n>s> konulacak ve yaklafl>k 40000 kad>n metastatik meme kan-
serinden ölecektir. Dünyada yaklafl>k olarak 1 milyon meme
kanseri hastas> vard>r ve y>ll>k 300000 ölüm olmaktad>r. Cer-
rahi ve klinik yaklafl>mdaki ilerlemelere karfl>n, primer tümö-
rün komplikasyonlar>ndan çok, özellikle akci¤erler, karaci¤er,
kemik ve beyine olan metastazlar meme kanserinden esas
ölüm nedenini oluflturmaktad>r. Dolay>s>yla sa¤kal>mda ve ya-
flam kalitesinde ilerleme sa¤lanmas> metastatik hastal>¤> olan-
larda en önemli hedeflerdir.
mörler genotip ve fenotipleri zamanla de¤ifliklik gösteren he-
terojen hücre popülasyonlar>d>r ve ikincisi de metastaz süreci
tümör hücre özelliklerine ve metastaz alan>ndaki mikroor-
tamdaki etkileflimlere dayanan bir olaylar zinciridir. Büyüme
faktörü reseptörlerinin afl>r> sentezi, anjiojenik faktörler, mat-
riks metalloproteazlar ve integrin reseptörleri metastaz>n
anahtar konumundaki pek çok düzenleyicilerindendir. Hücre
adezyonu, hücre döngüsü kontrolü ve di¤er negatif büyüme
düzenleyicilerinin de rol oynad>klar> düflünülmektedir.
tümör hem de konakç> hücrelerinin intrinsik özelliklerine
ba¤l>d>r. Temel olarak kan ak>m> ve di¤er mekanik faktörler
kanser hücrelerinin spesifik organlara gidiflini etkilerken kan-
ser hücreleriyle konakç> organ aras>ndaki moleküler etkile-
flimler hücrelerin orada büyüme flans>n> belirlemektedir.
difüzyonla olur. Tümör 1-2 mm büyüklü¤e ulafl>nca daha faz-
la büyüme için yeni kan damarlar>na gereksinim duyarlar. Bu
anjiogenesisle gerçekleflir. Anjiogenik faktörlerin sentezi ve
sekresyonu tümörün etraf>ndaki konakç> dokuda bir kapiller
a¤ yarat>r. Konakç> stroman>n tümör hücreleriyle lokal invaz-
yonu çok say>da paralel mekanizmayla oluflur. Metastatik sü-
reç kanser hücrelerinin primer tümörden ayr>lmas>yla bafllar.
Tümör hücreleri daha sonra lenfatikler veya venöz kapillerler
yoluyla dolafl>ma girerler. Dolafl>ma tümör hücrelerinin girifli-
nin en s>k yolu lenfatiklerdir çünkü bu sistemde tümör hücre-
lerinin penetrasyonuna direnç çok azd>r. Ancak bu hücreler
çok çabuk parçaland>klar> için veya spontan hücre ölümü ger-
çekleflti¤i için çok k>sa ömürlüdürler. Bir hayvan modelinde
meme kanserinden dolafl>ma geçen hücre h>z> günde 3.2 mil-
gan>n küçük kapillerlerinde s>k>fl>p kal>rlar veya kapiller endo-
telyal hücrelere ya da aç>¤a ç>km>fl olabilen subendotelyal ba-
sal membrana yap>fl>rlar. Dolafl>m>n kesilmesini ekstravazas-
yon izler ve yeni organda kanser hücreleri ço¤alarak metasta-
tik süreci tamamlarlar. Ancak mikrometastazlar konakç> de-
fans> taraf>ndan parçalanmay> önlemelidirler ve büyümeye
devam etmek için bir vasküler a¤ oluflturmak zorundad>rlar.
Böylece metastatik hücreler bir organda soliter hücreler, kü-
çük preanjiojenik metastazlar veya büyük vaskülarize metas-
tazlar olarak bulunabilirler. Bu ard>fl>k süreçte sadece bir alt-
grup ilerlerken kalan hücre veya mikrometastazlar ya uyku
durumuna geçerler ya da ölürler. Mevcut klinik tan>sal giri-
flimler bizim soliter hücreleri veya mikrometastazlar> de¤il an-
cak vaskülarize metastazlar>n yaln>zca bir k>sm>n> tan>mam>z>
sa¤l>yor.
proliferasyon apoptosis h>z>na eflittir, böylece metastaz bü-
yüklü¤ünde bir de¤ifliklik olmaz. Yaln>zca metastaz alan>nda
anjiogenesisi tamamlayan hücreler kan damarlar>na invazyon
göstererek dolafl>ma girerler ve ek metastazlar ortaya ç>karta-
bilirler.
¤>n> göstermifltir. Ekstravazasyon da etkili yürüyen bir süreçtir
ancak bundan sonraki basamaklarda etkinlik çok daha azal-
maktad>r.
cel kan>tlar kanser hücrelerinin sekonder alanlarda saptanma-
s>n>n metastaz oluflturmak üzere büyüme potansiyellerinin ol-
du¤u anlam>na gelmeyece¤ini desteklemekteyse de klinik ça-
l>flmalar mikrometastazlar>n erken evre meme kanserinden
sonra daha yüksek rekürrens riski tafl>d>¤>n> göstermifltir.
grup gen sayesinde metastaz yapma potansiyeli tafl>d>¤> göste-
rilmifltir.
davisi tamamland>ktan sonraki izlemde konulur. Klasik ola-
rak yap>lan rutin yaklafl>m öykü ve fizik inceleme, tam kan sa-
y>m>, kan kimyas>, CEA, CA 15.3, CA 27.29 gibi tümör belir-