background image
Radyonüklidlerin genel cerrahide kullan>m>n> tan>tacak olan
bu bölümde, özel cerrahi dallar>ndaki uygulamalardan bahse-
dilmeyecektir. Burada amaçlanan bir genel cerrahi hastas>n>n
sorunlar>na yaklafl>mda Nükleer T>ptan istenecek yard>m> yön-
lendirebilmektir. Cerrah>n bu yaklafl>mda bulunabilmesi için
Nükleer T>p yöntemlerini bilmesi gerekti¤i gibi, hastas>n>n so-
runlar>n> da Nükleer T>p'a aktarabilmesi gerekmektedir. Nük-
leer T>p, hastan>n t>bbi sorunlar>na ve hastadan ne gibi bir bil-
gi istendi¤ine göre kullan>lacak cihaz>, radyofarmasöti¤i, uygu-
lanacak tetkiki ve bilgisayar program>n> seçecektir. Bu ana
noktadan bafllayarak, Nükleer T>p uygulamalar>ndaki endikas-
yonlar, bu uygulamalar>n biyolojik ilkeleri, bu biyolojik ilkeler
içinde radyofarmasötiklerin fonksiyon mekanizmalar>, uygula-
nan bilgisayar programlar> ile bulgular>n tetkiki isteyen dokto-
ra aktar>lmas> ve yorumlanmas>, izlenecek yol olacakt>r.
Nükleer T>bb>n görüntüleme yöntemleri radyolojiden çok
farkl>d>r. Radyolojik tetkiklerde hasta "X >fl>n>" tüpü ile film
aras>nda bulunur ve dokulardan geçen >fl>nlar filme kaydedi-
lirken Nükleer T>pta hastaya verilen bir "gama >fl>n>" yay>nla-
y>c> radyoizotopun do¤rudan do¤ruya hastadan yay>nlad>¤>
radyasyon filme kaydedilir. Sintilasyon kameras>n>n dedektö-
ründe bulunan sodyum iyodür kristaline çarpan gama foton-
lar> kristalde bütün enerjisini b>rakarak bir p>r>ldama olufltu-
rur. Bu p>r>ldama fotomultiplikatör tüpler ad> verilen k>s>mda
elektron ak>m>na dönüflür ve hastadan yay>nlanan radyasyo-
nun yo¤unlu¤u ile do¤ru orant>l> olan sinyaller kaydedilir. Bu
sinyaller say>sal karakterde olduklar>ndan hastadan al>nan bil-
gi üzerinde her türlü say>sal veya istatistiksel ifllem bilgisayar-
ca yap>lmaktad>r. Nükleer T>pta cerrahinin ilgi alan> olarak ti-
roid, paratiroid, böbrek üstü bezleri, gastrointestinal sistem,
iskelet sistemi, enfeksiyon, tümör araflt>r>lmas> ve cerrahi on-
koloji, akci¤erler, böbrek ve karaci¤er transplantasyonu son-
ras>nda uygulanan yöntemler tart>fl>lacakt>r.
T
Tiroid sintigrafisi Tc-99m-perteknetat (Tc-99m) veya 123 (I-123) verilerek yap>l>r. Bu maddelerden Tc-99m-pertek-
netat "trapping"mekanizmas> ile tiroid hücresi içine al>n>rken,
görüntülenmesini sa¤lar. gun olmamas> nedeni ile tiroid sintigrafisi için genellikle kul-
lan>lmaz ancak tiroid kanserlerinde tüm vücut tarama için
tercih edilir. Sintigrafik görünüm tiroid bezinin morfolojik ve
fonksiyonel yap>s> hakk>nda bilgi verir. Bezin hiperplazisi, hi-
poaktif veya hiperaktif nodüler yap>lar, kistik oluflumlar, d>fla-
r>dan beze bas>, bezin infiltrasyonu veya süpresyonu saptana-
bilir. Tiroid sintigrafisi benign ve malign tiroid hastal>klar>n>n
tan>s>n>n yan> s>ra, hastalar>n izleminde de kullan>lan bir yön-
temdir. Normalde bez içinde radyoaktif maddenin homojen
olarak da¤>l>m göstermesi beklenir. Tiroid nodülleri azalm>fl
veya artm>fl radyoaktif madde tutulumu gösterebilirler, bu du-
rumda hipoaktif (so¤uk) veya hiperaktif (s>cak) nodül olarak
adland>r>l>rlar (fiekil 1). Ancak komflu tiroid dokusu ile ayn>
düzeyde aktivite tutan normoaktif nodüller de vard>r. Kistik
oluflumlar genellikle hipoaktif nodüler yap> olarak izlenirler.
Hiperaktif nodüller ise s>kl>kla otonomi kazanm>fl adenomla-
ra ait görünümlerdir. Kullan>lan gama kameran>n rezolüsyo-
nuna ba¤l> olmak üzere 0.5 cm'den daha büyük olan tiroid
nodülleri rahatl>kla görüntülenelebilirler. Derinde olanlar>n
görüntülenmesi için oblik pozlardan yararlan>l>r. Gerekti¤in-
de ultrasonografi ile kombine olarak kullan>lmas> klini¤e daha
ayr>nt>l> bilgi verilmesini sa¤lar (fiekil 2-3). Tiroid sintigrafisi
normal yerleflimli olmayan tiroid dokusunun lokalizasyonu-
nun saptanmas>nda da kullan>lan bir yöntemdir. 2009 y>l>nda
yay>nlanan ATA (American Thyroid association) k>lavuzuna
göre tiroid nodüllerine yaklafl>m ve bu konuda tiroid sintigra-
fisinin yeri Tablo 1'de gösterilmifltir.
74
BÖLÜM
Genel Cerrahide
Nükleer T>p
Dr. Biray Caner, Dr. Belk>s Erbafl, Dr. Ömer U¤ur, Dr. M. Fani Bozkurt
903
fiEK
Tiroid sintigrafisinde so¤uk ve s>cak nodül.