background image
Primer aldosteronizm, normal elektrolit homeostazisi için ge-
reken aldosterondan çok daha fazla sal>n>m> ile seyreden, ilk
kez Conn taraf>ndan tan>mlanm>fl bir adrenal korteks hastal>-
¤>d>r. Temel olarak hipertansiyon ve hipokalemi ile karakteri-
ze bu hastal>k hipertansiyonun tedavi edilebilen bir türü flek-
linde de tan>mlanabilir. mland>¤>nda "adrenal ade-
nom" tek neden olarak görülmüfl ve cerrahi tedavinin hiper-
tansiyon ve hipokalemiyi düzeltece¤i düflünülmüfltür (1). Bu
y>llarda adrenal hiperplaziye ba¤l> primer aldosteronizm gibi
bir hastal>ktan da kaynaklanabilece¤i düflünülmemifltir. An-
cak daha sonra de¤iflik biyokimyasal ve görüntüleme yöntem-
lerinin kullan>ma girmesi ile primer aldosteronizmin birden
fazla nedeninin oldu¤u, tedavi yöntemlerinin ise oldukça
farkl> olabilece¤i ortaya konmufltur.
Primer aldosteronizmin prevalans> konusunda net bir bil-
gi ve görüfl olmamakla birlikte hipertansiyonu olan hastalar>n
%10'nu oluflturdu¤u düflünülmektedir (2,3). Anderson ve ar-
kadafllar>n>n 4429 hipertansiyonlu hastada yapt>klar> bir arafl-
t>rmada primer aldosteronizm s>kl>¤>n> %1.5 olarak bildirmifl-
lerdir (4). Diastolik kan bas>nc> efli¤i 100 mm Hg düzeyine ç>-
kar>ld>¤>nda prevalans %2.7'ye yükselmektedir. Ayn> araflt>r-
ma grubunun daha önceki bir çal>flmas>nda zenci popülasyon-
da prevalans %8 olarak bildirilmifltir (3). Gordon, hipertansi-
yonu olan hastalarda primer aldosteronizm insidans>n>n
%12'ye yaklaflt>¤>n> bildirmifltir (5). Tüm bu verilere ek olarak
hipertansiyonu olan hastalarda rastlant>sal olarak tespit edilen
adrenal tümörler dahil (insidentaloma) tüm adrenal tümörle-
rin görülme s>kl>¤>n>n artm>fl oldu¤unu da belirtmek gerekir
(6). Bu bilgiler gözönüne al>nd>¤>nda primer aldosteronizmin
s>kl>¤>n>n öngürülenden daha yüksek olmas> mümkündür.
Ancak de¤iflik nedenlerle s>k tan>mlanmayan primer hiperal-
dosteronizm genellikle geç tan>nmaktad>r (Tablo 1).
Yukar>da da belirtildi¤i gibi primer aldosteronizmin esas
nedenini belirlemek, uygun tedavi yöntemini seçmekte son
derece önemlidir (Tablo 2). Aldosteron salg>layan adrenal
adenom (aldosteronoma) primer aldosteronizmin en s>k gö-
rülen nedenidir. Aldosteronomalar genellikle iki santimetre-
den küçük, benign tümörlerdir. lateral mikronodüler veya makronodüler adrenal hiperplazi
ile karakterize bir durumdur ve primer aldosteronizmin %20
ile 30'unu oluflturur (7-11). esansiyel hipertansiyonun bir tipi olarak da düflünülmektedir
(12). Tek tarafl> adrenal hiperplazi de tan>mlanm>flt>r (10).
Nadiren adrenal karsinoma primer aldosteronizme neden
olabilir (13). Ancak bu tür malign tümörler beraberinde di¤er
baz> hormonlar>n sal>n>m>na da neden olurlar ve lokal invaz-
yon ve metastaz da gösterebilirler. Primer aldosteronizmin di-
¤er bir flekli olan "glukokortikoid duyarl> aldosteronizm",
otozomal dominant geçifl gösteren bir hastal>kt>r (14). Son
olarak ektopik aldosteron sal>n>m>na neden olan tümörlerden
bahsetmek gerekir (15).
Klinik Özellikler
Aldosteronoma genellikle kad>nlarda görülür. Çocuklarda ise
nadiren görülür (16). erkeklerde ve aldosteronomadan daha geç yaflta görülür. Pri-
mer aldosteronizmin kendine ait klasik klinik bulgular> yok-
1857
165
BÖLÜM
Primer Aldosteronizm
Dr. Kaya Yorganc>
TABLO 1.
Primer Aldosteronizmin S>k
Tan>nmamas>n>n veya Geç
Tan>nmas>n>n Nedenleri
·
Hipokaleminin s>k görülen bir bulgu olmamas>
­ Hipokaleminin diüretik tedaviye ba¤lanmas>
·
De¤erlendiren ilk hekimin fark>ndal>k eksikli¤i
·
Sonraki hekimlerin "nas>l olsa zaman>nda
de¤erlendirilmifltir" düflüncesi
­ Fark>ndal>k zaafiyeti
·
Hipertansif hastalar>n farkl> disiplinler taraf>ndan izleniyor
olmas>
­ Genel dahiliye, kardiyoloji, nefroloji, endokrinoloji
(Bu disiplinlerin primer hiperaldosteronizm fark>ndal>¤>
farkl>)
·
Hipertansiyon tedavisi alan hastan>n primer
hiperaldosteronizm aç>s>ndan de¤erlendirmesindeki
zorluklar
­ Antihipertansif ilac>n kesilmesi (2­6 hafta)
­ Yap>lacak testlerin yorumunda yetersizlikler
­ Baz> testlerin ço¤u merkezde uygulanamamas>
·
Risk grubundaki hastalar>n bile primer
hiperaldosteronizm aç>s>ndan taranmamas>
TABLO 2.
Primer Aldosteronizm Nedenleri
Aldosteron salg>layan adrenal adenom (aldosteronoma)
Tek tarafl> adrenal hiperplazi
Aldosteron salg>layan adrenokortikal karsinom
Glukokortikoid duyarl> aldosteronizm
Aldosteron salg>layan ektopik tümörler