kasyonlar yüksek morbidite ve mortaliteleri nedeni ile gastro-
intestinal sistem içinde ayr> bir öneme sahiptir. Bunun en
önemli nedeni alt gastrointestinal sistemin fekal bulafl yolu ile
enfeksiyon kayna¤> olmas> ve giriflimlerindeki cerrahi teknik
kurallar>n>n di¤er abdominal ve perineal cerrahilere göre ayr>-
cal>k göstermesidir. Bu bölümde her bir hastal>k için yap>lan
ameliyatlar>n komplikasyonlar>n> gruplamak yerine ana bafll>k
alt>nda kolon, rektum ve anüs cerrahisine ait komplikasyon-
lardan bahsedilecektir. Di¤er tüm cerrahi giriflimlerde görüle-
bilecek genel komplikasyonlardan bahsedilmeyecektir. Ameli-
yat sonras> birinci hafta içinde geliflen komplikasyonlar erken,
bir haftadan sonrakiler ise geç dönem olarak tan>mlanacakt>r.
nama riski olsa da en fazla hemoroid cerrahisinden sonra göz-
lenir. Erken dönemde hemoroidektomi sonras> ya ana vaskü-
ler pediküldeki dü¤ümün aç>lmas>na ba¤l> masif ya da ekster-
nal anal yaradan yüzeyel, küçük kanamalar ile bulgu verir. Bu
tip erken ameliyat sonras> kanama Goligher'in serisinde %1
oran>nda görülmüfltür (1). Perianal yaradan olan kanamalar
genellikle düflük debili d>flar>ya do¤ru olan kanamalard>r ve
kolay farkedilirler. Fakat ana pedikül aç>lmas>na ba¤l> olan ka-
namalar d>flar> do¤ru olmayabilir ve rektum içinde birikir. Bu
nedenle geç farkedilirler ve farkedildiklerinde hastalar>n
önemli miktarlarda kanam>fl olduklar> görülür. Ender olmak-
la beraber literatürde bu tip kanamalara ba¤l> mortalite de bil-
dirilmifltir. S>kl>kla hasta yata¤>na al>nd>ktan sonra ya da o gü-
nün akflam>nda meydana gelir. Uygun cerrahi teknik kullan>l-
d>¤> sürece büyük damarlara konan ba¤lamalar>n aç>lmas> ve
bu damarlar>n kanamaya neden olmas> mümkün de¤ildir. Bu
kanamalar yatak bafl>nda yap>labilecek bir hemostaz ile dura-
bilece¤i gibi hastaya tekrar genel anestezi vermek zorunda ka-
lacak kadar fliddetli olabilir (1-4). Hemoroidlerin tedavisinde
son y>llarda popüler olan stapler tekni¤inden sonra da stapler
hatt>ndan ciddi kanamalar olabilir. Nitekim stapler tekni¤i ile
tedavi uygulanan 291 hastan>n %20,3'ünde intraoperatif,
%4,8'inde ise giriflim sonras> kanama en s>k komplikasyon
olarak saptanm>flt>r. Bu nedenle ifllem sonras> mutlaka stapler
hatt> dikkatlice kontrol edilmelidir.
burcu olduktan sonraki dönemde ameliyat sonras> 414 gün-
ler aras>nda masif kanama gözlenir (1-17). Di¤er anorektal
ameliyatlardan sonra bu tip geç kanamalara pek rastlanmaz.
Erken dönemdeki kanamalardan daha ciddi, kanama miktar>-
n>n daha çok oldu¤u ve rektum içine do¤ru birikip ameliyat
sonras> kontrollerde gözden kaçabilecek kanamalard>r. Defe-
kasyon s>ras>nda granülasyon dokusunun y>rt>lmas> veya en-
feksiyon sonucu anal kanaldaki damar pedikülünün aç>lmas>
ile geliflir. Burada kanama d>flar> de¤il içeriye do¤ru olur, yani
rektum ve kolonu doldurur. Bu nedenle hasta kanamay> bafl-
lad>¤> anda de¤il, rektum ve kolonu dolduran kan>n yeniden
d>flk>lama hissi oluflturarak d>flar> at>lmas> s>ras>nda fark eder.
Bazen bu önemli miktarda kanama d>flk>lama hissinden önce
hipovolemik flok belirtileri ile kendini gösterebilir. Muayene-
de anüsten koyu renkli kan damlamas>, rektal tufle ile rektum-
da yumuflak k>vaml> büyük p>ht> parçalar>n>n palpe edilmesi
ve parma¤>n anüsten ç>kar>lmas> esnas>nda taze kan>n gelmesi
kanama lehine bulgulard>r. Bir proktoskop ile rektum içinde-
ki çok miktardaki p>ht>n>n ve/veya taze kanaman>n boflald>¤>
görülerek tan> do¤rulanabilir. Fakat hemoroidektomi geçir-
mifl ve ameliyat sonras> yaklafl>k birinci haftas>nda olan bir
hasta için proktoskopinin çok a¤r> verici olabilece¤i unutul-
mamal>, bu nedenle küçük boy proktoskop kullan>lmal> hatta
gerekirse genel anestezi ile muayene yap>lmal>d>r. Geç dönem-
deki kanaman>n tedavisinde kanama miktar>na göre yakla-
fl>mlar de¤iflebilir. Kanama miktar> çok fazla de¤ilse yatak isti-
rahati ve sedasyon gibi konservatif yaklafl>mlar yeterli olabilir.
Hemostaz sa¤lanam>yorsa ya da cerrah>n hemostaz>n yeterlili-
¤i konusunda flüphesi varsa kanayan yere bas> yapmas> ama-
c>yla anüsten içeri bir Foley kateter yerlefltirilerek balonu flifli-
rilebilir ve bu katetere eksternal traksiyon uygulanabilir. E¤er
hemostaz amaçl> Foley kateter kullan>ld>ysa üç gün boyunca
tutulmal>d>r. Kaba bir yöntemdir ve a¤r>ya neden olur. Rosen
ve arkadafllar> hemoroidektomi sonras> kanamas> olan 20 has-
taya tamponlama yöntemi kullanm>fllard>r (4). Yuvarlak,
nemli absorbe olan jelâtin süngerin bu amaçla kullan>lmas>
baflar>l> bulunmufltur. Bu çal>flmada %15 hastada tekrar ame-
liyat gerekli olmufltur. Di¤er bir yöntem ameliyathanede eks-
plorasyon ve hemostazd>r. P>ht>lar aspire edilerek ve rektum
s>cak serum fizyolojik ile y>kanarak kanama yeri tespit edilebi-
lir ve dikifl ile hemostaz sa¤lanabilir. Bu flekilde kanama he-
men kontrol edildi¤i gibi eski p>ht>lar ve rektum içi temizlen-
di¤i için takibi kolay olmaktad>r. Gerekirse hastaya kan trans-
Cerrahisi Sonras> Geliflen
Komplikasyonlar