesilerden yap>lmaya bafllanm>flt>r.
laparoskopi, geleneksel cerrahiye gore daha az doku travmas>,
daha az a¤r>, hastanede daha k>sa süreli yat>fl, normal hayata
daha çabuk dönüfl, mükemmel estetik gibi avantajlar> nede-
niyle h>zla yayg>nlaflm>flt>r.
miden birkaç y>l sonra yap>lm>flt>r. Ancak laparoskopinin ko-
lorektal cerrahide yayg>nlaflmas> laparoskopinin girdi¤i di¤er
alanlara göre daha yavafl olmufltur (1). Bunun üç ana nedeni
vard>r: Laparoskopik tekni¤in gelifltirilme gereksinimi, tekno-
lojik destek gereksinimi, ö¤renme süresi.
lorektal cerrahide yöntem aray>fllar> uzun bir döneme yay>l-
m>flt>r.
p>lm>flt>r. Sonras>nda farkl> yöntemler ard> ard>na yay>nlan-
m>flt>r (2).
edildikten ya da damarlar> içerde ba¤land>ktan sonra küçük
bir insizyondan kar>n d>fl>na al>narak, rezeksiyon ve anasto-
moz ifllemi kar>n d>fl>nda yap>lmaktayd>. Bu tür laparoskopi-
geleneksel aç>k cerrahi kar>fl>m> ifllemler bafllang>ç y>llar>nda
laparoskopik cerrahi ile geleneksel cerrahiyi karfl>laflt>ran çal>fl-
malarda laparoskopik cerrahiyi -özellikle de kanser hastala-
r>nda- çok kötü bir flekilde temsil etmifltir. Kal>n ba¤>rsak kan-
seri için yap>lan ilk laparoskopik kolektomiden iki y>l sonra
1993 y>l>nda ilk trokar yeri metastaz> bildirilmifl, 1994 y>l>nda
port yeri metastaz oran>n>n %21'lere ulaflabildi¤i rapor edil-
mifltir. Bu yüksek oran, laparoskopinin rezektabl kanser has-
talar>ndaki kullan>m> konusunda ciddi kayg>lara yol açm>flt>r.
En az>ndan bir dönem için cerrahlar>n laparoskopik kolorek-
tal cerrahiye daha temkinli yaklaflmas>na yol açm>flt>r. Ancak
sonraki y>llarda laparoskopik teknik h>zla geliflmifl ve yeni ça-
r>nda da güvenle yap>labilece¤i (yeterli cerrahi s>n>rlar ve len-
fadenektomi, benzer nüks ve sa¤kal>m oranlar>) gösterilmifltir
(1,3-9). Bugün laparoskopik kolorektal cerrahide hemen her-
fley kar>n içinde gerçeklefltirilmektedir (10). Ama bu aflamaya
gelmek yukar>da da belirtildi¤i gibi uzun bir süre gerektirmifl-
tir.
tomoz aflamas>nda birçok sorunla karfl>lafl>lm>flt>r. Zamanla
teknolojinin geliflimi bu ifllemlerin daha kolay ve güvenle ya-
p>lmas>na olanak sa¤lam>flt>r. Bu geliflmeler; rezeksiyon s>ra-
s>nda barsak damarlar>n güvenle kesilmesi için yeni enerji
kaynaklar>n>n (ultracision, ligasure, gibi) veya endokliplerin
gelifltirilmesi, barsak rezeksiyonu için endoskopik staplerlerin
gelifltirilmesi, rezeke edilen spesimenin kar>n d>fl>na al>nmas>
s>ras>nda enfeksiyon, tümör implantasyonu gibi sorunlar> or-
tadan kald>racak aletlerin gelifltilmesidir (spesimen torbalar>,
yara koruyucular, gibi) (fiekil 1).
belirli bir ö¤renme e¤risine gereksinim göstermesi laparos-
kopik kolorektal cerrahinin yavafl ilerlemesine neden olmufl-
tur.
Kolorektal Cerrahi