önemli ölçüde de¤ifliklik göstermifltir. 1980'ler öncesi %15-
20'lerdeki mortalite oran> günümüzde %5'in alt>na inmifl,
hatta yüksek volümlü özelleflmifl merkezlerde %0'a yaklaflm>fl-
t>r (1). Bu dönem içinde özellikle karaci¤er anatomisinin da-
ha iyi anlafl>lmas>, ameliyat öncesi hasta haz>rl>¤>ndaki ve ame-
liyat sonras> yo¤un bak>m olanaklar>ndaki iyileflmeler, cerra-
hide kullan>lan teknolojideki geliflmeler ile sadece hepatobili-
yer cerrahi ile u¤raflan merkezlerin kurulmas>, hepatobiliyer
cerrahideki mortalitenin azalmas>n> sa¤lam>flt>r. Bununla bir-
likte morbidite oran> bugün %35-45'ler düzeyindedir (2-4).
de uygulanan intraarteryel kemoterapi ve portal ven emboli-
zasyonlar> ile kemoterapide kullan>lan yeni ilaçlar, cerrahi ile
birlikte gerçeklefltirilen ameliyat s>ras>nda radyo frekans (RF)
ablasyon uygulamalar> ve iki aflamal> hepatektomiler çok daha
genifl rezeksiyonlar>n yap>labilmesini sa¤lam>fl, daha önceki
y>llarda cerrahi flans> olmayan hastalara cerrahi giriflimler uy-
gulanabilmifltir (5-6). Bu geliflmeler bir yandan cerrahi yap>l-
ma oran>n> artt>r>rken, di¤er yandan cerrahi s>ras> ve sonras>
komplikasyonlar> da artt>rmaktad>r.
sonras> görülen komplikasyonlar"olarak iki ayr> grupta de¤er-
lendirilmektedir.
lenmektedir. Kanama ve buna ba¤l> yap>lan kan transfüzyon
miktar> ameliyat sonras> mortalite ve morbidite ile yak>ndan
iliflkilidir. Majör damar yaralanmalar> ciddi ameliyat s>ras>nda
veya sonras>nda kan kay>plar>na yol açabilir. Bazen bu kana-
malar>n komflu yap>lar>n diseksiyonu s>ras>nda diyafram ya da
sürrenal ven yaralanmalar>ndan da olabilece¤i de unutulma-
mal>d>r. Bu nedenle karaci¤erin mobilizasyonu s>ras>nda aza-
mi dikkat sarfedilmelidir. Portal hipertansiyonlu hastalarda
bölgede çok say>da vasküler flantlar olaca¤> için diseksiyon s>-
ras> kanama sorunlar> çok daha ciddi boyutlarda yaflanmakta-
d>r (6,7).
le gelmifl olacak ve görülmeden yap>lan diseksiyonlar s>ras>n-
da oluflabilecek kontrolsüz kanamalar önlenmifl olacakt>r.
Özellikle karaci¤erin ven cava inferiordan (VC<) mobilizasyo-
nu s>ras>nda çok dikkatli olunmal>d>r. Sa¤ lobdan direk olarak
vena cava inferior'a dökülen dallar>n bulunabilece¤i ve bunla-
r>n tek tek ba¤lanmas> gerekti¤i unutulmamal>d>r. Rezeksiyon
öncesi total vasküler kontrol mutlak sa¤lanmal>d>r. Bu sayede
beklenmedik kanamalarda tüm vasküler yap>n>n kontrol al-
t>nda olmas> çok faydal> olacakt>r. Ayr>ca parankim transeksi-
yonu s>ras>nda Pringle manevras> yap>larak parankim kana-
malar> en az düzeye indirilebilir (8).
¤i gibi klasik yöntemler kullan>labilece¤i gibi, Kavitron ultra-
sonik aspiratör (CUSA), yüksek bas>nçl> su diseksiyonu, har-
monik makas, bipolar koter, ligasure, mikrodalga teknolojisi
(microwave technology) ya da radyo frekans yard>ml> diseksi-
yon teknikleri kullan>larak kanama miktar> en az düzeye indi-
rilebilir (9-11). Ayr>ca intraoperatif ultrasonografi (
hakim olmay> sa¤layacak, rezeksiyon s>ras>nda kontrol d>fl> ka-
namalar>n oluflmas>n> engelleyecektir. Bu arada hepatik arter
trombozuna neden olabilece¤i için afl>r> hiler diseksiyondan
da kaç>n>lmal>d>r.
anastomoz tercih edilmekle birlikte politetrafluroetilen
(PTFE) grefler ya da safen ven greftleri kullan>labilir. Öncelik-
le portal ven onar>m>n>n yap>lmas> gerekti¤i unutulmamal>-
d>r. Ayr>ca hastalar>n büyük bir k>sm>nda (4/5'inden fazlas>n-
da) sa¤ veya sol hepatik arter ba¤lanabilir. Günler içinde sa¤-
Komplikasyonlar>
Komplikasyonlar
malar>
3. Safra yollar> yaralanmalar>
4. Hava embolisi
5. Diyafragma yaralanmas>