background image
Konuflma fonksiyonunun do¤ru ve anlafl>labilir olabilmesi
için velofaringeal sfinkterin ifllevini tam olarak yerine getirme-
si gerekmektedir. Velofaringeal yetmezlik, sfinkterin herhangi
bir nedenden dolay> beklenilen fonksiyonunu yapamamas>,
k>smen yapabilmesi veya fonksiyonu oluflturan hareketlerin
koordinasyon içinde gerçekleflememesi sonucunda oluflan ve
as>l olarak konuflma fizyolojisini ilgilendiren durumun tan>-
m>d>r. Konuflma fizyolojisini etkileyen önemli faktörlerden
birisi ise anatomik de¤iflkenliklerin ve yetersizliklerin mevcut
olmas>d>r. Velofaringeal mekanizmay> kavrayabilmek için yu-
muflak damak ve farinks anatomilerini ve bu alanda yap>lm>fl
çal>flmalar> incelemek gerekmektedir.
VELOFAR
Tarihçe
Velofaringeal bölge üzerinde yap>lan çal>flmalar>n befli¤i 16.
yüzy>lda Venedik'ti. Venedikli bilim adamlar>ndan Bartholo-
maeus Eustachius 1536 y>l>nda ilk olarak "faringotimpanik
tüp"ü tan>mlad>. Bilindi¤i gibi faringotimpanik tüp terimi,
günümüzde, 6-9 haftal>k embriyoda birinci brankial poflun
birinci brankial ark içine do¤ru geniflleyerek, orta kulak hac-
mini oluflturmak üzere açt>¤> kanal için kullan>lmaktad>r. Eus-
tachius'un "faringotimpanik tüp"ü sonralar> tubae auditivae
olarak adland>r>lm>flt>r. Antonio Valsalva 1717 y>l>nda tubae
auditivae'y> ilgilendiren bir kas> keflfetmifl ve bu kasa "novus
tubae Eustachianae musculus" ad>n> vermifl, günümüzde ten-
sor veli palatini olarak adland>r>lan bu kas>n tubae auditivae
üzerinde etkili oldu¤unu göstermifltir. Yumuflak damak kasla-
r> Fallopia (1561) taraf>ndan da bilinmekteydi ve daha sonra-
ki yüzy>llarda, farinks ve yumuflak damak kaslar>n>n de¤iflik
adlarla Valsalva, Santorini, Winslow, Albini, Riolan, Tro-
eltsch, Fuerbinger ve Kostanecki taraf>ndan da tariflendi¤i gö-
rülmektedir.
k damak diseksiyonu 1845 y>l>nda Fergusson tara-
f>ndan gerçeklefltirildi. Fergusson bu çal>flmada konstriktor fa-
ringeus superior kas>n>n normalden daha hipertrofik oldu¤u-
nu gösterdi. Bir y>l sonra, Demarquay ilk submüköz yar>k da-
mak diseksiyonunu yapt> ve orta hatta sert damak kemik ya-
p>s>n>n ve yumuflak damak kaslar>n>n yerinde fibröz doku bu-
lundu¤unu bildirdi. 1893'de, bir difl hekimi olan Roese yar>k
yumuflak damaktaki kaslar> inceledi ve iki "do¤al" grup ta-
n>mlad>: levator veli palatini, tensor veli palatini ve uvulae
kaslar>n>n yumuflak dama¤> superiora; palatoglossus ve pala-
tofaringeus kaslar>n>n ise inferiora çekti¤ini belirtti.
1925'de bafllayan yar>k damak diseksiyonlar>n>n sonuçla-
r>n> 1930'da yay>nlayan Dorrance, levator veli palatini kas>n>n
insersiyosunun beklenildi¤inden daha anteriorda ve palatin
kemi¤in posterior kenar>nda oldu¤unu gösterdi.
Yar>k damaktaki kas patolojileri ve patofizyolojisinden bir
yar>k damak cerrahisi kitab>nda ilk bahseden ve bugünkü bil-
gilerimize gerçek anlamda ilk>fl>¤> tutan ise Victor Veau ol-
mufltur. Veau, 1931'de yazd>¤> "Division Palatine" adl> kitap-
ta "yar>k kas" (cleft muscle) tan>m>n> yapm>fl ve palatofaringe-
us ile levator veli palatini kaslar>n>n liflerinin anteriorda birbi-
rine kar>flarak tek bir kas halini ald>¤>n> ve insersiyolar>n>n
normalden daha anteriorda, palatin kemik üzerinde oldu¤u-
nu göstermifltir.
Anatomi
Farinks ve Yumuflak Damak Kaslar>.
Farinks, oksipital
kemi¤in baziler k>sm>n>n üzerindeki tuberculum pharynge-
um'dan bafllay>p, alt>nc> servikal vertebra düzeyinde sonlanan,
anteriorda nazal ve oral kavitelerle, posteriorda prevertebral
fasya ile s>n>rl>, inferiorda özefagus ile devaml>l>¤> olan ve fib-
romusküler bir duvarla çevrili boflluk olarak tan>mlanabilir.
Posterior farinks duvar>, ikinci servikal vertebran>n korpusun-
dan superiora do¤ru gidildikçe içbükey hale gelir ve tubercu-
lum pharyngeum'a kadar farinksin en genifl bölümünü olufl-
turur. Bu genifllik velofaringeal sfinkterin kapanma noktas>n>
içerdi¤i için velofaringeal fizyoloji için önem tafl>r.
Velofaringeal sfinkteri ilgilendiren farinks kaslar> palato-
faringeus, salpingofaringeus ve konstriktor faringeus superi-
or'dur (fiekil 1). Orofarinks hacminin küçülmesi için, konufl-
ma ve yutma fonksiyonlar> s>ras>nda farinksin bütün olarak
2402
230
BÖLÜM
Velofaringeal Yetmezlik
Dr. Ali Emre Aksu, Dr. Figen Özgür
fiEK
Velofaringeal sfinkteri ilgilendiren en önemli kaslar: Leva-
tor veli palatini, palatofaringeus ve konstriktor faringeus superior.
Cleft Craft, Millard Jr D. R.: Anatomy of the Palate Little-Brown,
Boston,Volume 3, Chapter 2, pp. 19-50
'dan modifiye edilerek al>n-
m>flt>r.
Levator veli palatini
Palatogaringeus
Konstriktor faringeus
superior