background image
Spinal dar kanal, spinal kanal ve sinir kökü kanallar>n>n darl>-
¤>n> tan>mlamak için kullan>l>r. Spinal dar kanal, kemik ve/ve-
ya yumuflak dokulardaki konjenital veya kazan>lm>fl (geliflim-
sel, dejeneratif, travmatik, iatrojenik v.b) olaylar sunucu orta-
ya ç>kar. Dejeneratif spinal dar kanal veya daha s>k kullan>lan
ad>yla spondiloz ise yafllanman>n omurgadaki bir yans>mas>-
d>r ve dar kanala yol açan di¤er etyolojik nedene göre çok da-
ha fazla görülür (21,50,55,56,62).
S>n>flama
Spinal dar kanal s>n>fland>rmas> Tablo 1'de verilmifltir (60):
Anatomi
Spinal kanal foramen magnum'dan L1 vertebra seviyesine ka-
dar omurili¤i, L2 vertebradan itibaren kauda ekuina liflerini
çevreler. Spinal kanal>n ön-arka çap> servikal 3-7 vertebralar
aras>nda 17±5 mm'dir. Torakal bölgede ortalama 12-
14mm'lik bir çapa sahip olan spinal kanal, lomber bölgede ge-
niflleyerek 20±5 mm'lik çapa ulafl>r. Aksiyel kesitlerde spinal
kanal>n s>n>rlar> kesitin geçti¤i yere göre de¤iflir. Omurgan>n
ortas>ndan geçen bir kesitte kanal>n anterior s>n>r>n> omurga-
n>n gövdesi, lateral s>n>rlar>n> pediküller ve posterior s>n>r>n>-
da lamina oluflturur. Konjenital spinal dar kanalda tipik ola-
rak pediküller k>sad>r ve kanal>n en çok bu bölgesinde darl>k
görülür. kanal>n anterior s>n>r>n> anulus fibrozus, lateral s>n>rlar>n> fa-
set eklemleri ve bunlar>n kapsülleri, posterior s>n>r> ise liga-
mentum flavum oluflturur. Dejeneratif dar kanallarda da ka-
nal>n en dar k>sm> buradad>r. Spinal kanal>n çap> özellikle spi-
nal dar kanall> hastalarda dinamik ve postural faktörlerden de
etkilenir. ile nukleus pulposus yüksek miktarlarda su içeren yap>lard>r.
Bir genç eriflkin nukleus pulposusundaki su oran> %80'dir.
Anulus fibrosus lifleri ile çevrili olan nukleus pulposus, aksiyel
yükleri anulus liflerine ileterek onlar> gerilme kuvvetine çevi-
rir ve bu kuvvetlerin bir k>sm>n>n anulusun esnek liflerinde
absorbe olmas>n> bir k>sm>n>nda vertebra son plaklar>na iletil-
mesini sa¤lar. p su kaybetti¤i zaman
yüksekli¤i azal>r ve aksiyel yüklerin da¤>l>m>nda dengeler bo-
zulmaya bafllar. Buna ba¤l> olarak faset eklemleri ve kapsülle-
rine daha fazla yüklenme olur ve faset eklemleri ile ba¤lar>nda
hipertrofi geliflir.
Patogenez
Spinal stenoz, 40 yafl sonras>nda görülmeye bafllar ve 50 yafl
üzerindeki kiflilerin direkt grafilerinde %50 oran>na, 65 yafl
sonras>nda ise %85 gibi yüksek oranlara ulafl>r (25,43). Spon-
diloz gelifliminde genetik faktörler, travma (-tek, büyük veya
tekrarlayan küçük) veya romatoid artrit etken olarak buluna-
bilece¤i gibi hiçbir etken olmadan da yafl>n ilerlemesi ile bir-
likte dejeneratif de¤ifliklikler geliflebilir. Servikal veya lomber
bölgenin spinal dar kanalu mekanizma olarak benzese de ana-
tomik farkl>l>klar nedeniyle ayr> bafll>klar fleklinde incelene-
cektir.
Servikal Spinal Dar kanal Patogenezi:
Intervertebral disk
ve çevresinde yafllanma sürecinin bafllamas> ile intervertebral
diskler dejenere olur, intervertebral aral>k daralmaya bafllar,
vertebra gövde uçlar>nda reaktif hiperostoz-osteofitler gelifl-
meye bafllar ve gövde çap> artar. Unkovertebral eklemlerde, fa-
set eklemleri ve ligamentum flavumda da dejeneratif de¤iflik-
likler görülür ve hipertrofi geliflir. Spinal kanal, sinir kökü ka-
nal> ve intervertebral foramen çevresindeki kemik ve ba¤ do-
kusu kal>nlaflmas> ile orta hatta santral stenoza, laterallerde la-
teral stenoza yol açar. Kanal içerisinde normal ekstradural ya¤
dokusu yerini fibröz yap>ya b>rak>r. Olaya protrude ve kalsifi-
ye olmufl disk hernileri de eklenerek darl>¤>n artmas>na yol
2780
252
BÖLÜM
Spinal Dar Kanal
Dr. Atilla Akbay, Dr. Gökhan Bozkurt, Dr. Selçuk Palao¤lu
TABLO 1.
Spinal Dar Kanal S>n>fland>rmas> (60)
I.
Konjenital
a. b. Akondroplastik
II. Kazan>lm>fl
a. Dejeneratif
i. Santral kanal stenozu
ii. Lateral reses ve sinir kökü kanal> stenozu
iii. Dejeneratif spondilolistezis
iv. Dejeneratif skolyoz
b. Konjenital stenoz üzerine oluflmufl dejeneratif stenoz
c.
i. Postlaminektomi stenozu
ii. Post-füzyon stenozu
d. Spondilolitik (e. Travmatik stenoz
f. Di¤erler nedenlere ba¤l> stenozlar
i. Paget hastal>¤>
ii. Klorosis
iii. DISH sendromu
iv. Oksalozis
v. Psödogut hastal>¤>