ciddi hasar gören gemilerin kurtar>lmas> ile ilgili teknikler kas-
tedilerek kullan>lm>flt>r. Daha sonra bu deyim travmal> yaral>-
n>n fizyolojik dengesinin yeniden sa¤lanmas> amac>yla gerçek-
lefltirilen kanama ve kontaminasyopnu kontrol etme ifllemle-
rine uyarlanm>flt>r (1).
s> ve genellikle sahadan elde edilen pratik deneyimlerin daha
rasyonel uygulamalar olarak prati¤e sokulmas> bu geliflmele-
rin ana nedenidir (2).
¤u abondan kanamaya ba¤l>d>r. Bir baflka tan>mlamay> tercih
edenlere göre ise travmaya ba¤l> oluflan ölümlerin ço¤u, asl>n-
da travma olufltuktan hemen sonra, yaral>n>n olay yerinden
travma merkezine getirildi¤i ilk saat içinde gerçekleflen ölüm-
lerdir (3-5).
zulmam>flt>r. Ama %10 kadar hasta vard>r ki bunlar afl>r> ka-
namas> olan hastalard>r ve hemen hemen hepsinde hiperko-
agulopati vard>r. Hastane içinde kaybedilen hastalar asl>nda
%10'luk dilime giren bu hastalard>r. Ameliyathanede gerçek-
leflen ölümlerin de %80'inden fazlas> asl>nda egzangine edici
kanamalar nedeniyle geliflen hemorajik floka ba¤l>d>r. Bu
ölümler daha çok travmaya ba¤l> yaralanmadan sonraki ilk 24
saat içinde gerçekleflen ölümlerin %50'sini olufltururlar (4-6).
koagulasyon faktörleri ve trombositlere ait fonksiyonel bo-
zukluklar da geliflir ve tüketim koagulopatisine yol açar. Kana-
ma ne kadar devam ederse koagulopati tablosu o derece de-
rinleflecektir. Hemodilusyon ile birlikte resusitasyonun ve hi-
poterminin etkisi ile koagulopati süreci daha da kötüye gide-
cektir (7).
mifltir. Bu kavram asl>nda ölümcül travmalarda oluflan kana-
malar>n en k>sa zamanda ve en kolay yolla durdurulmas>, ay-
n> zamanda da barsak gibi içi bofl organlar>n içerik kontami-
nasyonundan korunma amac>n> gütmektedir (8). Temel ola-
rak cerrahi bir resusitasyon prati¤idir. Burada bahsedilen ha-
sar kontrolünün primer amac> esas>nda koagülopatinin, hipo-
terminin ve metabolik asidozun bir ölümcül triad oluflturma-
ad geliflmeye bafllad>¤>nda, mevcut cerrahi uygulama prosedü-
rünü k>saltmakt>r. Amaçlar do¤rultusunda uygulanan hasar
kontrol cerrahisi sonucunda ölümcül fliddetteki travmatik ya-
ralanmalara ba¤l> eskiden gözlenen mortalite oranlar>nda an-
laml> düflme saptand>¤> bildirilmifltir (8,9). Hasar kontrol cer-
rahisinde yaralanan organa yönelik cerrahi giriflimlerle birlik-
te hastalar>n hipotermiden ve asidozdan korunmas>na yönelik
giriflimlere de odaklan>lm>flt>r. Ancak daha çok cerrahi giri-
flimlere odaklanma söz konusudur. Do¤rudan koagulopatinin
giderilmesine yönelik giriflimlerin uygulanmas>na çok özen
gösterilmemektedir (7).
mas> ve hipoterminin düzeltilmesi gibi hasar kontrol cerrahi-
si tekniklerinin uygulamas> için ortaya konan büyük eforlara
ve gösterilen azami dikkate ra¤men `travmatik koagülopati'
kavram>na gereken anlamda önem verilemedi¤i anlafl>lmakta-
d>r (2,4,10). Genelde tespit edilen koagulopatinin resusitatif
dilusyona ba¤l> oldu¤u düflünülürdü. Oysa hastalar koagulo-
pati aç>s>ndan de¤erlendirildi¤inde özellikle travma geçiren ve
flok geliflen hastalarda gerçekleflen bu koagulopatinin; egzan-
gine edici kanamalar>n devam etmesine neden oldu¤u ve
ölümcüllüklerini sürdürdükleri görülmektedir. Giderek artan
say>da çal>flmada hasta daha sahada iken; henüz hastaneye ge-
tirilmemiflken ya da hastaneye getirildi¤i anda bile koagulopa-
rinin geliflmifl ve yerleflmifl oldu¤u gösterilmifltir (11-14) Hat-
ta erken koagulopati ile trombositopeni aras>ndaki bu kore-
lasyon baz> çal>flmalarda ayr>nt>lar>yla gösterilmifltir (14,15).
fiu an bir travmaya ba¤l> kanama hastas>n>nda daha henüz acil
servise getirildi¤i anda koagulopati tablosunun geliflmis oldu-
¤u bilinmektedir. fiok tablosunda olmayan travmaya ba¤l> ka-
nama hastalar>nda standart resusitasyon uygulamalar> yeterli
olacakt>r (7), ancak %10 kadar çok ciddi yaralanmal>, flokta ve
koagulopatisi oldu¤undan flüphe edilmeyen hastalarda bu bo-
zukluk bir an önce tedavi edilmelidir (2). Tedavide ise s>v>
plasma kullan>lmas>n>n yarar> aç>kca belirtilmifltir. Holcomb,
Irak ve Afganistan Savafllar> sonras>nda askeri saha deneyimle-
rinden ve ABD'deki baz> sivil hastane deneyimlerinden yola
ç>k>larak yak>n zamanda bir editorial yay>nlam>fl (7) ve koagu-
lopatinin travmay> takip eden çok k>sa bir süreçte meydana
geldi¤i, resusitasyon s>v>s> olarak kullan>lan ringer laktat ve se-
rum fizyolojik gibi kristaloidlerin reperfüzyon hasar> olufltur-
duklar> ve lokosit adezyonuna neden olduklar>n>, travmaya
ba¤l> geliflen kanama varl>¤>nda hastalara transfüze edilecek
Resusitasyonu