timinde bafllar. Amac> ameliyat öncesi bak>mda oldu¤u gibi
hastay> normal durumda tutmakt>r. Bunun yap>labilmesi için
ise yap>lan cerrahi giriflime özgül olan ve olmayan komplikas-
yonlar>n bilinmesi ve bunlara yönelik önlemlerin al>nmas> ge-
rekir.
gun pozisyonda tutulmalar> omurili¤e ve ekstremitelere zarar
verilmemesi aç>s>ndan çok önemlidir. Anesteziden tam ay>la-
mam>fl veya spinal anestezi alm>fl olan hastalar baflkalar>n>n
yard>m>na gereksinim duyarlar ve bu hastalar>n yataklar>nda-
ki pozisyonlar> da yap>lan ameliyat>n cinsine göre hastadan
hastaya de¤iflir.
engellenmelidir. Uzun ameliyatlardan sonra önemli pozisyon
de¤iflikliklerinin de hastalar taraf>ndan iyi tolere edilmedi¤i
gözlenmifltir. Kar>n ameliyat> geçiren hastalar>n bafllar>n>n ha-
fifçe yükseltilerek uyluk ve dizlerin ise hafif fleksiyon duru-
munda daha rahat ettikleri gözlenmifltir. E¤er dizler yükselti-
lirse bacakta kan>n göllenmesini önlemek amac> ile topuklar
da yükseltilmelidir. Spinal anestezi uygulanan hastalar ise
ameliyat sonras> bafla¤r>s> ve ortostatik hipotansiyonu önle-
mek amac> ile dört-alt> saat yatakta düz olarak yat>r>lmal>d>r.
te bir olarak izlenmelidir. Hasta ameliyathaneden tam olarak
ay>lmadan ve vital bulgular> stabil olmadan ç>kar>lmamal>d>r.
Bu süre içinde hasta anestezist ve cerrah taraf>ndan s>k olarak
görülmeli ve en ufak de¤ifliklikten cerrah>n haberi olmal>d>r.
mesi ve santral venöz bas>nc>n ölçülmesidir. Ameliyat sonras>
dönemde saatlik idrar volümünün 30-50 ml'de tutulmas> ve
santral venöz bas>nc>n da 5-12 cm H
hasta idrar yapmam>flsa cerrah>n haberi olmal> ve gerekli ön-
lemler al>nmal>d>r.
gun dozda verilmesidir. Bu ilaçlar aras>nda kortizon, insülin,
dijital ve benzeri kardiyak ilaçlar say>labilir.
rundur. Bunun için narkotik analjezikler kullan>lmal>d>r. Son
y>llarda epidural kateter ile morfin infuzyonu veya damar içi-
ne hastan>n kendisinin dozu ayarlanm>fl bir flekilde morfin ve-
ya meperidin infüze etmesi yayg>n olarak kullan>lmakta ve et-
kin olarak a¤r>y> kesmektedir. Fazla miktarda morfin verilme-
si hem solunum s>kl>¤>n> hem de solunum derinli¤ini azalta-
rak pulmoner atelektazi insidans>n> artt>racakt>r. A¤r> ölçüle-
bilir bir parametre olmad>¤>ndan kiflilerde a¤r> ölçülemez. An-
cak bilinen bir gerçek anksiyetenin a¤r> efli¤ini düflürdü¤ü ve
a¤r> kesici gereksinimini artt>rd>¤>d>r.
hastalar yüzeyel solunum yaparlar ki bu atelektazi ve di¤er
pulmoner komplikasyonlar>n riskini artt>r>r. A¤r> nedeni ile
yeterli hareket etmeyen hastalarda venöz göllenmeye ba¤l> de-
rin ven trombozu insidans> da artacakt>r. A¤r>ya ba¤l> refleks
sempatik aktivitenin artmas> gastrik peristalsizmin azalmas>na
ve abdominal distansiyon, bulant> ve kusma gibi sorunlar>n
ortaya ç>kmas>na neden olacakt>r. A¤r> katekolamin sal>n>m>-
n> da artt>rarak vazospazma ve dolay>s> ile kardiyak yükün ar-
t>p, doku iskemisinin ortaya ç>kmas>na neden olabilecektir.
Bu nedenlerle a¤r>n>n ameliyat sonras> dönemde etkin bir fle-
kilde kesilmesi hastalar>n daha h>zl> iyileflmelerine yol açar.
A¤r>n>n kesilmesine hasta ameliyathanede iken bafllanmal>d>r.
Son y>llarda geliflen laparoskopik cerrahi giriflimlerde hastala-
r>n süratli iyileflmelerinde ameliyat sonras> a¤r>n>n ve cerrahi
travman>n az olmas>n>n büyük rolü vard>r.
bulant>y> azalt>r hem de narkotiklerin a¤r> kesici niteli¤ini art-
t>r>r. Baz> yeni antihistaminik ilaçlar da solunumu deprese et-
meden bulant>y> kesebilmektedir. Baz> hastalar a¤r> ve bulan-
t> yak>nmalar>n> aç>kça belirtmediklerinden yeterli tedavi gö-
remezler bu durum da ayn> fazla analjezik alanlar da oldu¤u
gibi atelektazi riskini artt>r>r.
fl>rsa da baz> hasta gruplar>n>n ortak özellikleri vard>r. Çok
yafll> ve çok genç hastalar baz> ortak özelliklere sahiptir. Ço-
cuklar her tür de¤iflikli¤e çok çabuk reaksiyon verirler. S>v> ve
besin al>n>m> azald>¤>nda dengeleri hemen bozulabilir ve uzun