background image
AKC
Geliflim ve Anatomi
3 haftal>k (4mm boyutlar>nda) olan embriyoda primitif ön-
barsaktan (foregut) ç>kan ve faringeal pofllardan hemen kau-
dalde yer alan bir cepleflme görülür. Bu yap> sa¤ ve sol primi-
tif bronflial tomurcuklara ayr>l>r. Daha sonraki iki hafta içinde
dallanmalar artarak sa¤da on, solda sekiz segmental tüp olu-
flur. Bu her iki akci¤erde lobar geliflmenin devam edece¤ini
gösteren erken bir iflarettir. Epitelyal tüplerin ilerleyen dallan-
mas> zengin bir bronflial, alveolar duktus ve alveolar kese ar-
borizasyonuyla sonuçlan>r. Geliflmenin sonunda, üç yüz mil-
yon alveol kesesinin olufltu¤u tahmin edilmektedir. Yap>sal ol-
gunlaflma cereyan ederken histolojik farkl>laflmada oluflur, fe-
tal hayat>n ilk dört ay>ndaki terminal tomurcuklar> döfleyen
küboidal epitel yap>s> do¤umdaki yass> epitele dönüflür. Boy-
den ve Tomsoff süt çocuklar>nda, adölesanlarda ve yetiflkin-
lerde yirmi üç ile yirmi yedi dallanma oluflumunu göstererek
akci¤erde geliflimin ve ana yap>n>n do¤umda tamamland>¤>n>
söyleyen görüflü desteklemifltir. Akci¤erler büyürken lateralle-
rindeki plevral boflluklara do¤ru ç>k>nt>lar yaparlar bu da, dor-
sal mezenterin geliflmekte olan mediastinal yap>lar> tamamen
sarmas>n> mümkün k>lar. Aortik arkuslar>n en kaudali olan al-
t>nc> arkus pulmoner arterleri oluflturur. Soldaki alt>nc> aortik
arkus duktus arteriosus olarak kal>r. O dönemde var olan uni-
loküler atrium, vasküler tomurcuklanmalar yaparak akci¤er
mezenkiminde geliflmekte olan kapiller damarsal yap>larla
birleflerek pulmoner venleri oluflturur.
Her ne kadar do¤umdan sonra solunum ünitelerinin say>-
s> artm>yorsa da aç>kça görülmektedir ki yenido¤an>n akci¤eri
yap>sal olarak immatürdür. Alveollerin yerine akci¤erlerde
ilerde alveolar duktuslara ve alveolar keselere ayr>flacak olan
primitif hava kesecikleri vard>r. Alveoller d>fla do¤ru kesecik-
ler oluflturarak ve odac>klara ayr>flarak geliflirler. Olgunlaflma-
lar> hayat>n ilk sekiz y>l> boyunca devam eder.
Lenfatik Drenaj
Her akci¤erin visseral plevras>n>n alt>nda, interlobüler sep-
tumlarda ve bronfl submukozas>nda ve perivasküler ve perib-
ronflial ba¤ dokusunda oldukça bol lenfatik damar vard>r. Ak-
ci¤erleri drene eden lenf nodlar> iki büyük gruba ayr>l>r: Pul-
moner lenf nodlar> ve mediastinal nodlar. Bunlara s>ras>yla N1
ve N2 ismi, American Joint Committee Tumor - Nodal Invol-
vement - Metastasis (TNM) taraf>ndan akci¤er kanserinin ev-
relerini adland>rmak üzere verilmifltir. Internationale Associ-
ation for the Lung Cancer (IASLC), yeni bir TNM evreleme
sistemi projesi bafllatarak 1990-2000 y>llar> aras>nda tüm dün-
ya ve Washington/Seattle Kanser Araflt>rma ve Bioistatik Ofisi
(CRAB) verilerini kullanarak 100.869 hasta analizini sa¤lad>.
Sonuç olarak akci¤er kanseri için yeni bir TNM evreleme sis-
temi ile lenf nodu haritas> ortaya ç>kt>. Buna göre pulmoner
lenf nodlar> flunlardan oluflur (fiekil 1):
(1)
r>n ayr>ld>¤> noktalarda veya pulmoner arterlerin dallan-
ma noktalar>nda (bifürkasyonlar>nda) bulunurlar.
(2) Lobar nodlar; üst, orta ve alt loblar>n bronfllar>na paralel
yer al>rlar.
(3) n lobar bronfllara ayr>ld>¤>
noktalarda yer al>rlar.
(4) Hiler nodlar, ana bronfllara paralel yer al>rlar.
her iki taraftaki interlobar fissürün
derinliklerinde yer al>rlar. Bunlar>n özel cerrahi önemi vard>r.
Bu lenf nodlar> her iki akci¤er için birer lenfatik "suction"
pompas> (sump) gibi çal>fl>rlar ve bunlara Borrie lenfatik
sumplar> denir (fiekil 2). Bu tan>mlama akci¤erde her pulmo-
ner lobun kendisine denk gelen lenf nodülüne drene olmas>n-
dan kaynaklan>r. Sa¤ akci¤erde, lenfatik sump'>n nodlar>
bronchus intermedius seviyesinde yer al>r. Soldaki lenfatik
sump interlobar fissür içinde kalm>flt>r. Lenf nodlar> lingula ve
alt lob bronfllar> aras>ndaki aç> içinde yer al>rlar ve pulmoner
arter dallar>na paralel seyrederler.
Mediastinal lenf nodlar> dört ana gruptan oluflur:
(1) Anterior mediastinal
(2) Posterior mediastinal
(3) Trakeobronflial
(4) Paratrakeal
Anterior mediastinal nodlar perikardiumun üst yüzeyi ve
frenik sinir taraf>ndan s>n>rlan>r, ligamentum arteriosum ve
sol innominate ven ile yak>n bir komfluluk gösterirler. Her iki
yandaki inferior pulmoner ligament içerisinde, posterior me-
diastinal grubun önemli bir k>sm>n> oluflturan paraözofageal
lenf nodlar> bulunur. Di¤er bir paraözofageal lenf nodu grubu
ise azygos veninin arkusunun bulundu¤u bölgede özofagus ve
trakea aras>nda yer alabilirler.
Trakeabronflial lenf nodlar> trakean>n bifürkasyonu çevre-
sinde yer alan üç alt gruptan oluflurlar. Bunlar aras>nda subka-
rinal nodlar, trakea ve ana bronfl aras>ndaki genifl aç>da yer
2485
239
BÖLÜM
Akci¤er Cerrahi
Hastal>klar>
Dr. R>za Do¤an