background image
Minimal invaziv cerrahi yöntemler, 1980'lerden itibaren kul-
lan>lmaya bafllanm>fl ve hastalar>n tedavisinde katk> sa¤lam>fl-
t>r. Robotik cerrahi ise, t>p teknolojisinin minimal invaziv cer-
rahiyi flimdilik getirdi¤i son aflamad>r. Sunduklar> kaliteli gö-
rüntü ve yüksek hareket yetene¤i sayesinde, robotik sistemler,
karmafl>k cerrahi ifllemleri dahi kolay yap>labilir hale getirmifl-
lerdir.
Robotik ameliyatlar için "robot yard>ml> endoskopik
ameliyat" tan>m>n> kullanmak tam karfl>l>¤> olmasa bile yanl>fl
olmaz. Uzaydaki astronotlara acil cerrahi giriflim gerekti¤inde
yeryüzündeki cerrahlar taraf>ndan ameliyat edilebilmeleri
için, NASA ve ABD Savunma Bakanl>¤>'n>n ortak projesi ola-
rak gelifltirilen robotik cerrahi sistemlerden üç tanesi; da Vin-
ci, Mona Lisa ve Zeus,
1980-90'l> y>llarda kullan>ma sunulmufl-
tur (Tablo 1).
Dünya genelinde yap>lan robotik cerrahi giriflim say>s>
1998'de sadece 127 iken bu say> 2008 y>l>nda 140 000'e yaklafl-
m>flt>r. Benzer flekilde 1980'li y>llar>n bafl>nda robotik cerrahi
ile ilgili makale say>s> neredeyse s>f>r iken, bu say> robotun da-
ha yayg>n kullan>l>r hale gelmesiyle birlikte 2007 y>l>n>n so-
nunda 1400'e ulaflm>flt>r. Bu rakamlar yeni teknolojilere aç>k
cerrahlar>n, robotik teknolojiyi kabul ettiklerinin ve hastalar>n
hizmetine sunduklar>n>n objektif bir göstergesidir.
Standart laparoskopik görüntüler tek kamera ile sa¤lanan,
derinlik hissi olmayan, iki boyutlu görüntülerdir. Robotik cer-
rahi sistemde ise, 0º ve 30º'lik iki adet fiberoptik kamera ara-
c>l>¤>yla, her bir göze ayr> ayr>, yüksek çözünürlüklü görüntü
aktar>lmaktad>r. Bu sayede konsolda ameliyat> yapan cerraha,
derinlik hissini de veren üç boyutlu görüntü ulaflmaktad>r.
Robotik cerrahi aletler yedi farkl> yöne serbest hareket edebil-
me özelli¤ine sahiptirler. Bu aletlerin uçlar> kendi eksenleri et-
raf>nda 540 derece dönebilmekte, ayr>ca insan el bile¤i hare-
ketlerini taklit edebilmektedir. boyutlarda olmalar> nedeniyle de, elin s>¤amayaca¤> alanlarda
dahi çal>flma imkan> sunmaktad>rlar.
Minimal invaziv cerrahinin, geleneksel aç>k ameliyatlara
k>yasla, daha az a¤r>, daha k>sa sürede iyileflme, daha erken
günlük aktivitelere dönüfl, ameliyat sonras> geliflen travmatik
yan>t>n daha az olmas> gibi üstünlükleri bilinmektedir. Robo-
tik cerrahiyle birlikte bunlara pek çok avantaj daha eklenmifl-
tir. Yüksek çözünürlüklü üç boyutlu görüntü, cerrah>n rahat
çal>flmas>n> sa¤layan ergonomik tasar>m, eldeki titreflimleri
aletin ucuna yans>tmama, artm>fl hareket yetene¤i sayesinde
dikifl ve dü¤üm atma gibi ifllemleri kolaylaflt>rma ve uzaktan
ameliyat yapma imkan> yani "telerobotik cerrahi" bu avantaj-
larin bafll>calar>d>r.
da Vinci Robotik Cerrahi Sistemi (fiekil 1 ve 2) günümü-
zün en geliflmifl ve en yayg>n kullan>lan robotik cerrahi siste-
midir. Bu sistem birbirine ba¤l> 3 parçadan oluflur:
·
Ergonomik cerrah konsolu
·
Dört interaktif kollu hasta ünitesi
·
Yüksek çözünürlüklü, üç boyutlu görüfl sistemi
Cerrah, vücuda yerlefltirdi¤i trokarlar> robotun kollar>yla
birlefltirdikten sonra (fiekil 3), konsola geçer. Oturur durum-
da, iki kumanda kolu ve pedallar> kullanarak cerrahi ifllemi
gerçeklefltirir.
2002
181
BÖLÜM
Robotik Cerrahi
Dr. Koray Karabulut, Dr. H>z>r Yakup Aky>ld>z, Dr. Eren Berber
TABLO 1.
Robotik Cerrahinin Tarihsel Geliflimi
1985
Stereotaktik beyin cerrahisinde ilk kez robot
kullan>ld>
1989
Probot prostatektomiler için ilk kez kullan>ld>
1992
Robodoc kalça replasman> için kullan>ld>
1993
Aesop FDA taraf>ndan onayland>
1996
Artemis manipülasyon sistemi gelifltirildi
1996
EndoAssist robotik kamera tutucu gelifltirildi
1998
Zeus robotik sistemi ticari olarak sat>fla sunuldu
2000
da Vinci robot sistemi FDA taraf>ndan onayland>
fiEK
da Vinci Robotik Cerrahi Sistem