farkl> 2 k>s>mdan oluflmufltur: korteks ve medulla. Adrenal
korteks, karbonhidrat ve protein metabolizmas> üzerine bü-
yük etkileri olan glukokortikoidleri, sodyum dengesi ve eks-
trasellüler s>v> hacminin korunmas> için gerekli olan minera-
lokortikoidleri ve üreme fonksiyonu üzerine minor etkileri
olan seks steroidlerini yapan ve salg>layan adrenal k>sm>d>r.
Adrenal korteks hormonlar>ndan özellikle glukokortikoidler
strese adaptasyonda ve hayat>n devam>nda temel rol oynarlar.
Glukokortikoid eksikli¤i durumlar>nda organizman>n strese
karfl> koyma yetene¤i büyük ölçüde azal>r.
dir ve eksiki¤i 7-10 gün içinde fatal olabilir.
içine yerleflmifl, her biri 4-5 g a¤>rl>kta endokrin bezlerdir. Ye-
tiflkin insanda bez kitlesinin %85-90'>n> d>fltaki korteks taba-
kas> oluflturur; iç k>s>mda ise medulla yer al>r.
kadan gonadlar da meydana gelir. Bu ontojenik özellik adre-
nal korteks ve gonad hormonlar> aras>ndaki ortak steroid ya-
p>s>n> aç>klar. 7.-8.haftalarda nöral krest'den göç eden hücre-
ler adrenal medullan>n ilk hücrelerini olufltururlar.
hücrelerden oluflan dar "adült korteks" ve içte sitoplazmala-
r>nda lipid ve dens nukleuslar> olan büyük hücrelerden oluflan
belirgin "fetal korteks" tabakalar>na ayr>l>r. 8.-14. haftalarda
fetal korteks bariz flekilde kal>nlafl>r; d>fltaki adult korteksde ise
de¤ifliklik yoktur. Gebeli¤in 2. trimesterinde fetal korteks,
korteksin yaklafl>k %75-80'ini oluflturur ve intrauterin hayat-
ta fetal adrenal steroid yap>m>ndan sorumludur. Fetal kortek-
sin bafll>ca fonksiyonu androjenlerin sülfat konjugatlar>n>n
(dihidroepiandrosteron sülfat) sekresyonudur ki bunlar pla-
sental östrojenlerin ön maddeleridir ve plasentada östrojenle-
re dönüflürler. Fetal hayatta adrenaller büyüktür ve hipofiz
kontrolu alt>ndad>r.
der ve fetal korteks hemoraji ve nekrozlarla 3-12 ayda tama-
men kaybolur. Bu arada adült korteks hücrelerinin proliferas-
yonu ile 3 tabakal> "adült" adrenal korteks geliflir.
vard>r.
deki kümelerinden ibarettir. Zona fasikülata adrenallerin
%50'sini oluflturur; büyük lipid damlac>klar> içeren hücrelerin
oluflturdu¤u venöz sinüslerle ayr>lm>fl radiyal uzanan kolon-
lardan meydana gelir. Hücrelerdeki lipidin bafll>cas> adreno-
kortikal hormonlar>n ön maddesi olan kolesterol'dür.
kesine kar>flm>fl olarak bulunan hücrelerden oluflur.
leri yapmas>d>r. Korteksin içteki 2 tabakas> ç>kart>ld>¤>nda glo-
merüler hücrelerden zona fasikülata ve retikülaris rejenere
olur.
tikotropik hormon (ACTH) enjeksiyonu veya endojen ACTH
sal>n>m>na neden olan stimuluslar zona fasikülata ve zona re-
tikülariste hiperplazi ve hipertrofi yaparken, zona glomerulo-
zan>n yap>s>n> etkilemez.
edilen hormonlar>n genel dolafl>ma salg>lanma kapasitesi ar-
tar. Ayr>ca ACTH korteks hücrelerinin lipid granüllerini bo-
flalt>r ve bezdeki kolesterol ve askorbik asid konsantrasyonunu
azalt>r.
yapmadan bezin yüzeyine ilerleyerek bezi çevreleyen fibröz
kapsülde pleksus yapar; kan kapsüldeki pleksusdan medulla-
n>n sinüzoidlerine ilerler. Venöz kan tek, büyük bir adrenal
ven ile (suprarenal ven) solda renal vene, sa¤da do¤rudan
do¤ruya V.cava inferior'a boflal>r. Bezin tek veninin olmas>,
hormon sekresyonunun araflt>r>lmas> için venöz kan örne¤i
al>nmas>nda kolayl>k sa¤lar.
sistemi ile ba¤lant>s> yoktur.
mifltir. Bunlar>n sadece bir k>sm> normal adrenal taraf>ndan
Fizyoloji ve Fonksiyon
Testleri